Anh say mê vẽ vẻ đẹp Tây Nguyên bằng chất liệu sơn mài lộng lẫy.
Ít ai biết rằng cơ duyên đến với hội họa của họa sĩ Trương Văn Linh lại xuất phát từ một câu chuyện khá kỳ lạ.
Là người Tày sinh ra tại Cao Bằng, sau đó Trương Văn Linh theo gia đình vào Đắk Lắk lập nghiệp. Tuổi thơ của anh gắn liền với nương rẫy, bãi cỏ, dòng suối và những buổi chăn bò.
Nhớ lại bước ngoặt cuộc đời, anh kể: “Năm tôi 14 tuổi, một buổi chiều đang đi chăn bò, tiếng loa bỗng vang lên ở hội trường xã. Tôi thấy đông người tụ tập nên tò mò đến xem. Một người đàn ông tiến lại gần đưa cho tôi tờ giấy, cây bút chì và ân cần bảo: Con thử vẽ một chút xem năng khiếu thế nào? Tôi ngồi xuống bậc thềm, tay còn run vì bỡ ngỡ. Hai giờ sau, bức vẽ đầu tiên trong cuộc đời là cái ấm pha trà của nhà tôi xuất hiện trên giấy. Và thật bất ngờ, tôi được chọn vào lớp hội họa, lớp khi ấy chỉ có 6 học sinh. Người khuyến khích tôi vẽ hôm ấy là thầy giáo, họa sĩ Mô Lô Hiu. Ông chính là người thắp lên trong tôi ngọn lửa hội họa mà đến hôm nay vẫn luôn cháy rực”.
 |
| Họa sĩ Trương Văn Linh. |
Dù không sinh ra tại Tây Nguyên nhưng hơn nửa đời người gắn bó đã khiến vùng đất này thấm vào máu thịt của Trương Văn Linh. Anh thổ lộ: “Tây Nguyên đối với tôi không chỉ là đề tài mà là một cảm thức, một đại cảnh sử thi, một khát vọng biểu đạt bằng ngôn ngữ hội họa…”.
Xem tranh của Trương Văn Linh, người ta dễ dàng thấy: Tiếng thác đổ trắng xóa; rừng sa mu bạt ngàn; là mái nhà rông vút lên trời xanh; hay tiếng đing năm, chiêng kram vang vọng bên bếp lửa; tượng nhà mồ, cột nêu cho đến những họa tiết thổ cẩm… Những chất liệu văn hóa đậm đặc ấy đều được anh chắt lọc, đưa vào tranh với một tư duy tạo hình hiện đại nhưng vẫn giữ trọn hồn cốt Tây Nguyên.
Đặc biệt, vẻ đẹp Tây Nguyên được họa sĩ Trương Văn Linh thể hiện bằng chất liệu sơn mài lộng lẫy, bởi theo anh đây là thứ chất liệu giúp anh “chưng cất ánh sáng lộng lẫy trong tanh của mình”. Linh chia sẻ: “Tôi theo đuổi vẻ đẹp của ánh sáng, thứ năng lượng thuần khiết kết nối bầu trời, mặt đất và đại dương. Tôi muốn người xem cảm nhận sự chuyển động của thiên nhiên qua ánh sáng: Khi thì mềm mại trên tán rừng, khi thì lung linh dưới làn nước, như một nhịp thở tinh khôi của đất trời”.
Tiêu biểu cho dòng tranh sơn mài này là tác phẩm “Nắng chiều Tây Nguyên” (Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc 2025). Theo mô tả của chính họa sĩ, bức tranh là một bản giao hưởng thị giác đầy hoài niệm. Dưới ánh hoàng hôn dát vàng, mái nhà sàn Êđê và gốc cây kơ nia cổ thụ hiện lên uy nghiêm, tĩnh lặng. Bố cục ngang của tác phẩm mở ra không gian bao la, gợi cảm giác về sự trường tồn và che chở. Cây kơ nia trong tranh không vô tri mà như một mạch ngầm văn hóa, kết nối các thế hệ, đứng vững giữa trời đất để kể câu chuyện của buôn làng.
Tác phẩm “Hành khúc Tây Nguyên” lọt vào vòng chung khảo cuộc thi Di sản Văn hóa Việt Nam qua hội họa lần thứ 2, năm 2025. Hình tượng voi trong tác phẩm không được tả thực một cách đơn thuần mà được cách điệu bằng ngôn ngữ hình học. Những chú voi hiện lên vừa như biểu tượng sức mạnh linh thiêng, vừa là ẩn dụ cho ký ức cộng đồng bền bỉ. Sự phối sắc mạnh mẽ, tương phản giữa các mảng bằng nguyên liệu vỏ trứng, cẩn kỹ lưỡng trên vóc và nền nguyên liệu sơn then, sơn cánh gián tạo nên một nhịp điệu hùng tráng như tiếng cồng chiêng ngày lễ hội.
Trong tác phẩm “Những chú voi hạnh phúc”, người xem lại thấy một Trương Văn Linh rực rỡ và ấm áp. Anh sử dụng gam màu nóng (nâu, cam, vàng), gợi nhắc đến hoa văn trên trang phục đồng bào; biến bức tranh thành một khúc nhạc vui tươi, ca ngợi sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.
 |
| "Hành khúc Tây Nguyên". Tranh: Trương Văn Linh |
Hành trình gieo mầm và nuôi dưỡng tâm hồn
Rời giá vẽ, Trương Văn Linh trở về với vai trò người thầy, người quản lý giáo dục tại chính nơi đã ươm mầm ước mơ cho mình. Hành trình học thuật của anh là một vòng tròn viên mãn: Từ cậu học trò hệ Trung cấp (1988 - 1994) tại Trường Trung học Văn hóa nghệ thuật Đắk Lắk, anh tiếp tục tại Đại học Nghệ thuật Huế, thạc sĩ tại Đại học Mỹ thuật Việt Nam, rồi lại quay về làm giảng viên và nay là Trưởng khoa Mỹ thuật.
“Mỗi người nghệ sĩ đều có một nơi để thuộc về. Với tôi, đó là Trường Cao đẳng Văn hóa nghệ thuật Đắk Lắk”, Linh chia sẻ. Hơn ai hết, anh hiểu giá trị của sự “trao truyền”. Từ sự ân cần của thầy Mô Lô Hiu năm xưa, nay anh tiếp tục đóng vai người gieo hạt cho thế hệ trẻ. Anh biết ơn những người thầy cũ, những đồng nghiệp đã sát cánh và cả những lứa sinh viên đã cùng anh làm mới diện mạo mỹ thuật tỉnh nhà.
Đã hơn nửa đời người gắn bó với nghề giáo, thầy Linh luôn tâm niệm: “Người thầy không chỉ dạy cách vẽ mà còn truyền cho học trò tình yêu, phẩm chất và lửa nghề". Mỗi giờ lên lớp, mỗi buổi hướng dẫn thực hành, mỗi cuộc trò chuyện cùng học trò, anh đều trao truyền những gì mình đã nhận được từ thầy Mô Lô Hiu và các thế hệ thầy cô đi trước. Với họa sĩ Trương Văn Linh, nghệ thuật không chỉ là kỹ thuật, nghệ thuật là văn hóa, là bản sắc, là giá trị sống. Đào tạo nghệ thuật không chỉ là dạy nghề, đó là hành trình gieo mầm và nuôi dưỡng tâm hồn.
Từ Cao Bằng đến Đắk Lắk, từ cậu bé chăn bò đến thạc sĩ, họa sĩ, Chi hội trưởng Chi hội Mỹ thuật Việt Nam tại Đắk Lắk, hành trình của Trương Văn Linh giống như một bức tranh sơn mài được mài giũa qua thời gian, càng mài càng thắm, càng nhìn càng thấy chiều sâu.
Trương Nhất Vương
Nguồn: https://baodaklak.vn/van-hoa-du-lich-van-hoc-nghe-thuat/202511/ve-tay-nguyen-bang-chat-lieu-son-mai-long-lay-40e1f86/
Bình luận (0)