Vào đầu tháng 2.1994, Tổng thống Mỹ lúc đó là ông Bill Clinton tuyên bố bãi bỏ cấm vận với Việt Nam, quan hệ của hai quốc gia đã sang trang sử mới. 25 năm sau, cũng vào đầu tháng 2.2019, Tổng thống Mỹ Donald Trump trong thông điệp liên bang đã chọn Việt Nam cho cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ -Triều, đây là sự trùng hợp lịch sử rất thú vị, điều này gợi cho ông suy nghĩ gì?
Mỗi đất nước, mỗi câu chuyện hay một vấn đề có những đặc thù, khác biệt riêng. Nhưng bất cứ vấn đề khó khăn nào mà lịch sử để lại nếu có được giải pháp sẽ là điều tuyệt vời. Giữa hai tháng hai của hai thời kỳ khác nhau, của hai vấn đề khác nhau mà đạt được điều gì đó sẽ là điều kỳ diệu. Việc tháo gỡ được những rắc rối để đi đến giải pháp cho vấn đề bán đảo Triều Tiên, trong đó có quan hệ Mỹ – Triều thì sẽ là kết quả rất tốt đẹp.
Tôi cho rằng mỗi một câu chuyện đều có điểm khác, chẳng hạn như câu chuyện của Việt Nam là cuộc chiến tranh kéo dài, khốc liệt; câu chuyện của Triều Tiên cũng có cuộc chiến tranh từ 7 thập kỷ trước (1950 -1953), đồng thời trong 7 thập kỷ qua còn những vấn đề khác, như vấn đề phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên, vấn đề đảm bảo an ninh, tái lập nền hòa bình mà chiến tranh để lại, làm sao hòa giải dẫn đến bình thường hóa quan hệ, xóa bỏ cấm vận. Tất cả những điều đó cho thấy mỗi một câu chuyện có hoàn cảnh khác nhau, nhưng bất cứ một cuộc xung đột nào, bất cứ một vấn đề rắc rối nào liên quan đến hòa bình và phát triển của khu vực mà có được giải pháp, lại có sự trùng hợp nào đó về lịch sử thì càng thêm ý nghĩa.
Trong chặng đường 25 năm kể từ khi Mỹ bỏ cấm vận, Việt Nam đã có những nỗ lực vượt bậc như thế nào để hội nhập quốc tế sâu rộng. Việc được lựa chọn tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ – Triều là sự khẳng định vị thế của nước ta trên trường quốc tế, thưa ông?
Trước hết là câu chuyện xây dựng và phát triển đất nước. Nếu chúng ta nhìn lại lịch sử thấy khi ra khỏi cuộc chiến tranh chúng ta gặp rất nhiều khó khăn. Cuối những năm 80 của thế kỷ XX đến nay được hơn 3 thập kỷ chúng ta tiến hành công cuộc đổi mới, phát triển đất nước nó đã tạo rất nhiều đà cho xung lực phát triển của đất nước. Để phát triển kinh tế bao gồm cả đổi mới để xây dựng xã hội, xây dựng những thiết chế để đảm bảo cho sự phát triển và phồn vinh của đất nước.
Tôi còn nhớ đã có rất nhiều đạo luật mới được ra đời trong suốt thời kỳ từ cuối những năm 80, 90 của thế kỷ XX cho đến nay để chúng ta đảm bảo hoàn thiện hệ thống pháp luật trong công cuộc đổi mới và phát triển đất nước.
Tiếp đến là câu chuyện chúng ta từng bước hội nhập và từng bước tham gia vào công việc của khu vực và trên thế giới. Điểm lại lịch sử thì chúng ta tham gia Liên Hợp quốc năm 1977, rồi tham gia vào Hội đồng kinh tế – xã hội, Hội đồng Bảo an của Liên Hợp quốc, chúng ta cử lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp quốc hay việc chúng ta ra nhập ASEAN năm 1995, tham gia APEC vào những năm 90 của thế kỷ trước… Không những thế, dần dần chúng ta đã tham gia chủ trì đăng cai, định hướng những hoạt động của các thiết chế và các tổ chức trên thế giới. Bên cạnh đó chúng ta còn tham gia vào FTA ở tầm cao hơn. Đây là câu chuyện phát triển tự cường, đổi mới và hội nhập của Việt Nam.
Câu chuyện thứ hai là mở rộng quan hệ đối ngoại với các nước trong đó có Mỹ, đúng là ¼ thế kỷ qua chúng ta có bước phát triển rất mạnh mẽ. Năm nay là tròn 25 năm bình thường hóa quan hệ Việt Nam –Mỹ với việc Mỹ dỡ bỏ lệnh cấm vận. Tôi còn nhớ vào những năm 1994 -1995 thương mại hai chiều của Việt Nam- Mỹ chỉ khoảng 450 triệu USD, đến nay đã tăng hơn 100 lần (hơn 50 tỷ USD). Điều quan trọng hơn là hai bên đã có những giao lưu về hàng hóa hai chiều để bổ sung cho hai nền kinh tế. Đã có những doanh nghiệp hàng đầu của Mỹ vào Việt Nam, họ thấy môi trường đầu tư ở đây đáp ứng được lợi ích, có sức hấp dẫn lớn. Giữa hai nước còn nhiều vấn đề khác nữa như phát triển về mặt chính trị, giáo dục, khoa học…
Việt Nam và Mỹ đã có những chuyến thăm cấp cao liên tục kể từ thời Tổng thống Bill Clinton. Sau ông Clinton tất cả các đời Tổng thống Mỹ đều có chuyến thăm Việt Nam, kể cả đương kim Tổng thống Donald Trump cũng đã thăm Việt Nam (2017). Về phía chúng ta ngoài những chuyến thăm lãnh đạo cấp cao, đặc biệt vào năm 2015 có chuyến thăm của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tới Mỹ. Chuyến thăm này để thúc đẩy hợp tác toàn diện, đối tác toàn diện giữa hai nước, trong những nguyên tắc chỉ đạo vấn đề quan hệ có việc tôn trọng thể chế chính trị của nhau, đây là kết quả rất quan trọng.
