'โค้ช' สำหรับระบบภูมิคุ้มกัน: ความก้าวหน้าครั้งใหม่ในการวิจัยวัคซีนเอชไอวี

การศึกษาวิจัยใหม่แสดงให้เห็นว่าวัคซีนชุดหนึ่งสามารถ "ฝึก" ระบบภูมิคุ้มกันให้สร้างแอนติบอดีที่มีประสิทธิภาพซึ่งสามารถปิดกั้นสายพันธุ์ของเชื้อ HIV ได้หลากหลายสายพันธุ์ รวมถึงสายพันธุ์ที่โดยทั่วไปแล้วต่อสู้ได้ยากที่สุดด้วย

แผนที่ความหนาแน่นของอิเล็กตรอนแสดงให้เห็นว่าแอนติบอดีชนิดใหม่ (สีม่วง) ทำลายเชื้อ HIV ได้อย่างไรโดยจับกับโปรตีนสไปก์สองส่วน (สีเทา) (ที่มา: งานวิจัยของ Scripps)

เนื่องจากเชื้อ HIV กลายพันธุ์อย่างรวดเร็วและมีสายพันธุ์ที่แตกต่างกันหลายล้านสายพันธุ์ทั่วโลก การสร้างวัคซีนที่กระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดีที่เป็นกลางในวงกว้าง (bNAbs) ซึ่งเป็นเป้าหมายสำคัญของวัคซีน HIV ที่สามารถจดจำสายพันธุ์ต่างๆ ได้หลายสายพันธุ์ในคราวเดียว จึงเป็นความท้าทายที่สำคัญ

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

อัตราการติดเชื้อ HIV ที่น่าตกใจในหมู่เด็กหญิงและสตรีวัยรุ่น

ในการศึกษาร่วมมือครั้งใหม่ระหว่าง นักวิทยาศาสตร์ จากสถาบันวิจัย Scripps (สหรัฐอเมริกา) และสถาบัน Karolinska (สวีเดน) ทีมวิจัยของศาสตราจารย์ Richard Wyatt จาก Scripps Research ได้ออกแบบสำเนาของโปรตีนหนามของเชื้อ HIV ที่ไม่สลายตัวหลังจากฉีด และมีโครงสร้างคล้ายกับโปรตีนหนามตามธรรมชาติของไวรัส จากนั้นพวกเขาจึงนำกลยุทธ์การฉีดวัคซีนแบบสองขั้นตอนมาใช้

ขั้นตอนแรกคือขั้นตอน "การเตรียมการ" ซึ่งใช้โปรตีนสไปก์สังเคราะห์ที่มีโมเลกุลน้ำตาลถูกกำจัดออกไป ทำให้บริเวณการจับ CD4 ที่สำคัญ (ซึ่งเป็นจุดที่ไวรัสเกาะติดกับเซลล์ภูมิคุ้มกันของมนุษย์) ปรากฏออกมา

ขั้นตอนต่อไปคือช่วงกระตุ้นภูมิคุ้มกัน: หลังจากได้รับวัคซีน "ไพรเมอร์" สองโดส นักวิจัยจะให้วัคซีนกระตุ้นภูมิคุ้มกันอีกห้าโดส ห่างกันประมาณ 12 สัปดาห์ โดยใช้โปรตีนหนามจากเชื้อเอชไอวีสายพันธุ์ต่างๆ คราวนี้เคลือบด้วยน้ำตาลเต็มชั้น การทำเช่นนี้จะ "ฝึก" ระบบภูมิคุ้มกันให้จดจำบริเวณเป้าหมายเดิมได้ แม้ว่าจะซ่อนอยู่บางส่วนก็ตาม

ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าสัตว์ที่ได้รับวัคซีนบางชนิดสร้างแอนติบอดีที่สามารถกำจัดเชื้อ HIV สายพันธุ์ “ระดับ 2” ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่ยากที่สุดในการหยุดยั้ง ที่น่าสังเกตคือ จากแบบจำลองสัตว์ทดลองหนึ่ง นักวิจัยได้แยกแอนติบอดีกลุ่มหนึ่งที่เรียกว่า LJF-0034 ซึ่งสามารถกำจัดเชื้อ HIV สายพันธุ์ทั่วโลก 84 สายพันธุ์ที่ทดสอบได้เกือบ 70%

ทีมวิจัยยังพบว่าแอนติบอดีอย่าง LJF-0034 จับกับตำแหน่งที่ยังไม่เคยพบมาก่อนบนไวรัส โดยเชื่อมโยงโปรตีนสไปก์สองส่วนเข้าด้วยกัน ซึ่งถือเป็นเป้าหมายใหม่ที่น่าสนใจสำหรับการพัฒนาวัคซีนเพิ่มเติมในอนาคต

แม้ว่าวัคซีนนี้จะยังไม่ใช่วัคซีนขั้นสุดท้าย แต่การระบุเป้าหมายใหม่ที่มีประสิทธิภาพสูงถือเป็นก้าวสำคัญที่จะนำทางความพยายามในอนาคต วัคซีนทดลองหนึ่งชนิดที่ใช้ในการศึกษานี้กำลังอยู่ในขั้นตอนการทดลองทางคลินิกในมนุษย์ระยะที่ 1 และคาดว่าจะทราบผลเบื้องต้นในเร็วๆ นี้

ที่มา: https://baoquocte.vn/huan-luyen-vien-cho-he-mien-dich-dot-pha-moi-trong-nghien-cuu-vaccine-hiv-316115.html