جاذبية التنين الأسود - الفيل الأحمر

صدر مؤخرا عن دار النشر العامة في مدينة هوشي منه كتاب التنين الأسود - الفيل الأحمر: دراسة عن رجال الأعمال الفيتناميين في النصف الأول من القرن العشرين للمؤلف فو فوك توان.

Bìa sách Rồng Đen - Voi Đỏ: Một nghiên cứu về doanh nhân Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX.

Đây là công trình nghiên cứu công phu, giàu ý nghĩa, không chỉ khắc họa bức tranh lịch sử về doanh nghiệp, doanh nhân Việt Nam cách đây hơn 100 năm mà qua đó còn cho thấy rõ nét đời sống xã hội của nước ta thời kỳ Pháp thuộc - một chương hết sức đặc biệt của lịch sử Việt Nam. Ẩn sâu trong từng trang sách, bạn đọc nhận diện được bản sắc văn hóa của dân tộc Việt Nam và cho đến ngày nay, mạch nguồn ấy vẫn đang được tiếp nối, trao truyền trong các thế hệ doanh nhân, doanh nghiệp.

Hồn cốt văn hóa dân tộc

Để lại thích thú đầu tiên đối với bạn đọc khi lướt qua tiêu đề, hoặc cầm trên tay cuốn sách, chắc hẳn ai cũng đều bị thu hút bởi cụm từ Rồng Đen - Voi Đỏ. Rồng và voi vốn dĩ là 2 biểu tượng văn hóa đặc sắc, quen thuộc của dân tộc Việt Nam từ hàng ngàn năm trước và trong trường hợp này, “Rồng Đen” là biểu tượng của sản phẩm xà bông Marseille (Pháp) của Công ty Nguyễn Háo Vĩnh và “Voi Đỏ” biểu tượng của Công ty Liên Thành.

Chia sẻ về ý tưởng đặt tiêu đề rất gợi hình và ấn tượng trên, Thạc sĩ Võ Phúc Toàn cho biết: Rồng là chúa trên trời, voi là vua dưới đất - 2 biểu tượng quen thuộc trong đời sống tinh thần người Việt đã trở thành những nhãn hiệu nổi tiếng trên thương trường, tiêu biểu cho tinh thần và nghị lực kinh doanh của giới doanh nhân thời thuộc địa.

“Trong quá trình nghiên cứu, tôi nhận thấy điểm chung của 2 thương hiệu này không chỉ dừng lại ở hoạt động kinh doanh mà còn xuất phát từ tinh thần dân tộc, lấy xuất phát điểm là phong trào yêu nước của ông cha ta từ thế kỷ XX. Bên cạnh đó, mặc dù trong điều kiện thuộc địa nhưng các công ty này đã bắt đầu chú trọng về thương hiệu - điều rất mới mẻ và là bước tiến trong hoạt động kinh doanh của người Việt lúc bấy giờ” - tác giả Võ Phúc Toàn cho biết.

Ngoài lời giới thiệu, lời nói đầu, tiểu dẫn về “doanh nhân”, lời kết…, công trình này có 2 phần chính là: Doanh nhân Việt Nam trên trường kinh tế nửa đầu thế kỷ XX và Dấu ấn hiện đại hóa trong sinh hoạt kinh tế, hoạt động xã hội và chính trị của doanh nhân Việt Nam. Trong đó, phần 1 được tác giả trình bày vấn đề theo tuyến tính thời gian, giúp người đọc thấy được tiến trình lịch sử về doanh nhân Việt Nam. Đó là tầng lớp công thương Việt Nam trước năm 1897 và bước đầu theo con đường kinh doanh hiện đại (1897-1918); những thăng trầm, nỗ lực trên thương trường kinh tế (1919-1945).

Rõ ràng, với việc trình bày mạch lạc theo tuyến tính thời gian, cũng như việc thể hiện cụ thể, sinh động bối cảnh thế giới và trong nước lúc bấy giờ, cuốn sách đã đưa người đọc ngược dòng thời gian để hiểu tổng quan về một lát cắt lịch sử quan trọng và đầy biến động của đất nước ta, cũng như quá trình phát triển của giới công thương, doanh nhân cách đây hơn một thế kỷ.

“Tôi tin tưởng rằng dù thời đại có khác nhau nhưng doanh nhân Việt Nam với cùng một cội nguồn văn hóa sẽ tiếp tục phát triển tư duy kinh tế, ý chí bản lĩnh trong kinh doanh, cũng như tinh thần yêu nước, phụng sự xã hội… đã được hun đúc ngay từ buổi đầu, cách đây cả trăm năm. Tôi cho rằng những bài học lịch sử luôn có giá trị cho các thế hệ doanh nhân trên bước đường phát triển”.

Thạc sĩ VÕ PHÚC TOÀN

 

Tiếp nối tinh thần phụng sự xã hội

Đọc Rồng Đen - Voi đỏ: một nghiên cứu về doanh nhân Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX, bạn đọc sẽ trả lời được những câu hỏi: ông cha ta đã bắt đầu kinh doanh hiện đại như thế nào, đối diện với những khó khăn gì? Sách cung cấp thông tin lý giải cho bạn đọc dưới góc nhìn văn hóa: “Một vấn đề chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy, đó là người đàn ông Việt trong thời kỳ phong kiến chỉ chuyên tâm vào công việc học hành, nông nghiệp hoặc thủ công nghiệp, rất ít quan tâm đến thương nghiệp. Sự bận tâm về nghề nghiệp của họ theo đúng thứ tự thang bậc của xã hội Nho giáo: sĩ, nông, công, thương. Việc buôn bán dường như được dành cho người phụ nữ ở những chợ làng, chợ huyện, bến cá ven sông…”.

Trong phần 2 của công trình, bạn đọc có thêm nhiều thông tin về một tầng lớp doanh nhân làm ăn theo con đường kinh doanh mới, sự thay đổi về tư duy kinh tế của người Việt: “Từ việc chỉ chuyên tâm vào con đường khoa cử đang hồi lụn bại hay chỉ thuần túy nông nghiệp, thanh niên được kêu gọi chú trọng vào con đường thực nghiệp, thương mại và kỹ nghệ”.

“Khi chuyển sang kinh doanh theo khuynh hướng hiện đại, dạng công ty, cổ phần hóa, đòi hỏi giới làm ăn kinh doanh Việt phải có sự chuyên nghiệp hơn trong vận hành doanh nghiệp, điều hành công ty, làm quen với các hợp đồng, hoạt động theo luật pháp, khác hoàn toàn so với việc giao kèo bằng miệng đầy rủi ro so với thời kỳ trước đó” - tác giả Võ Phúc Toàn cho biết.

Công trình thông tin về những doanh nghiệp tiêu biểu, vượt qua những khó khăn của chế độ thuộc địa để tiếp tục phát triển, mở rộng hoạt động trên các địa hạt văn hóa, xã hội, chính trị…

Bằng cách áp dụng nhiều phương pháp nghiên cứu: phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu…, trong đó có so sánh, đối chiếu với văn hóa kinh doanh của người Hoa, người Pháp…, đặc biệt là tiếp cận được nguồn tài liệu rất đa dạng, phong phú trong và ngoài nước, công trình cho thấy được quá trình chuyển đổi mạnh mẽ về kinh tế - xã hội, cũng như quá trình trưởng thành của giới doanh nhân, doanh nghiệp của nước ta trong một hoàn cảnh lịch sử hết sức ngặt nghèo là thân phận của một nước thuộc địa. Qua đó cho thấy bản lĩnh, tinh thần yêu nước của doanh nhân Việt Nam.

Tác giả Võ Phúc Toàn, Thạc sĩ Khoa học Lịch sử, quê quán xã Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh, đang học tập và công tác tại Khoa Lịch sử Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Hướng nghiên cứu chủ yếu của anh là về kinh tế, xã hội Việt Nam thời kỳ thuộc địa.

“Thế hệ doanh nhân Việt Nam không chỉ làm ăn kinh doanh mà còn tham gia các hoạt động xã hội, cứu tế, trao học bổng, hoạt động nghệ thuật… Đó là tinh thần phụng sự xã hội của doanh nhân đã hình thành ngay từ buổi đầu, cách đây cả hơn một thế kỷ” - tác giả Võ Phúc Toàn nhấn mạnh.

“Tôi lấy làm vui khi gần đây, nhiều bạn trẻ thích khám phá và khám phá được nhiều điều mới mẻ trong từng pho sử cũ, biết dấn thân vào những lĩnh vực mà trước đó ít được quan tâm. Thành công của các bạn đôi khi cũng góp phần đáng kể vào việc làm thay đổi cả tư duy sử học của nước nhà… Với một phong cách trẻ trung, nhưng khá chỉn chu của tác giả đã khiến cho cuốn sách có một sức hút đáng kể” - PSG.TS Trần Thuận, Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ trong lời giới thiệu cuốn sách.

Lâm Viên

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/dong-nai-cuoi-tuan/202511/suc-hut-cua-rong-en-voi-o-14717f4/