Trung Quốc tăng tốc mua cua, ghẹ sống của Việt Nam, sức mua tăng ‘nóng’ 101%

Xuất khẩu thủy sản tăng trưởng dương

Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, tháng 4/2024, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt 776 triệu USD, tăng 4,7% so với cùng kỳ năm 2023, sau khi giảm 3% trong tháng trước đó. Lũy kế 4 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu thủy sản đạt tổng cộng 2,7 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ năm 2023.

Nhận định của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho thấy, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam tăng trở lại trong tháng 4/2024 khi xuất khẩu sang Mỹ tăng mạnh hơn, trong khi xuất khẩu sang Trung Quốc phục hồi trở lại, tăng 4,6% sau mức giảm 16,4% của tháng trước đó. 

Đáng chú ý, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang nhiều thị trường tăng trưởng khả quan như: Canada tăng 45,6%, Đức tăng 52,2%, Hà Lan tăng 32,7%, Nga tăng 73,2%…

Đối với từng mặt hàng, với kim ngạch đạt được 285 triệu USD, không có tăng trưởng so với cùng kỳ, nhưng xuất khẩu tôm trong tháng 4/2024 vẫn đạt mức cao nhất kể từ đầu năm. Lũy kế 4 tháng đầu năm, ngành tôm mang về doanh số 971 triệu USD, cao hơn 6% so với cùng kỳ năm 2023.

Theo nhận định của các doanh nghiệp, xuất khẩu tôm sang các thị trường có dấu hiệu phục hồi vì lượng tồn kho của các nhà nhập khẩu đã giảm nên nhu cầu nhập khẩu bắt đầu trở lại.

Tuy nhiên, theo bà Lê Hằng, Giám đốc Truyền thông của VASEP, nhu cầu thực tế của người tiêu dùng chưa thể hiện rõ nét khả năng hồi phục. Ngành tôm Việt Nam đang trong giai đoạn “phấp phỏng” trước những thông tin liên quan đến thuế chống trợ cấp. Hiện nay Mỹ đang xét xét công nhận xem xét Việt Nam có nền kinh tế thị trường, hy vọng đạt kết quả tích cực sẽ giúp cho rào cản thuế được tháo gỡ, giải tỏa gánh nặng đối với các doanh nghiệp tôm Việt Nam.

Trong khi đó, xuất khẩu cá tra trong tháng 4 tăng 13%, đạt 168 triệu USD cũng là tín hiệu xanh đáng quan tâm, sau khi sụt giảm liên tục trong tháng 2 và tháng 3. Lũy kế 4 tháng đầu năm, xuất khẩu cá tra đạt 579 triệu USD, tăng gần 2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong đó, xuất khẩu khả quan hơn tại thị trường Mỹ, đặc biệt sau khi các doanh nghiệp cá tra tham gia Triển lãm thủy sản Bắc Mỹ hồi tháng 3, tiếp sau đó là Triển lãm thủy sản toàn cầu tại Tây Ban Nha cuối tháng 4. Ngoài các mặt hàng chủ lực là cá tra phile đông lạnh, các doanh nghiệp có khuynh hướng tăng cường giới thiệu các sản phẩm cá tra chế biến sâu, hàng GTGT và thu hút được nhiều sự quan tâm của các nhà nhập khẩu cũng như khách tham quan.

Xuất khẩu cá ngừ trong tháng 4 tăng 28% đạt trên 86 triệu USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu 4 tháng đầu năm lên 301 triệu USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái. So với các ngành hàng khác, cá ngừ có tăng trưởng ổn định hơn trong cả 4 tháng qua (trừ tháng 2 giảm 11% do có kỳ nghỉ Tết Nguyên đán). Trong khi xuất khẩu mực, bạch tuộc giảm 14% trong tháng 4 thì xuất khẩu nhuyễn thể có vỏ lại tăng 14%. Lũy kế 4 tháng đầu năm nay, 2 ngành hàng này mang về doanh số lần lượt là 182 triệu USD, giảm 4% và 43 triệu USD, giảm 2% so với cùng kỳ năm 2023.

Xuất khẩu cua ghẹ tới tháng 4 vẫn giữ được tăng trưởng ấn tượng 101%, với thị trường chủ lực là Trung Quốc và mặt hàng ưu thế là cua sống. Ngoài cua sống, có các mặt hàng khác như tôm hùm sống, hải sâm…của Việt Nam vẫn có dư địa lớn ở Trung Quốc vì thuận lợi vị trí địa lý, không bị áp lực cạnh tranh như hàng đông lạnh.

Tiếp tục tháo gỡ các nút thắt

Theo bà Lê Hằng, ngành chế biến xuất khẩu cá ngừ, mực bạch tuộc và cá biển khác đều có chung nút thắt là thiếu nguyên liệu, vì sản lượng khai thác không đủ đáp ứng nhu cầu, nên phải thêm nguồn cung từ nhập khẩu. 

Tuy nhiên, quy định của thị trường EU và các quy định mới của Việt Nam liên quan đến khai thác IUU đang khiến cho nút thắt nguyên liệu thêm tắc nghẽn. Ví dụ, liên quan đến nguyên liệu hải sản khai thác NK, quy định tại Nghị định 37/2024 vừa ban hành tháng 4/2024 yêu cầu thông báo, khai báo hồ sơ trước khi cập cảng 72 giờ đối với tàu nước ngoài và 48 giờ đối với tàu container là không khả thi. 

Hoặc Nghị định 37 quy định: Không trộn lẫn nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác nhập khẩu với nguyên liệu thủy sản có nguồn gốc từ khai thác trong nước vào cùng một lô hàng xuất khẩu. “Quy định mới với khái niệm không rõ ràng về “trộn lẫn nguyên liệu” gây hoang mang cho doanh nghiệp và không hợp lý với thực tế sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp hải sản”, bà Lê Hằng nhận định.

Chuyên gia của VASEP nhận định, trong thời gian tới, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam nhiều khả năng sẽ tiếp tục phục hồi khi nhu cầu từ Mỹ và châu Âu tăng trở lại. Tồn kho thủy sản tại nhiều thị trường giảm, trong khi lạm phát dần được kiểm soát sẽ là yếu tố hỗ trợ nhu cầu tiêu thụ thủy sản tại nhiều quốc gia trong thời gian tới. Với nguồn cung ổn định, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam trong thời gian tới sẽ tiếp tục tăng trưởng, nhưng giá thủy sản có khả năng vẫn ở mức thấp.

“Kỳ vọng vấn đề tồn kho và dư cung sẽ giảm dần và có chiều hướng thuận lợi hơn cho các nhà xuất khẩu thủy sản trong nửa cuối năm, khi đó xuất khẩu có thể hồi phục trở lại nếu nút thắt về nguyên liệu hải sản và cả tôm, cá tra được cởi bỏ”, bà Lê Hằng nhận định.