Nhờ yoga, Predrag Radosavljevic chơi đỉnh cao thêm 5 năm và giành giải Cầu thủ hay nhất mùa MLS ở tuổi 40, còn Gareth Barry lập kỷ lục ra sân trong lịch sử Ngoại hạng Anh với 653 trận.
Khi giấc mơ chơi bóng cho tuyển nữ Thụy Điển bị hủy hoại bởi chấn thương, yoga mang đến cho Sharon Heidaripour sự cứu rỗi và một động lực mới. Mohamed Salah từng mừng một trong những bàn thắng ngoạn mục nhất trong sự nghiệp bằng một tư thế nổi tiếng trong yoga. Cristiano Ronaldo, Lionel Messi hay Antonio Conte đều là những tín đồ của phương pháp tập luyện này.
Trong bóng đá hiện đại, khi các cầu thủ đang tìm kiếm nhiều cách hơn để tăng cường sức mạnh thể chất, vai trò của yoga càng sâu rộng hơn bao giờ hết. Báo Anh The Athletic đã nói chuyện với những người luyện tập, giảng dạy và tin rằng yoga đã thay đổi cuộc sống của họ cả trong và ngoài sân cỏ.
Tập yoga đang trở thành một xu thế trong bóng đá đỉnh cao châu Âu. Ảnh: The Athletic
Thi đấu cho CLB hàng đầu Thụy Điển Jitex BK, có trụ sở ngay bên ngoài Gothenburg, với tư cách là cầu thủ chạy cánh phải năng nổ, cuộc đời của Sharon Heidaripour gắn liền với bóng đá. Từ bé, cô đã mơ thành cầu thủ chuyên nghiệp.
Điều đó đồng nghĩa với việc Heidaripour phải cố gắng hết sức để bình phục sau khi đứt dây chằng chéo trước gối (ACL) và chạy đua với thời gian để kịp trở lại cho đợt tâp trung của đội tuyển khi 19 tuổi. “Tôi có buổi tập nặng gấp đôi và đã cố gắng hết sức, nhưng đến một ngày nọ. Tôi được đưa thẳng đến bệnh viện và được chẩn đoán ACL”, cô nhớ lại. “Thật tồi tệ khi bóng đá dường như kết thúc. Tôi đã mất một phần danh tính và rơi vào hố đen”.
Nhưng yoga cho Heidaripour con đường trở lại. Cô chuyển đến London. Giữa thời gian ở đó và trở về nhà ở Gothenburg, cô nhận ra bản thân khao khát được làm việc trong môi trường bóng đá mà bản thânvẫn yêu thích. Nếu không thể thi đấu, Heidaripour sẽ sử dụng niềm đam mê ngày càng tăng trong tập tục Ấn Độ cổ đại để giúp các cầu thủ phát triển.
Sau khi có bằng trị liệu thể thao tại Đại học London Metropolitan và bằng thạc sĩ về phục hồi chức năng bóng đá, Heidaripour tiếp tục làm việc tại các CLB Ngoại hạng Anh – Chelsea và Arsenal, điều trị cho các cầu thủ trẻ của học viện và cả các ngôi sao của đội một. Rồi cô rời đi để bắt đầu công việc kinh doanh riêng, kết hợp cả hai sở thích, là Bóng đá Yoga (Football Yoga).
“Tại Arsenal, chúng tôi đã đưa các cầu thủ trở lại trước thời hạn”, Heidaripour cho biết. Cô không dạy yoga tại CLB London, nhưng bắt đầu sử dụng một số phương pháp của nó trong công việc. “Chủ yếu là điều trị chấn thương, nhưng tôi cảm thấy có một khoảng cách lớn giữa y học bóng đá và khoa học cũng như cách giúp đỡ các cầu thủ toàn diện hơn”, chuyên gia này nói thêm.
Phòng tập yoga riêng của Heidaripour thu hút các khách hàng như bộ ba Arsenal Robert Pires, Santi Cazorla, Laurent Koscielny, và đang được mở rộng. Nhưng khi cố gắng mang nhiều điều đó hơn vào vai trò của cô tại sân Emirates, Heidaripour ít nhiều không được hưởng ứng.
Heidaripour hướng dẫn tuyển thủ Mỹ của Valencia Yunus Musah một động tác yoga. Ảnh: Sharon Heidaripour
Vì thế, Heidaripour chia tay Arsenal năm 2015 để tham gia một năm học tự túc làm việc với các cầu thủ, HLV, thậm chí cả người đại diện và nhà báo, trên khắp thế giới. Cựu cầu thủ Thụy Điển này đào sâu nghiên cứu yoga của cô ở Mexico và thậm chí còn sang tận CLB hàng đầu Costa Rica, Deportivo Saprissa, nơi các cầu thủ trở lại sau chấn thương ACL trong khoảng thời gian bằng một nửa so với mốc chín tháng thông thường ở châu Âu.
“Đó là vấn đề tư duy”, Heidaripour nói. “Mặt trời luôn tỏa sáng và các cầu thủ bị chấn thương sẽ bắt đầu mọi việc với một nụ cười và một suy nghĩ tích cực. Yoga thực sự giúp ích cho điều đó và bạn cần đối xử bình đẳng với cơ thể, trí óc và cảm xúc của các cầu thủ”.
Một trong những điều đầu tiên mà Heidaripour điều chỉnh khi các cầu thủ thực hiện các tư thế yoga là hơi thở. “Hầu hết mọi người không thở đúng cách”, cô giải thích. “Hơi thở của họ quá nông. Các cầu thủ bóng đá cũng không ngoại lệ. Thông qua yoga và chánh niệm, bạn có thể rèn luyện hơi thở của mình. Việc thở từ bụng và cơ hoành thực sự giúp kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm. Đây là mạng lưới các dây thần kinh giúp cơ thể thư giãn sau những giai đoạn căng thẳng hoặc nguy hiểm, đồng thời giúp vận hành các quá trình duy trì sự sống, chẳng hạn như tiêu hóa, trong những lúc bạn cảm thấy an toàn và thư thái”.
Khi trở lại Anh, Heidaripour mang đến cho các khách hàng tại Ngoại hạng Anh bằng mức độ hiểu biết mới khi Bóng đá Yoga bắt đầu phát triển. Cô bắt đầu bằng cách giúp đỡ tuyển thủ Pháp Koscielny dính chấn thương nghiêm trọng khi chơi cho Arsenal chỉ vài tuần trước World Cup 2018.
“Koscielny đứt gân gót chân trong trận bán kết Europa League với Atletico”, cô kể. “Lúc đó là tháng 5, và anh ấy sẽ không thể dự World Cup tại Nga, giải đấu mà Pháp đã đăng quang. Vì vậy, điều đó thật tàn khốc đối với Koscielny và gia đình. Nhưng Koscielny là cầu thủ mạnh mẽ, khiêm tốn, chăm chỉ và sau ca phẫu thuật, khi anh ấy có thể kiểm soát được, chúng tôi bắt đầu trở lại với yoga sau buổi tập”.
Heidaripour cho biết cựu trung vệ Arsenal tập hai hoặc ba buổi yoga mỗi tuần, để không làm gân gót chân quá tải. Theo cô, các kỹ thuật thở giúp Koscielny chữa lành từ bên trong, về mặt tinh thần, bởi quá trình hồi phục chấn thương như vậy rất lâu dài và đơn độc. “Koscielny đến sân tập, nhưng không thể tham gia cùng các đồng đội”, Heidaripour nói thêm. “Có sự buồn chán và rất nhiều thất vọng nhưng yoga đã giúp anh ấy bình tĩnh và có tư duy để trở lại mạnh mẽ hơn. Cảm xúc của bạn trong thời gian đó có ảnh hưởng thực sự đến cách bạn trở lại. Các cầu thủ cũng là con người với cuộc sống bình thường, có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh tật, mất người thân và các vấn đề khác. Sự tĩnh lặng bên trong đó là điều rất quan trọng”.
Heidaripour hướng dẫn Kocielny tập yoga. Ảnh: sharon_footballyoga
Hơn bốn năm trôi qua, tham vọng của Heidaripour về việc truyền bá yoga vẫn không hề giảm sút. “Tôi muốn thay đổi thế giới bóng đá”, cô nói. “Mục tiêu của tôi là để nhiều học viện hơn, ở Châu Âu và Mỹ, kết hợp yoga vào lịch trình của các cầu thủ. Khi là một cầu thủ bóng đá trẻ, bạn có thể cảm thấy mình không thể bị đánh gục. Khi lớn lên, các cầu thủ trẻ vẫn có thể bị mất cân đối ở vùng xương chậu và hông. Nếu họ đá nhiều hơn bằng một chân, điều đó có thể tạo ra sự mất cân bằng, và yoga giải quyết được điều đó”.
Heidaripour, hiện quay trở lại Thụy Điển, thuê một HLV ở Anh – người có thể tổ chức các buổi tập theo nhóm hoặc từng người một. Các buổi tập này được Heidaripour thiết kế, hoặc diễn ra qua video trên Zoom mà các cầu thủ có thể làm theo HLV tại sân tập hoặc ở nhà.
“Yoga có tác dụng ngăn ngừa chấn thương cũng như phục hồi chức năng”, cô nói tiếp. Theo Heidaripour, khi hồi phục sau chấn thương, một cầu thủ thường được chỉ định riêng một bác sĩ thể chất. Nhưng khi trở lại đội hình và tập luyện bình thường, công việc phụ đó không phải lúc nào cũng có. Khi trở lại, lý tưởng nhất là cầu thủ đó vẫn cần phải phục hồi chức năng trong 18 tháng tiếp theo để ngăn tái phát chấn thương. Cảm giác phổ biến nhất của các cầu thủ sau buổi tập yoga là “sự giải phóng” ở khía cạnh tâm lý. “Trước hết, tầm nhìn của tôi luôn là mang điều đó đến với các học viện. Nó có thể trở thành một công cụ để họ sử dụng khi cần trong cuộc sống, để tĩnh tâm. Hãy xem có bao nhiêu cầu thủ gặp khó khăn khi bị CLB thải loại, điều đó thực sự hữu ích”, Heidaripour giải thích thêm.
Với Radosavljevic, cựu tiền vệ Everton và Portsmouth, việc tập yoga đến muộn khi anh vào giai đoạn hoàng hôn trong sự nghiệp rồi cân nhắc giải nghệ ở tuổi 38. Cầu thủ người Serbia khi đó đang chơi ở MLS cho Kansas City Wizards, nay là Sporting Kansas City, nơi anh giành giải Cầu thủ hay nhất MLS (MVP) năm 1997 nhưng cảm thấy cơ thể của mình suy sụp khi gần kết thúc mùa giải 2001.
“Một ngày nọ, tôi đi tập về nhà và nói với vợ rằng thế là đủ rồi”, Radosavljevic kể. “Tôi mất hai ngày để hồi phục sau một buổi tập nặng. Lúc này là tháng 9 và mùa giải kết thúc vào tháng 10. Cô ấy muốn tôi thử tập yoga và tôi nói, ‘Cái quái gì vậy?’. Tôi cười đểu cô ấy, nhưng vẫn quyết định thử xem yoga sẽ đưa tôi đến đâu”.
“Lần đầu tập yoga, tôi muốn khóc sau 20 phút”, cựu tiền vệ Everton nửa đùa nửa thật. “Tôi là nam duy nhất ở đó, và trong khi những người phụ nữ còn lại có thể làm những điều tuyệt vời với cơ thể của họ, tôi đang run rẩy trong góc. Tôi muốn rời đi nhưng bướng bỉnh, rồi sau buổi tập, tôi tắm và cảm thấy nhẹ hơn. Tôi bắt đầu đi ba lần một tuần và tác động với tôi thật tuyệt vời. Vào thời điểm tiền mùa giải, tôi đã tập luyện hai lần một ngày và tôi cảm thấy mình đã trở lại tuổi 22”.
Radosavljevic trong màu áo Kansas City ở tuổi 40 – khi ông đoạt giải Cầu thủ hay nhất (MVP) của MLS năm 2003. Ảnh: MLS
Nhờ tập yoga, Radosavljevic chơi thêm 4 năm ở MLS và lại được vinh danh là MVP năm 2003. “Bóng đá là về những gì bạn làm ngoài sân cỏ”, ông nói. “Tôi ước mình đã bắt đầu tập yoga khi còn trẻ. Khi có sự linh hoạt đó, bạn cảm thấy mình có thể làm bất cứ điều gì. Tôi thi đấu vào thứ Bảy, nghỉ Chủ nhật, tập yoga nặng vào thứ Hai và một buổi khác vào thứ Tư”. Tuy nhiên, Radosavljevic cũng nhấn mạnh rằng tập yoga rất khó. Một số đồng đội của ông đã thử và bỏ cuộc. “Sau buổi tập yoga 90 phút, bạn đổ mồ hôi nhiều gấp đôi so với khi tập bóng đá. Bạn đang giữ tư thế trong 45 giây và là đàn ông, chúng tôi có thể bị căng cứng ở hông nên rất đau”, danh thủ này kể thêm.
Radosavljevic, hiện 59 tuổi và là trợ lý HLV của CLB MLS Seattle Sounders, cho biết việc tập luyện bóng đá truyền thống giúp rút ngắn và phát triển cơ bắp, trong khi yoga giúp kéo dài và đàn hồi chúng. “Tôi nghĩ các trận đấu sẽ còn nhanh hơn trong tương lai nếu các cầu thủ trẻ tập thêm yoga”, ông dự đoán.
Barry kéo dài sự nghiệp tương tự ở Ngoại hạng Anh. Danh thủ người Anh bắt đầu tập yoga khi còn ở Aston Villa và duy trì thói quen này khi vô địch Ngoại hạng Anh mùa 2011-2012 tại Man City cũng như trong thời gian thi đấu cho Everton và West Brom.
“Sự nghiệp của tôi bắt đầu vào giai đoạn chuyển tiếp của khoa học thể thao”, Barry chia sẻ. “Lựa chọn là, ‘Hãy làm theo những gì bạn luôn làm hoặc thử những điều mới trong quá trình’, và tôi sẽ thử bất cứ điều gì. Yoga chắc chắn đã giúp ích cho phần cuối sự nghiệp, nhưng tôi đã tập luyện từ đầu những năm 2000. Ở đoạn kết sự nghiệp tại West Brom, tôi vẫn tập yoga một hoặc hai lần một tuần, và họ lấy tôi làm ví dụ để lôi kéo các cầu thủ trẻ tham gia. Một số người sẽ thử và thích nó, trong khi nhiều người khác sẽ bỏ qua. Các cầu thủ bóng đá rất mê tín và nếu thi đấu tốt sau một buổi tập yoga, họ sẽ tiếp tục, và ngược lại”.
Trong ngày thi đấu, Barry sẽ bắt đầu giãn cơ với các tư thế yoga tại nhà trước khi đến tập trung cùng đội. “Yoga giáo dục bạn về cơ thể của bạn và những gì bạn có thể đạt được từ nó”, anh nói. “Tôi sẽ kết hợp các bài tập yoga vào thói quen của mình trước giờ bóng lăn. Sau đó, các buổi tập yoga trong tuần giúp bạn có khoảnh khắc bình tĩnh khi bạn hít thở và thư giãn đầu óc”.
Barry (áo xanh – giữa) trong một buổi tập yoga ở CLB West Brom. Ảnh: expressandstar
Nedum Onuoha, một cựu cầu thủ khác của Man City, cũng tin vào giá trị của yoga và cả những môn pilates tương tự nhưng cường độ cao hơn. “Ryan Giggs, người khoác áo Man Utd đến 40 tuổi, đã truyền cảm hứng cho tôi tập luyện như vậy”, anh nói. “Cách nó kéo dài sự nghiệp của Giggs thật đáng chú ý và đó là khởi đầu cho một cấp độ chuẩn bị mới cho các cầu thủ. Thay vì có mặt cho buổi tập 10 giờ sáng vào lúc 9 giờ 45 và rời đi lúc 12 giờ, cầu thủ bắt đầu tập thêm các bài tập bổ sung, như yoga và pilates. Điều đó giúp bạn mạnh mẽ và linh hoạt hơn. Tôi bắt đầu tập ở Man City và sau đó tại Sunderland”.
Sheila McVitty là giáo viên từng làm việc tại một loạt CLB ở phía tây bắc nước Anh, gồm Everton, Wigan Athletic, Blackburn Rovers và đội nữ Man Utd. Với cô, cuộc cách mạng yoga diễn ra thầm lặng nhưng rất quan trọng.
“Tôi thấy các cầu thủ trẻ ở các học viện đã tập yoga ở trường, ngay cả trước khi bắt đầu tập luyện bóng đá. Điều đó thật tuyệt vời, bởi họ sớm hiểu được những lợi ích và đánh giá cao cách yoga giúp ích cho sức khỏe”, McVitty nói. “Nếu bạn là một cầu thủ bóng đá, bạn thường tập luyện rất nhiều theo cách tuyến tính, như chạy. Điều đó có nghĩa là gân kheo của họ có thể rất căng, cơ tứ đầu (cơ đùi) của họ có thể trở nên nổi trội và điều đó có thể gây ra vấn đề. Điều quan trọng là nới lỏng các hạn chế đi kèm với môn thể thao này. Tôi cũng làm việc với các vũ công ba lê và mặc dù điều đó rất khác biệt, nhưng họ thường rất linh hoạt, về cơ bản, bạn vẫn đang giúp họ khắc phục những hạn chế. Với các vũ công, theo một cách nào đó, bạn đang cố gắng kiềm chế họ và cải thiện sự ổn định để họ không quá linh hoạt và các khớp của họ bị mất ổn định. Các cầu thủ bóng đá đôi khi cần phải linh hoạt hơn”.
Giống Radosavljevic, McVitty đã quen với tâm lý chung khi nói đến việc các cầu thủ bước lên thảm tập yoga. “Nếu tôi có 1 USD cho mỗi HLV hoặc cựu cầu thủ nói rằng họ ước họ đã tập yoga nhiều hoặc sớm hơn trong sự nghiệp, thì tôi sẽ giàu sụ”, cô cười và nói.
Hồng Duy (theo The Athletic)
