(VHQN) - มีสองวิธีในการเขียนเพลงเกี่ยวกับบ้านเกิด วิธีแรกซึ่งเป็นที่นิยมและดูเหมือนจะได้ผลกว่าคือการกล่าวถึงสถานที่และประเพณีโดยตรง... วิธีที่สองซึ่งดูเหมือนจะ "ยาก" และนามธรรมกว่าคือการกล่าวถึงกลิ่นอายและแก่นแท้ของท้องถิ่นนั้นทางอ้อม แต่ยังคงให้อารมณ์ความรู้สึก กวางนาม -ดานัง (หรือที่เรียกกันทั่วไปว่าเขตกวาง) มีชื่อเสียงในเรื่องเพลงทั้งสองประเภทนี้ ในบทความนี้ เราจะพูดถึงวิธีที่สอง
เป็นเรื่องยากที่จะเอ่ยชื่อนักดนตรีชื่อดังหรือผู้ที่ฝากผลงานไว้กับจังหวัดกว๋างนามทั้งหมด ตั้งแต่ยุคแรกของดนตรีสมัยใหม่ (นับคร่าวๆ ก่อนปี พ.ศ. 2497) เช่น ลาฮอย ลาซวน เซืองมินห์นิญ วุงเกียเกิ๋ง... ส่วนรุ่นที่สอง (นับคร่าวๆ ก่อนปี พ.ศ. 2518) เช่น เล จ่องเหงียน ตรัม ตึ๋ง หลานได ตรุงดิ่งกวาง ตึ๋งมี ฟานฮวีญดิ่ว ดิ่งจ้ำซาว วุงดึ๋ง ตึ๋งมี ดึ๋งเจี๋ยว ดึ๋งซาวเบียน ดังวัน...
ฮอยอันมีผู้เชี่ยวชาญในการแต่งเนื้อเพลงภาษาจีนให้กับเพลงของนักดนตรีหลายคน เช่น เดียป ทรูเยน ฮวา (รุ่น 1), เล ชวง (รุ่น 2)... ซึ่งก็น่ากล่าวถึงเช่นกัน รุ่นที่ 3 (นับเฉพาะหลังปี 1975) เช่น ถวน เอียน, ตู ฮุย, ตรัน กวาง นาม, มินห์ ดึ๊ก, ฟาน หง็อก มินห์... จากนั้นก็มาถึงรุ่นปัจจุบัน เช่น ตรัน เกว่ เซิน, ฟอง ไท, เล กัต ตง ลี, โฮ หง็อก เฟื้อก, มัก ลี, ฮวง กิม จี...
1. มีชาวกวางที่เป็นผู้ใหญ่เพียงไม่กี่คนเท่านั้นที่ไม่เคยได้ยินเพลง “Spring and Youth” (แต่งขึ้นในปี 1944) ของ La Hoi (1920-1945 จากฮอยอัน) เพลงนี้เริ่มต้นด้วยเนื้อเพลงประมาณว่า “ วันที่สดใสในชีวิตฤดูใบไม้ผลิใหม่/ หัวใจของฉันเปี่ยมล้นด้วยความสุขของชีวิต/ ฤดูใบไม้ผลิมาพร้อมกับดอกไม้สีสดใสนับพัน/ ฉันอยากเก็บดอกกุหลาบนับพันดอก ” จบเพลงด้วยเพลงว่า “ ร้องเพลงออกมาดังๆ ชีวิตที่สดใสของฉัน/ ฤดูใบไม้ผลิงดงามด้วยดอกไม้นับพันดอก/ ฤดูใบไม้ผลิสงบสุขด้วยบทเพลงนับพัน/ ฤดูใบไม้ผลิเปี่ยมสุข… ”
เนื้อเพลงทั้งเพลง (เนื้อเพลงภาษาเวียดนามโดยกวี Thế Lữ) ไม่ได้กล่าวถึงชื่อสถานที่ ประเพณี หรือนิสัยของชาวกว๋างนามแม้แต่คำเดียว ไม่เพียงแต่ชาวกว๋างนามเท่านั้น แต่ผู้ฟังเพลงทั่วประเทศก็เห็นพ้องต้องกันว่า “ฤดูใบไม้ผลิและวัยเยาว์” มักแฝงไว้ด้วยเอกลักษณ์เฉพาะตัวของวัฒนธรรมฮอยอัน บางทีอาจเป็นเพราะต้นกำเนิดทางวัฒนธรรมและเมืองอันเป็นเอกลักษณ์ของฮอยอันที่หาไม่ได้จากที่อื่น และเพราะธรรมชาติอันเป็นคู่ขนานระหว่างเวียดนามและจีนในบทเพลงก็เป็นลักษณะเฉพาะตัวเช่นกัน
หากเราพิจารณาเพลงสากลที่สุดของจังหวัดกวางนามแล้ว ก็คงยากที่จะหาเพลงใดที่เหนือกว่าเพลง “Afternoon Sun” (1952) ของ Le Trong Nguyen (1926-2004 จาก Dien Ban) ได้ “ ขณะผ่านเรือข้ามฟากเก่า ใบไม้และดอกไม้เปลี่ยนสีในตอนบ่าย/ พลิ้วไหวอย่างเย็นชาและนุ่มนวลในแสงแดดที่เบาบาง/ เมื่อถึงปลายหมู่บ้าน เท้าของฉันเดินอย่างไร้วิญญาณ/ ฉันคิดถึงคนๆ นี้ในวัยเด็กมากแค่ไหน ”
เพลงนี้ไม่ได้กล่าวถึงจังหวัดกว๋างนามเลยแม้แต่คำเดียว แต่ผู้ฟังเพลงยังคงบอกว่าการฟังเพลง "Afternoon Sun" เปรียบเสมือนการได้ชมจังหวัดกว๋างนาม ในภาพยนตร์ Cyclo (1995) ของ Tran Anh Hung เพลงนี้ถูกใช้ประกอบฉากอันน่าประทับใจ ขับร้องด้วยสำเนียงจังหวัดกว๋างนามที่ซาบซึ้งกินใจ
ก่อนหน้านั้น เพลง “Afternoon Sun” ได้รับความนิยมอย่างมากในบางประเทศในเอเชีย ผ่านภาพยนตร์ชื่อเดียวกันของ Le Mong Hoang (1971) ต่อมาในญี่ปุ่น ไต้หวัน และฮ่องกง... เพลงนี้ได้รับความนิยมในชื่อ “Vietnam love song” หรือ “Nam hai love song” ซึ่งแต่งเนื้อร้องโดย Than Chi เหตุใดเพลง “Afternoon Sun” จึงกลายเป็น “เวียดนาม” หรือ “Nam hai (ทะเลใต้ ทะเลเวียดนาม) หรือเป็นเพราะเอกลักษณ์เฉพาะตัวของเพลงเวียดนามที่ทำให้เวียดนามปรากฏอยู่ หรือในประเทศนั้น เอกลักษณ์ของเวียดนามนี้ก็คือความเป็น Quang
เพลงนี้โด่งดังมากจนถ้าเดินเข้าไปในบาร์คาราโอเกะในจีน ญี่ปุ่น อังกฤษ ไทย และเขมร รับรองว่าต้องได้ยินคนร้องอย่างน้อยสักครั้ง ในประเทศไทย เพลงนี้ใช้ชื่อชั่วคราวว่า เพลงรักทะเลใต้ แต่ยังไม่แน่ชัดว่าใครแต่งเนื้อร้อง
ในภาษาอังกฤษคือเพลง Evening-Sunshine ซึ่งร้องโดย Satsuki Midori ในช่วงต้นทศวรรษ 1960 หากคุณไปไต้หวัน ฮ่องกง เซี่ยงไฮ้... หรือไปร้านขายแผ่นเสียงในย่าน Cho Lon (นคร โฮจิมินห์ ) คุณสามารถซื้อซีดีเพลง Vietnam Love Song ซึ่งขับร้องโดยนักร้องชื่อดังชาวไต้หวัน Phi Ngoc Thanh (เกิดปี 1955) ได้
2. เป็นเรื่องยากสำหรับชาวกว๋างที่จะเขียนเกี่ยวกับกว๋างได้ดี แต่ยากยิ่งกว่าสำหรับชาวกว๋างที่จะเขียนได้ดีและเป็นที่รักของชาวกว๋าง เมื่อคนจากต่างถิ่นเขียนเพลง แม้ว่าเพลงนั้นจะมีชื่อสถานที่ ประเพณี ฯลฯ ของชาวกว๋างก็ตาม ก็ยังจัดว่าเป็นการอ้างอิงทางอ้อมได้ เพราะการเขียนเกี่ยวกับสถานที่อื่นนั้น แทบจะต้องระบุชื่อสถานที่เพื่อระบุตำแหน่ง มิฉะนั้นจะยากที่จะจดจำเอกลักษณ์เฉพาะตัวของเพลงได้
เพลง “Love of a Quang Region” ของ Tran Ngoc (เกิดปี 1943 จาก Son Tay ปัจจุบันคือ ฮานอย ) เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของ “การสวนกระแส” นี้ “ ฉันกลับมาที่ Quang Region เพื่อเยี่ยมน้องสาวของฉันที่ฮอยอัน/ แม่น้ำ Thu Bon ไหลเอื่อยๆ/ เส้นทางสู่วัด Cau ปกคลุมไปด้วยฝนที่เศร้าหมอง/ ป่าสนเขียวขจี ฝนทำให้ริมฝีปากของฉันเปียก”
หรือเพลง “Thu Bon oi!” ของ Le Anh (เกิดปี 1937, Quang Tri) ก็คล้ายๆ กัน “ใครตั้งชื่อแม่น้ำให้เหมือนชื่อของเธอที่ฝังอยู่ในความทรงจำของฉัน/ สายน้ำแห่งบ้านเกิดของฉันนุ่มนวลดุจแพรไหม ฉันเรียกเธอเสมอ/ เรียก Thu Bon เสมอ เรียก Thu Bon เสมอ”
เจิ่น หง็อก, เล อันห์ และดวาน โญ (เกิดปี 1933 ที่ฮานอย) ร่วมกันแต่งเพลง “แม่กวางนาม” พวกเขาไปเยือนกวางนามเพียงไม่กี่ครั้ง แต่กลับประทับใจอย่างลึกซึ้ง จึงแต่งเพลงได้สำเร็จ นักดนตรีหลายคนที่เชี่ยวชาญการแต่งเพลง “เพลงท้องถิ่น” ยอมรับว่ามีหลายที่ที่เขียนเพลงไม่ได้ ในขณะที่บางที่ก็ไปเยี่ยมได้แค่ครั้งหรือสองครั้งก็ยังได้อารมณ์และความประทับใจ
การเปรียบเทียบใดๆ ในด้านศิลปะและความคิดสร้างสรรค์นั้นช่างน่าเบื่อหน่ายอย่างยิ่ง ยกตัวอย่างเช่น หากเราเปรียบเทียบเพลง 3 เพลงที่กล่าวถึงข้างต้นกับเพลง “Quang Nam Yeu Thuong” ของ Phan Huynh Dieu (1924-2015), “Que huong tuoi tho toi” ของ Tu Huy (1948-2006), “Tinh que” ของ Tran Que Son (เกิดปี 1972)... เราจะเห็นความแตกต่างอย่างชัดเจนในบรรยากาศและคุณภาพของการประพันธ์เพลงทั้งทางตรงและทางอ้อม
ความลุ่มลึก คำบรรยาย เสียงท้องถิ่น และความรู้สึกถึงความเป็นบ้านเกิดก็แตกต่างกัน แต่เหนือสิ่งอื่นใด ผู้ฟัง รวมถึงชาวกว๋าง ได้รับประโยชน์สูงสุด เพราะพวกเขาได้ฟังเพลงที่แตกต่างและรักกว๋างในสไตล์ของตัวเอง จุดร่วมของเพลงที่ประสบความสำเร็จมากมายเกี่ยวกับกว๋าง ไม่ว่าจะทางตรงหรือทางอ้อม ก็คือ แค่ฟังเพลงก็สัมผัสได้ถึงความเป็นกว๋างแล้ว แต่ถ้าเพลงนั้นไม่ได้เปี่ยมไปด้วยพรสวรรค์หรือยอดเยี่ยม แล้วจะเรียกว่าอะไรได้ล่ะ?
แหล่งที่มา
การแสดงความคิดเห็น (0)