Diễn ra từ ngày 21 đến 23/4, không gian trưng bày tái hiện chợ tranh gồm 20 gian hàng mang đặc trưng của chợ tranh Đông Hồ xưa. Tại đây, du khách được tham quan các sản phẩm tranh dân gian và nghe giới thiệu về nghề làm tranh, nguyên liệu, quy trình sản xuất và tham gia trải nghiệm một số công đoạn để làm nên một bức tranh Đông Hồ.
Đặc biệt, tại chợ tranh lần này còn diễn ra các hoạt động trình diễn nghệ thuật Họa kim sa lấy ý tưởng từ tranh Đông Hồ của các bạn trẻ đến từ Công ty TNHH Hoa Gấm để cảm nhận sức sống của dòng tranh dân gian độc đáo này.
Các em nhỏ thích thú khi được trải nghiệm làm tranh dân gian Đông Hồ. Ảnh: bacninh.gov.vn
Tranh Đông Hồ, tên đầy đủ là tranh khắc gỗ dân gian Đông Hồ – một dòng tranh dân gian Việt Nam có xuất xứ từ làng Đông Hồ (khu Tú Khê, phường Song Hồ, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh).
Chợ tranh Tết xưa thường diễn ra tại đình Đông Hồ, vào các ngày 6, 11, 16, 21 và 26 tháng Chạp hàng năm. Trong mỗi phiên chợ có hàng nghìn bức tranh các loại được mang ra bày bán, cả khu vực đình làng rực rỡ sắc màu, tranh trải trên chiếu, tranh vắt trên tường, tranh treo trên dây… Khách mua tranh từ khắp các tỉnh gần xa xuôi theo sông Đuống và theo các tuyến đường bộ về buôn tranh.
Sau chợ phiên, hàng vạn tờ tranh được đóng thành những “muôn” tranh đưa lên thuyền mang nét đẹp văn hóa vùng Kinh Bắc đến nhiều địa phương. Tuy nhiên, kể từ sau năm 1945, chợ tranh Đông Hồ không còn được tổ chức.
Hiện nay, nghề làm tranh dân gian Đông Hồ đang đối mặt với nhiều thách thức, thị trường tiêu thụ sản phẩm thu hẹp và nguy cơ mai một thế hệ nghệ nhân cao tuổi. Đông Hồ xưa kia có 17 dòng họ cùng tham gia sản xuất thì nay chỉ còn 3 dòng họ giữ được nghề của cha ông với khoảng 30 người trực tiếp tham gia vào hoạt động làm tranh.
Tỉnh Bắc Ninh đang triển khai Đề án OCOP du lịch, trong đó làng nghề tranh dân gian Đông Hồ được chọn là một trong ba địa điểm thí điểm xây dựng điểm du lịch trải nghiệm.
Năm 2013, nghề làm tranh dân gian Đông Hồ được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia. Tháng 3/2020, Việt Nam đệ trình UNESCO hồ sơ “Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ” để được xem xét ghi vào Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp và dự kiến được xem xét tại Kỳ họp lần thứ 19 của Ủy ban liên chính phủ Công ước UNESCO về bảo vệ Di sản Văn hóa phi vật thể vào năm 2024.
Khánh Ngọc
