บันทึกความทรงจำ "ไฟไหม้ถนน"

บันทึกความทรงจำเริ่มต้นด้วยเรื่องราวของรถ ทหาร อเมริกันที่วิ่งทับนักศึกษาชาวเว้เสียชีวิต ก่อนจะหลบหนีไป ซึ่งจุดชนวนให้เกิดความโกรธแค้นในหมู่นักศึกษาและประชาชนชาวเว้ นับจากนั้นเป็นต้นมา การประท้วงบนท้องถนนเรียกร้องให้ชำระหนี้เลือดด้วยเลือดก็เกิดขึ้น เริ่มต้นด้วย "การรณรงค์เผารถอเมริกัน" ทั่วเมืองเว้ ตั้งแต่การเผารถอเมริกัน เผาประวัติ ทหาร ของโรงเรียน เผาบัตรลงคะแนนเสียง ไฟดูเหมือนจะลุกลามไปทั่วตรอกซอกซอย กระตุ้นให้ประชาชนออกมารวมตัวและออกมาต่อสู้บนท้องถนน เสียงร้องของคณะศิลปะสะเทือนขวัญดังก้องไปทั่วเมือง ดุจสายลมที่พัดโหมกระหน่ำเปลวเพลิงแห่งการต่อสู้ของเยาวชนชาวเว้ที่กำลังลุกโชนอย่างรุนแรงในเส้นเลือดของพวกเขา

ที่สำนักงานใหญ่ของสมาคมนักศึกษา เว้ เลขที่ 22 ตรูงดิญ ได้กลายเป็น "โรงงานทำระเบิดเพลิง" จากขวด สบู่ และใยยาง แต่ "ระเบิดเพลิง" ที่ทำขึ้นเองกลับถูกโจมตีโดยชายหนุ่มและหญิงสาว ประเทศชาติกำลังตกอยู่ในความวุ่นวายจากสงคราม เยาวชนจึงไม่สามารถยืนเฉยกับสงคราม นั่งเพ้อฝันอย่างสงบในห้องบรรยายได้ พวกเขายังคงเปี่ยมไปด้วยไฟแห่งความเยาว์วัย พร้อมด้วยความปรารถนาและอุดมการณ์อันสูงส่ง

แม้แต่วัยรุ่นและเด็กๆ ต่างก็เข้าร่วมขบวนการต่อสู้อันมีชีวิตชีวาในเมืองเว้ เด็กๆ ที่ยังไม่เติบโตก็กลายเป็นทหารกล้าที่ปกป้องประเทศชาติ ภาพของนักเรียนอายุ 12 และ 13 ปี ถือป้ายเดินขบวนบนท้องถนน “คำขวัญของพวกเขาชัดเจน น่ารัก ฟังแล้วซาบซึ้งใจ” หรือภาพที่พวกเขา “แบกระเบิดเพลิงที่ทำเองและวิ่งเป็นกลุ่มเล็กๆ เพื่อจู่โจมหน่วยลาดตระเวนของตำรวจ” อย่างกล้าหาญ ยังคงตราตรึงอยู่ในใจของผู้อ่านตลอดไป

“ไฟถนน” คือเปลวไฟแห่งการต่อสู้อันร้อนแรงของนักศึกษาชาวเว้ ผู้อ่านต่างดื่มด่ำไปกับบรรยากาศอันเปี่ยมไปด้วยพลังและความภาคภูมิใจของหนุ่มสาวบนท้องถนนในเว้ ตลอดช่วงเวลาเหล่านั้น พวกเขาออกมาต่อสู้บนท้องถนนอย่างกระตือรือร้นแม้จะตกอยู่ในอันตราย แม้จะถูกจับกุม แต่ขณะนั่งอยู่บนรถจี๊ปของตำรวจไปยังเรือนจำชั่วคราว พวกเขาก็ยังคงมองหน้ากันด้วยรอยยิ้มอ่อนโยน ราวกับกำลังอ่านอุดมคติอันสูงส่งของวัยเยาว์ในแววตาของกันและกัน

ใน “เพลิงแห่งท้องถนน” เว้ไม่ได้สงบ เงียบสงัด และเก่าแก่อีกต่อไป แต่กลับเป็นเว้ที่พลุกพล่าน คึกคัก ลุกโชนด้วยไฟแห่งการต่อสู้บนท้องถนน ท่ามกลางควันไฟแห่งสงคราม ดูเหมือนว่าหัวใจของผู้คนจะใกล้ชิดกันมากขึ้น ประชาชนและเพื่อนร่วมชาติกลายเป็นหนึ่งเดียวกัน นักศึกษา พ่อค้า และประชาชนในเมืองต่างออกมาต่อสู้บนท้องถนน แม้จะต้องเผชิญกับการปราบปรามและจับกุมศัตรู เพราะ “ความเจ็บปวดและความตายไม่ได้ทำให้เว้สั่นคลอน คุกและกระสุนปืนไม่อาจหยุดยั้งขบวนการรักชาติของเว้ไม่ให้ลุกขึ้นมาได้… พลังของเว้ได้หล่อเลี้ยงจิตวิญญาณของเยาวชนของเรา เว้ได้ช่วยเหลือนักศึกษารุ่นเยาว์ในภาคใต้ให้อดทนต่อความยากลำบาก ทำงานหนัก และใช้ชีวิตอย่างมีเกียรติเพื่ออุดมการณ์อันสูงส่ง”

เมื่ออ่าน "Street Fire" ผู้อ่านจะได้พบกับรายละเอียดที่น่าประทับใจมากมาย นั่นคือภาพของแม่ที่ถือพัดกระดาษเต็มคันรถวิ่งไล่กลุ่มผู้ประท้วง แจกให้คนละอันเพราะกลัวว่า "หัวจะแตกเพราะแดด ลูกเอ๊ย!" หรือภาพพ่อค้าแม่ค้าสาวถือตะกร้ามะนาวใบใหญ่ หยิบมะนาวขึ้นแล้วโยนใส่ฝูงชนพร้อมพูดว่า "ดูดเข้าไปสิ ลูกเอ๊ย! ดูดเข้าไปให้หมดเพื่อดับกระหาย ล้มล้างพวกอเมริกันและเทียว" เมื่อชานเผารถยนต์อเมริกันคันหนึ่งและถูกพบตัวและถูกไล่ล่า เขาก็กระโดดขึ้นมอเตอร์ไซค์รับจ้างข้างๆ คนขับมอเตอร์ไซค์รับจ้างพาชานไปอย่างรวดเร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ผ่านสี่แยกไปยังสหภาพนักศึกษา ขณะเดียวกัน ชานนั่งอยู่ด้านหลังมอเตอร์ไซค์ด้วยความกังวลว่า "ถ้ารถคันนี้ของ "ตำรวจ" พาฉันกลับไปที่สำนักงานล่ะ?" แต่โชคดีที่ชาน "ได้พบกับครอบครัว" ในช่วงเวลานั้น ชาวเว้ได้รวมตัวกัน ยืนเคียงข้างเยาวชนชาวเว้เพื่อเขียนเรื่องราวอันกล้าหาญ

นอกจากบรรยากาศที่กล้าหาญแล้ว ผู้อ่านยังหัวเราะอย่างสุดเสียงกับรายละเอียดอันน่าขบขันอีกด้วย เรื่องราวนี้เกิดขึ้นเมื่อนักศึกษาเขียนคำขวัญและโปสเตอร์สำหรับการเดินขบวนประท้วง แต่ไม่ยอมเขียนคำว่า “อเมริกา” เป็นตัวพิมพ์ใหญ่ เพราะ “ชาวอเมริกันนั้นชั่วร้าย โหดร้าย งดงาม และใจดี ทำไมเราต้องเขียนด้วยตัวพิมพ์ใหญ่ด้วย” เรื่องราวนี้เกิดขึ้นเมื่อมินห์ลงไปที่ถนน ขว้างก้อนหินใส่ตำรวจสนามร่างสูงใหญ่ ทันใดนั้นก็เป็นพี่ชายของเขาเอง จากนั้นก็ถูกพี่ชายข่มขู่ว่า “มินห์ รู้ไหมว่านี่คือใคร กลับบ้านไปตายกับข้าเถอะ” ซึ่งทำให้พยานหัวเราะออกมาดังลั่น ผู้อ่านก็หัวเราะด้วยความยินดีเช่นกัน แต่ก็รู้สึกเสียใจในภายหลัง อาชญากรรมสงครามอยู่ไม่ไกล มีอยู่ในทุกครอบครัวชาวเวียดนาม เป็นภาพการนองเลือดที่ประชาชนต้องทนทุกข์ทรมานอยู่ทุกวัน

ฉันจำได้ว่าลูกสาวตื่นเต้นมากเมื่อได้ติดตามการต่อสู้ของนักเรียนชาวเว้ โดยเฉพาะนักเรียนอายุ 12-13 ปี แต่เปี่ยมไปด้วยความกล้าหาญ พวกเขายังออกมาต่อสู้บนท้องถนน ดื่มด่ำกับบรรยากาศอันกล้าหาญของเมืองและประเทศชาติ บางทีนั่นอาจเป็นเหตุผลว่าทำไมหลังจากอ่านบันทึกความทรงจำจบ เธอจึงอุทานด้วยความเสียใจว่า "มันน่าตื่นเต้น แต่มันจบลงแล้ว น่าเสียดายจริงๆ" บรรยากาศการต่อสู้อันกล้าหาญของบรรพบุรุษ ความไม่ย่อท้อและความอดทนของคนรุ่นก่อน ซึมซาบอยู่ในหัวใจของเด็กหญิงวัย 10 ขวบ และคงอยู่ในหัวใจของเธอตลอดไปด้วยความภาคภูมิใจ

เย็นวันหนึ่ง ฉันขับรถพาลูกข้ามถนนฮวีญถุกคัง เจดีย์ดิเยอเดอีกฟากหนึ่งของแม่น้ำส่องสว่างมุมถนน เธอชี้ไปที่แม่น้ำและเล่าให้ฉันฟังว่าครั้งหนึ่งมีนักเรียนรุ่นเยาว์เคยหยุดรถจี๊ปที่บรรทุกตำรวจลับและจุดไฟเผาใกล้กับเจดีย์ นั่นเป็นฉากที่กวีโว่เกวบันทึกไว้ใน "ไฟถนน" เราจอดรถ เราได้ยินเสียงลมพัดผ่านต้นโพธิ์ริมแม่น้ำ ดูเหมือนว่าบรรยากาศแห่งการต่อสู้ที่ครั้งหนึ่งเคยมีชีวิตชีวายังคงก้องอยู่ในสายลม พัดไปตามคลื่นของแม่น้ำหอม

บทความและภาพ: เล ฮา