Thí sinh dự khảo sát vào lớp 6 Trường Trần Đại Nghĩa năm 2023 – Ảnh: NHƯ HÙNG
Năm học 2024 – 2025, Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam sẽ ngừng tuyển sinh lớp 6 vì các trường chuyên không được phép có hệ THCS và hệ không chuyên. Trước đó, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội đã có văn bản hỏi ý kiến Bộ Giáo dục và Đào tạo và bộ có văn bản trả lời riêng cho Hà Nội về việc này.
Quy định này sẽ không chỉ áp dụng với riêng Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam mà áp dụng chung trên cả nước.
Hà Nội: con bật khóc, cha mẹ hoang mang
Chị Thu Huệ (quận Cầu Giấy, Hà Nội) có con đang học lớp 5 Trường tiểu học Nghĩa Tân cho biết cả đêm qua không ngủ, vào các nhóm khác nhau trên mạng xã hội để nghe ngóng thông tin sau khi đọc tin trên báo chí về việc có thể ngừng tuyển sinh lớp 6 với Trường chuyên Hà Nội – Amsterdam (Trường Ams).
“Nếu đây là quyết định chính thức thì đột ngột quá, vì chỉ còn vài tháng nữa tới kỳ tuyển sinh. Con gái tôi học tốt các môn văn hóa, đặc biệt cháu học tiếng Anh từ nhỏ. Gia đình thấy cháu có khả năng xét tuyển vào lớp 6 Trường Ams nên từ năm lớp 3 đã cho con học thêm. Gần đây thấy cháu quyết tâm và tự tin nên vợ chồng tôi cũng xác định mục tiêu cho con vào Trường Ams.
Khi nghe thông tin, bố mẹ hẫng hụt một thì con hẫng hụt mười phần. Cháu đã bật khóc khi tôi thông tin chuyện này. Bố cháu phải trấn an, nói vấn đề này vẫn chưa ngã ngũ. Tôi rất lo tâm lý con sẽ bị ảnh hưởng” – chị Huệ nói.
Nhiều phụ huynh như chị Huệ có con đang muốn dự tuyển vào trường chuyên đều hẫng hụt. Có người ngay ngày hôm sau đã lập tức đi tìm hiểu các trường tư có chất lượng khác để “chuyển mục tiêu”.
“Việc bỏ một cơ sở giáo dục chất lượng tốt, trong bối cảnh giáo dục đại trà còn ở mức thấp, chỉ để hợp thức hóa với luật định là chuyện ngược đời.
Tôi không phản đối nội dung thông tư hay quy định trong luật – căn cứ được viện dẫn cho việc ngừng tuyển sinh khối không chuyên ở trường chuyên. Nhưng khi ban hành quy định pháp lý cần nắm được thực tiễn.
Những trường hợp đặc thù cần có sự nghiên cứu để có quy định riêng hoặc có giải pháp phù hợp sau khi luật có hiệu lực. Đặc biệt quy định cần được công bố rõ ràng sớm chứ không nên để gần mùa tuyển sinh mới công bố” – anh Nguyễn Huy Cương, một giáo viên có con đang học THCS ở Trường Ams, chia sẻ.
Anh Cương cho biết bản thân mình không lo vì con đang học ở trường rồi nhưng cũng vì thế mà thấy tiếc một môi trường học tập tốt.
Thùy Dương, một du học sinh ở Anh từng học THCS tại Trường Hà Nội – Amsterdam, chia sẻ với Tuổi Trẻ: “Em từng là Amser ở THCS, sau đó học THPT ở trường chuyên khác, nhưng em vẫn luôn cảm ơn cơ hội được học bốn năm THCS ở Trường Ams vì môi trường học tập đã giúp em có sức bật tốt để tiếp tục thi được vào lớp 10 trường chuyên và nhận học bổng du học”.
Học sinh Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa trong một hoạt động ngoại khóa – Ảnh: ANH KHÔI
TP.HCM: bất ngờ, tiếc nuối
Trao đổi với Tuổi Trẻ, rất nhiều phụ huynh có con vào học lớp 6 năm học 2024 – 2025 ở TP.HCM cho biết họ rất bất ngờ với thông tin trường THPT chuyên không được tuyển sinh lớp 6.
Chị Vũ Hồng Hạnh, phụ huynh ở quận 7, chia sẻ: “Chỉ còn vài tháng nữa là đến mùa tuyển sinh đầu cấp, gia đình tôi đã chuẩn bị cho con trai dự tuyển vào lớp 6 Trường Trần Đại Nghĩa. Đùng một cái nghe thông tin như thế này, thực sự rất hoang mang.
Con tôi không đi luyện thi nhưng từ đầu năm học đến nay mỗi ngày đều học với mẹ 40 phút để chuẩn bị kiến thức tham dự kỳ khảo sát của Trường Trần Đại Nghĩa. Bây giờ có thi hay không các cơ quan quản lý cần thông báo sớm cho phụ huynh biết”.
Anh Đăng Khoa, phụ huynh ở quận Bình Thạnh, đề xuất: “Nếu bỏ hệ THCS trong trường chuyên, không tuyển sinh lớp 6 cho Trường Trần Đại Nghĩa thì Bộ và Sở Giáo dục và Đào tạo cần có lý do chính đáng và thuyết phục. Không thể vin vào luật, quy chế rồi giờ nói bỏ hệ THCS là bỏ luôn. Bởi luật lệ là do con người tạo ra, nếu không phù hợp thì cần thay đổi”.
Theo một nhà giáo là cựu lãnh đạo Trường Trần Đại Nghĩa, cái được của hệ THCS trong Trường Trần Đại Nghĩa không phải vì tỉ lệ “chọi” vào lớp 6 rất cao, 1 “chọi” 9, có năm 1 “chọi” 11. Cái được nhất của hệ này chính là đã ươm mầm thành công, cung cấp những “hạt giống” chất lượng cho các lớp chuyên của bậc THPT.
“Cứ thử làm một cuộc khảo sát sẽ thấy đa số học sinh đậu vào hệ THPT chuyên là học sinh học THCS ở Trường Trần Đại Nghĩa. Không những thế, rất nhiều em đậu vào lớp 10 chuyên hạng thủ khoa, rồi sau này đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia.
Gần đây nhất, có thể kể là hai thủ khoa kỳ thi học sinh giỏi quốc gia môn tiếng Anh năm 2023, 2024 đều là học sinh trước đây học THCS ở Trần Đại Nghĩa. Nói như thế để thấy rằng việc những học sinh có tiềm năng, năng lực đặc biệt được học tập trong môi trường THPT chuyên là hết sức thuận lợi” – nhà giáo trên phân tích.
Nhà giáo này phân tích thêm: một trường THPT chuyên chắc chắn có cơ sở vật chất và đội ngũ giáo viên tốt hơn rất nhiều so với một trường THCS bình thường. Thứ hai, với những học sinh có năng lực đặc biệt sẽ được giáo viên trường chuyên phát hiện, bồi dưỡng, khơi gợi để tạo nền vững chắc cho các em phát huy hết khả năng của mình ở bậc THPT và những bậc học cao hơn.
“Thời của chúng tôi thì mới chỉ tập trung vào chuyên môn, rèn cho học sinh về mặt học thuật là chính. Còn bây giờ, tôi theo dõi thì thấy Trường Trần Đại Nghĩa đã và đang đổi mới rất nhiều, có điều kiện để giáo dục toàn diện cho học sinh: tăng cường rèn kỹ năng sống, các hoạt động ngoại khóa, thể thao, nghiên cứu khoa học… Tức là học sinh Trần Đại Nghĩa ngày nay phát triển tốt hơn ngày xưa nhiều lắm.
Do vậy, mặc dù nay đã về hưu nhưng khi nghe tin có thể Trần Đại Nghĩa phải bỏ hệ THCS, thực sự tôi rất buồn và rất tiếc. Tôi đề nghị các cấp quản lý cần suy xét lại. Nếu cần thì phải làm những đánh giá khoa học, xem hiệu quả đào tạo bậc THCS trong trường chuyên như thế nào rồi mới đưa ra quyết định” – nhà giáo trên đề xuất.
Đề xuất phương án ổn định tuyển sinh lớp 6 Trường Ams
Học sinh hệ THCS của Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam là nguồn tuyển chất lượng cho cấp THPT của trường này và nhiều trường chuyên – Ảnh: CHU HÀ LINH
Ngày 6-3, một lãnh đạo của Sở Giáo dục – Đào tạo Hà Nội cho biết sẽ đề xuất phương án giữ ổn định cho học sinh dự tuyển lớp 6 Trường chuyên Hà Nội – Amsterdam năm học 2024 – 2025. Như vậy, nếu đề xuất được chấp thuận thì có thể Trường chuyên Hà Nội – Amsterdam sẽ được tiếp tục tuyển sinh lớp 6.
Tuy nhiên, vị này cũng cho biết về lâu dài sẽ phải có giải pháp để không trái luật. Sở Giáo dục – Đào tạo Hà Nội sẽ tham mưu cho thành phố một hướng giải quyết là xin cơ chế đặc thù cho Hà Nội trong việc duy trì hệ THCS ở Trường chuyên Hà Nội – Amsterdam.
Ngành giáo dục Hà Nội đang thực hiện mô hình trường công lập chất lượng cao theo Luật Thủ đô. Đây là địa phương duy nhất có cơ sở pháp lý để thực hiện mô hình trường công chất lượng cao.
Luật Thủ đô nêu: “Xây dựng một số cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông chất lượng cao trên địa bàn thủ đô theo các tiêu chí về cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên, chương trình, phương pháp giảng dạy và dịch vụ giáo dục. Việc theo học tại các cơ sở giáo dục chất lượng cao theo nguyên tắc tự nguyện”.
Trước đó, để cho phép thành lập hệ THCS ở Trường chuyên Hà Nội – Amsterdam, Hà Nội cũng có quyết định thí điểm đào tạo hệ THCS trình độ cao, tạo nguồn cho học sinh chuyên tại Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam.
Hệ THCS ở Trường chuyên Hà Nội – Amsterdam trong gần 2 thập niên qua đã khẳng định chất lượng giáo dục vượt trội. Mỗi năm trường này chỉ tuyển sinh 200 chỉ tiêu nhưng có 2.000 – 3.000 học sinh dự tuyển.
Phương thức tuyển sinh do Sở Giáo dục – Đào tạo Hà Nội phê duyệt và chủ trì thực hiện. Học sinh hệ THCS trường này là nguồn học sinh có chất lượng xét tuyển vào nhiều trường chuyên trên địa bàn Hà Nội.
Cả nước có hai trường chuyên tuyển sinh lớp 6
Hiện cả nước có hai trường là Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam và Trường THPT chuyên Trần Đại Nghĩa (TP.HCM) có hệ THCS (không chuyên). Ở cả hai trường, việc tuyển đầu vào đều khắt khe và chất lượng giáo dục cao nên nó mặc nhiên được xem như một hệ chuyên ở THCS mặc dù không phù hợp với Luật Giáo dục hiện hành.
Hệ THCS của Trường THPT chuyên Hà Nội – Amsterdam được thành lập năm 2009 theo quyết định của UBND TP Hà Nội. Việc thi tuyển vào lớp 6 trong nhiều năm qua đều do Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội chủ trì. Mỗi năm trường chỉ tuyển 200 chỉ tiêu lớp 6 nhưng luôn có đến 2.000 – 3.000 học sinh dự tuyển.
Tại TP.HCM, năm 2000 Trường Trần Đại Nghĩa được thành lập với mô hình thí điểm tăng cường tiếng Anh và dạy học 2 buổi/ngày, tuyển sinh lớp 6 và lớp 10. Đến năm 2002, trường này chuyển đổi thành mô hình trường THPT chuyên.
Bộ GD-ĐT sẽ siết
Căn cứ Luật Giáo dục năm 2019, trường chuyên được thành lập ở cấp THPT, vì vậy không có cấp THCS ở trường chuyên. Tuy nhiên, việc nhiều trường chuyên có hệ THCS là vấn đề tồn tại trong nhiều năm. Trong đó có những hệ THCS trong trường chuyên có sức thu hút rất lớn, trở thành điểm nóng trong các mùa tuyển sinh.
Năm 2023, Bộ Giáo dục và Đào tạo có thông tư số 05/2023/TT-BGDĐT ngày 28-2-2023 ban hành quy chế tổ chức và hoạt động của trường THPT chuyên. Theo đó, các trường THPT chuyên sẽ không còn khối không chuyên. Các trường THPT công lập không chuyên cũng không còn tồn tại khối chuyên.
Việc tuyển sinh vào các lớp không chuyên của trường THPT chuyên hoặc khối chuyên trong trường THPT công lập bình thường chỉ được thực hiện đến hết năm học 2023 – 2024. Bắt đầu từ năm học 2024 – 2025 sẽ theo quy định mới. Đồng thời Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng siết lại việc thực hiện Luật Giáo dục, ngừng tuyển sinh lớp 6 vào cấp THCS trong các trường THPT chuyên.
