กรณีจ่ายเงินประกันสังคมครบ 15 ปี ไม่ได้รับเงินบำนาญ

ในร่างกฎหมายประกันสังคมฉบับแก้ไขล่าสุด กระทรวงแรงงาน ผู้พิการ และสวัสดิการสังคม ได้เพิ่มเติมเนื้อหาบางส่วนในข้อเสนอเพื่อลดเงื่อนไขจำนวนปีขั้นต่ำของการส่งเงินสมทบประกันสังคมเพื่อรับเงินบำนาญรายเดือนจาก 20 ปี เหลือ 15 ปี เพื่อสร้างโอกาสให้ผู้ที่เข้าร่วมช้าหรือผู้ที่ไม่ได้เข้าร่วมอย่างต่อเนื่องและมีระยะเวลาการส่งเงินสมทบประกันสังคมระยะสั้นได้รับเงินบำนาญ

ข้อมูลจากกระทรวงแรงงาน ผู้พิการ และสวัสดิการสังคม ระบุว่า ในช่วง 7 ปีของการบังคับใช้กฎหมายประกันสังคม พ.ศ. 2557 มีผู้ที่ได้รับประกันสังคมครั้งเดียวมากกว่า 476,000 คน ซึ่งเข้าร่วมประกันสังคมมานานกว่า 10 ปี และมีอายุ 40 ปีขึ้นไป ผู้ที่มีอายุเลยเกษียณไปแล้วกว่า 53,000 คน ต้องได้รับประกันสังคมครั้งเดียวเนื่องจากไม่ได้จ่ายเงินประกันสังคมภาคบังคับครบ 20 ปี ผู้ที่มีอายุถึงเกษียณแล้วกว่า 20,000 คน ยังจ่ายเงินไม่พอและต้องจ่ายเพียงครั้งเดียวสำหรับระยะเวลาที่เหลือเพื่อรับเงินเดือน

ดังนั้นหากระยะเวลาเกษียณขั้นต่ำยังอยู่ที่ 20 ปี คนเหล่านี้ก็จะมีโอกาสได้รับเกษียณน้อย

เพื่อแก้ไขข้อบกพร่องดังกล่าว มาตรา 64 แห่งร่างกฎหมายประกันสังคม (แก้ไขเพิ่มเติม) กำหนดให้ลูกจ้างซึ่งถึงวัยเกษียณและจ่ายเงินประกันสังคมมาแล้ว 15 ปีขึ้นไป มีสิทธิได้รับเงินบำนาญรายเดือน

ระเบียบนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างโอกาสให้ผู้ที่เข้าร่วมช้า (เริ่มเข้าร่วมเมื่ออายุ 45-47 ปี) หรือผู้ที่เข้าร่วมเป็นช่วงๆ จนทำให้มีเงินสมทบประกันสังคมไม่เพียงพอเมื่อถึงวัยเกษียณ มีโอกาสได้รับเงินบำนาญรายเดือนแทนที่จะต้องรับเงินประกันสังคมก้อนเดียว

ภายใต้ข้อกำหนดข้างต้น ระดับเงินบำนาญของบุคคลเหล่านี้อาจต่ำกว่าผู้ที่มีระยะเวลาการจ่ายเงินนาน หากเงินเดือนที่ใช้เป็นฐานการจ่ายเงินประกันสังคมภาคบังคับหรือรายได้ที่ใช้เป็นฐานการจ่ายเงินประกันสังคมโดยสมัครใจเป็นจำนวนเท่ากัน

อย่างไรก็ตาม กรณีเหล่านี้แต่เดิมจะไม่มีสิทธิ์ได้รับเงินบำนาญ โดยจะได้รับเงินประกันสังคมครั้งเดียว (หากไม่ได้เลือกจ่ายเงินสมทบครั้งหนึ่งสำหรับช่วงเวลาที่ขาดหายไป) แต่ปัจจุบันจะมีโอกาสได้รับเงินบำนาญรายเดือนแทน

กระทรวงแรงงาน ผู้ทุพพลภาพ และสวัสดิการสังคม ยังได้เสนอร่างกฎหมายลดจำนวนปีขั้นต่ำของการส่งเงินสมทบประกันสังคมเพื่อรับเงินบำนาญรายเดือนจาก 20 ปี เหลือ 15 ปี โดยให้บังคับใช้เฉพาะกรณีเกษียณอายุตามมาตรา 64 เท่านั้น และ ไม่ใช้บังคับกรณีเกษียณอายุก่อนกำหนด (มาตรา 65)

กรณีเกษียณอายุราชการก่อนกำหนด ตามมาตรา 65 แห่งร่าง พ.ร.บ.ประกันสังคม (แก้ไขเพิ่มเติม) ทุกปีที่เกษียณอายุราชการก่อนกำหนด จะได้รับเงินบำนาญลดลงร้อยละ 2

ดังนั้น หากนำหลักเกณฑ์ข้างต้นมาใช้กับกรณีเกษียณอายุตามมาตรา 65 จะทำให้เกิดสถานการณ์อัตราเงินบำนาญต่ำเกินไปเนื่องจากระยะเวลาการส่งเงินสมทบสั้น อัตราถูกหักเนื่องจากเกษียณอายุก่อนกำหนด ระดับเงินบำนาญต่ำเกินไป ไร้ความหมายมากนัก

ตัวอย่างเช่น คนงานชายที่จ่ายประกันสังคมมา 15 ปี มีอัตราเงินบำนาญอยู่ที่ 33.75% หากเขาเกษียณอายุก่อนกำหนด 5 ปี และถูกหักเงินบำนาญ 10% อัตราเงินบำนาญจะอยู่ที่ 23.75% เท่านั้น

แหล่งที่มา