Vietnam Devrimci Gazeteciliğinin 100. Yılı: Gazeteci Nguyen Ai Quoc'un "Altın Dersleri"

Gazeteci Nguyen Ai Quoc'un Komünist Dergi'de yaklaşık 100 yıl önce yayımladığı Rusça mektup, devrimci bir gazetecinin profesyonel, bilimsel ve sorumlu gazetecilik tarzını anlatan değerli bir belgedir.

Vietnamlı akademisyen, diplomat , gazeteci, araştırmacı ve Ho Chi Minh hakkında yaşamı boyunca çok sayıda makale yazmış olan Evgheni Glazunov'un değerli arşivinde, gazeteci Nguyen Ai Quoc'un bizzat Rusça yazdığı özel bir mektup bulunmaktadır.

Bay Glazunov, bu mektubun bir kopyasını Rusya Federasyonu'ndaki Vietnam Örgütleri Birliği Başkan Yardımcısı ve tercüman Nguyen Quoc Hung'a vererek şu mesajı verdi: " Ho Chi Minh'in bu mektubunu birçok kişiye duyurmalısın ki, Ho Amca'nın Sovyetler Birliği hakkında ne kadar çok şey öğrendiğini ve önemsediğini görsünler."

Bay Glazunov'un sözünü ettiği mektup, 25 Şubat 1930'da yazılmış, Nguyen Ai Quoc imzalı ve ilk kez Mayıs 1980'de Komünist Dergisi'nde Rusça olarak yayınlanmış olan " Yoldaş X'e Mektup" adını taşıyor.

Mektup ilk kez Mayıs 1980'de "Komünist" dergisinde, Nguyen Quoc Hung'un çevirisiyle Rusça olarak yayımlandı. (Fotoğraf: Tam Hang/VNA)

Ho Amca mektubunda şöyle yazıyordu: "Sevgili yoldaşlar, Vietnam halkı, özellikle de işçiler, Rusya hakkında en çok şey bilmek istiyor. Ancak devrimci kitap ve gazeteler, Fransız emperyalizminin sert yasaları tarafından kesinlikle yasaklanmış durumda. Dahası, Vietnamlı işçi ve köylülerin çoğu okuma yazma bilmiyor. Eğitim seviyesi düşük olanlar, Vietnamca dışında hiçbir dil bilmiyor. Bizim görevimiz onlara proletaryanın anavatanının nasıl bir yer olduğunu anlatmak. Bunun için, elbette Vietnamca, 'Seyahat Anıları' adıyla bir kitap yazmayı planlıyorum. Canlı, ilgi çekici, kolay okunan ve bolca hikâye içeren bir kitap olmasını umuyorum." (Çeviren: Nguyen Quoc Hung).

Mektupta ayrıca Sovyetler Birliği hakkında öğrenilmesi gereken içeriklerin ayrıntılı bir özeti de yer alıyordu: devrim öncesi durum, devrim sırasındaki durum ve günümüz durumu. Ho Amca, Sovyet ülkesinin her yönüyle ilgileniyordu; hükümet örgütlenmesinden, insanların yaşamlarına, toplumsal meselelere, ekonomik faaliyetlere, politikalara kadar... Ho Amca özellikle karşılaştırma için gereken verilere vurgu yapıyordu.

Bay Nguyen Quoc Hung'a göre mektup, yalnızca Ho Amca'nın Sovyetler Birliği'ne yönelik derin endişesini göstermekle kalmıyor, aynı zamanda devrimci bir gazetecinin profesyonel, bilimsel ve sorumlu gazetecilik tarzı hakkında da değerli bir belge niteliğinde.

Gazeteci Nguyen Ai Quoc, her zaman belgeleri toplamaya, araştırmaya, dikkatlice analiz etmeye ve okuyucu kitlesine uygun bir ifade biçimi seçmeye odaklandı.

Amca Ho, mektuptaki fikirden yola çıkarak, Pon (Avrupa), Zo (Afrika) ve Dau (Vietnam) olmak üzere üç kıtadan üç işçinin hayatını konu alan ünlü "Gemi Enkazı Günlüğü" kitabını yazdı.

Bir gemi kazasından kurtulduktan sonra bir adaya sürüklendiler ve kurtarılıp Sovyetler Birliği'ne getirildiler. Burada sıcak bir şekilde karşılandılar, ziyaret edildiler, eğitim gördüler, dinlendiler ve adil ve kardeşçe bir toplumun uluslararası ruhunu hissettiler. Daha sonra üçü de, Sovyetler Birliği'nin güzel anılarını yanlarında getirerek memleketlerine döndüler.

Rusya Federasyonu Vietnam Örgütleri Birliği Başkan Yardımcısı Çevirmen Nguyen Quoc Hung, "Komünist" dergisinden sayfalarla. (Fotoğraf: Tam Hang/VNA)

"Gemi Enkazı Günlüğü" Sovyetler Birliği'ni basit bir dille anlatıyordu ama o dönemde okuma yazmayı yeni öğrenen Vietnamlı okurların çoğunluğu için son derece ilgi çekici ve anlaşılması kolaydı.

Komünist Dergisi, kitabın, basit bir dille yazılmış olmasına rağmen, o dönemde Vietnamlı okurların çoğunluğu için, yani okuma yazmayı yeni öğrenen kişiler için ilgi çekici ve anlaşılması kolay olduğunu belirterek, "Vietnam'da en sevilen kitap haline geldi, Vietnam halkına ulusal ve toplumsal kurtuluş mücadelesinde ilham verdi, Ekim Devrimi'nin yolunda, büyük Lenin'in yolunda ilerleme çağrısında bulundu" yorumunu yaptı (Komünist Dergisi'nin önsözü).

Hedef kitleye bilgiyi ulaştırmak için en uygun yolu, yani akılda kalıcı ve yayılması kolay bir propaganda biçimini seçti. Çeşitli ve özgün bilgiler topladı, bilgiyi sunmanın en uygun ve ilgi çekici yolunu seçti ve bu sayede bilgi son derece etkili oldu.

Rusya'da öğretim görevlisi ve Vietnamca tercüman olarak görev yapan Bay Evgheni Glazunov'un kızı Bayan Sveta (Vietnamca adı Hang), babasının Ho Chi Minh ile ilgili belgeleri her zaman özel kütüphanesinde özenle saklanan paha biçilmez kalıntılar olarak gördüğünü söyledi.

Bayan Sveta Glazunova ve "Vietnamlı kalpli bir Rus" olarak bilinen babası Bay Evgheni Glazunov'un hatıraları. (Fotoğraf: Tam Hang/VNA)

Babasının eski belgeleri ve eski eşyaları onun için Vietnam tarihini anlamak adına faydalı bilgi kaynaklarıdır.

Amca Ho, yaşamı boyunca birçok dilde yazmıştır: Vietnamca, İngilizce, Fransızca, Rusça, Çince... Dolayısıyla, Bayan Sveta, mesleki açıdan bakıldığında, yazım tarzı ve dil bilgisi açısından, "Yoldaş X'e Mektup"un Amca Ho tarafından Rusça yazılmış olma ihtimalinin çok yüksek olduğunu ve Vietnamca'dan bir çeviri olmadığını düşünmektedir.

Düzgün yazı stili, kesin dil bilgisi ve açık anlatım - keskin dil ve düşünme yeteneklerini gösterir.

Bayan Sveta, Ho Amca'nın kitap basımı ve yayımı konusuna değinmesiyle de etkilenmişti; bu, stratejik bir vizyon ve iletişim ve gazetecilik çalışmalarına dair derin bir anlayış sergiliyordu.

Mektup yaklaşık 100 yıl önce yazılmış olmasına rağmen, günümüz Vietnam gazetecilerinin nesiller boyu sürdürdüğü pratik derslerden hiçbir şey kaybetmemiştir.

Gerçeğe saygı, araştırma ve yaratıcılık, bilginin hedef kitlesini belirleme, bilgiyi uygun ama aynı zamanda ilgi çekici bir şekilde iletmenin yollarını bulma ve hepsinden önemlisi kaleme karşı sorumluluk, yurttaş sevgisi ve halkın yararına olma misyonu, gazeteci Nguyen Ai Quoc'un hayatı boyunca öğrettiği şeylerdir:

"Her makale yazdığımda kendime şu soruları sorarım: Kimin için yazıyorum? Yazmanın amacı ne? Genel halkın anlayabileceği, özlü ve okunması kolay olacak şekilde nasıl yazabilirim? Yazmayı bitirdiğimde, meslektaşlarımdan makaleyi benim için gözden geçirip düzenlemelerini isterim" (Vietnam Gazeteciler Derneği Üçüncü Kongresi'ndeki konuşma, 8 Eylül 1962).

(TTXVN/Vietnam+)

Kaynak: https://www.vietnamplus.vn/100-nam-bao-chi-cach-mang-viet-nam-bai-hoc-vang-cua-nha-bao-nguyen-ai-quoc-post1044529.vnp