„Dziennik więzienny” i jego droga do międzynarodowej dystrybucji

Przekraczając wszelkie granice czasu i przestrzeni, zbiór poezji prezydenta Ho Chi Minha „Dziennik więzienny” porusza nie tylko serca Wietnamczyków, ale także emocje czytelników na całym świecie.

Autor Vo Xuan Que i zbiór poezji „Dziennik więzienny” w języku obcym. Zdjęcie: Mai Huong

Zbiór tłumaczeń zagranicznych autorstwa autora Vo Xuan Que jest żywym dowodem nieprzemijającej żywotności oraz nieprzemijających wartości humanistycznych i artystycznych tego dzieła.

Podróż trwająca ponad pół wieku, obejmująca pięć kontynentów

„Dziennik więzienny” – zbiór wierszy napisanych przez prezydenta Ho Chi Minha podczas jego pobytu w więzieniu Czang Kaj-szeka (1942–1943) – jest symbolem niezłomnej woli, ducha humanitaryzmu i rewolucyjnej inteligencji. Dzieło, zawierające 133 wiersze w języku chińskim, wyraża optymizm, patriotyzm, dążenie do wolności i miłość do ludzkości.

Zbiór wierszy, napisany w prostym, rękopisie, został przetłumaczony na co najmniej 37 języków, w 62 przekładach, 79 tłumaczy z całego świata – według zbioru dr. Vo Xuan Que. Każde tłumaczenie nie tylko oddaje głębię myśli, emocji i humanistycznych wartości wiersza, ale także oddaje szacunek międzynarodowych przyjaciół dla prezydenta Ho Chi Minha.

Autor Vo Xuan Que, który spędził wiele lat na badaniu, gromadzeniu i wprowadzaniu tłumaczeń „Dziennika więziennego”, powiedział, że dostęp do wszystkich 62 tłumaczeń nie był łatwy ze względu na ograniczone koszty, czas i warunki osobiste. Starał się jednak zebrać jak najwięcej informacji o tytule tłumaczenia, tłumaczu, wydawcy, roku publikacji oraz liczbie wierszy lub stron – to cenne dane, które mogą pomóc badaczom i zainteresowanym czytelnikom w wyszukiwaniu, zdobywaniu wiedzy i dalszym uzupełnianiu.

Jedną z interesujących rzeczy, jakie odkrył, było to, że istniały trzy różne hiszpańskie tłumaczenia „Dziennika więziennego”, zamiast jednego, znanego wcześniej w Wietnamie (przetłumaczonego przez kubańskiego poetę). Istniały nawet dwa tłumaczenia w językach mniejszości hiszpańskich: baskijskim i galicyjskim. Te regiony kulturowe, zarówno geograficznie, jak i tradycyjnie bardzo oddalone od Wietnamu, poświęciły szczególną uwagę utworowi poetyckiemu przywódcy rewolucyjnego ze Wschodu.

Inna perspektywa czytelników z zagranicy

Tłumaczenia „Dziennika więziennego” nie tylko pomagają w rozpowszechnianiu wizerunku prezydenta Ho Chi Minha jako rewolucjonisty, ale także pomagają czytelnikom zagranicznym poznać jego inny aspekt – poetę, artystę o wrażliwym sercu, głębokiej inteligencji i filozoficznym sposobie myślenia o życiu. Świadczą o tym artykuły, wstępy i komentarze zawarte w wielu tłumaczeniach.

Na przykład w 1968 roku amerykański dziennik „The Nation” opublikował artykuł zatytułowany: „Wietnamski przywódca jest również poetą”, będący anglojęzycznym tłumaczeniem „Dziennika więziennego”. W tym czasie wojna oporu przeciwko Stanom Zjednoczonym w Wietnamie znajdowała się w trudnej fazie, ale Amerykanie nadal odnajdywali w wierszach prezydenta Ho Chi Minha wartość wykraczającą poza linię frontu – czyli człowieczeństwo, sztukę, piękno ducha wolności i odporność w obliczu przeciwności losu.

Polscy tłumacze w przedmowie do przekładu napisali: „W krótkich wierszach, często liczących zaledwie cztery wersy, Ho Chi Minh malował realistyczne obrazy swojego cierpienia i cierpienia współwięźniów w humorystyczny i głęboki sposób. Jego zwięzłe wiersze to małe arcydzieła”.

Tymczasem galicyjski tłumacz, któremu ukończenie tłumaczenia zajęło 7 lat, podzielił się: „Pomimo cierpienia, choroby i horroru, które go otaczały, Ho Chi Minh wciąż znajdował siłę, by pisać optymistyczne i humorystyczne wiersze. Krótkie wiersze zręcznie snuł w mroku celi więziennej. Poeta i rewolucjonista byli w nim jednością”.

„Dziennik więzienny” to nie tylko dzieło o szczególnej wartości artystycznej i historycznej dla Wietnamu, ale także dziedzictwo poetyckie o międzynarodowej renomie. Pełne zaangażowania tłumaczenia, wykonane przez tłumaczy z całego świata, przyczyniły się do przybliżenia ludzkości wizerunku Ho Chi Minha – poety i humanisty.

Dzieło „Dziennik więzienny” w językach obcych autorstwa Vo Xuan Que (Wydawnictwo Informacji i Komunikacji, marzec 2025) stanowi ważny wkład w literaturę, historię, kulturę i dyplomację narodową. Dzieło to otwiera nowe podejście w badaniu spuścizny Ho Chi Minha, potwierdzając globalną pozycję poematu w światowym dziedzictwie literackim.

Źródło