Hiểu nhu cầu và sự quan tâm của các nhà đầu tư, gắn với đó là các giải pháp đột phá sẽ giúp Việt Nam ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn với các nhà đầu tư lớn.
| Hoàn thiện pháp luật để thu hút nhà đầu tư lớn Thủ Thiêm – khu vực luôn thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư lớn |
Nhà đầu tư cần gì?
Hai tháng đầu năm 2024, vốn đầu tư nước ngoài đăng ký đạt 4,29 tỷ USD, tăng 38,6%; vốn thực hiện đạt 2,8 tỷ USD, tăng 9,8% so với cùng kỳ năm trước. Theo ông Lê Hữu Quang Huy, Ủy viên BCH lâm thời Liên chi hội Tài chính Khu công nghiệp Việt Nam (VIPFA), Phó Chủ tịch Viện Nghiên cứu Đầu tư quốc tế (ISC), những số liệu trên cho thấy đà tiếp nối của những kết quả đạt được trong những tháng cuối năm 2023 và chứng tỏ Việt Nam tiếp tục được các nhà đầu tư nhìn nhận là điểm đến đầu tư hấp dẫn. Cùng với những số liệu tích cực nhưng mang tính thời điểm và ngắn hạn như vậy, ông Huy cũng chỉ ra những xu thế mới khi dòng vốn FDI tập trung vào các lĩnh vực công nghệ xanh, sạch và đi vào những lĩnh vực có hàm lượng công nghệ cao như sản xuất chip, chất bán dẫn… và đây cũng chính là những lĩnh vực có thể thu hút đầu tư từ các tập đoàn, doanh nghiệp lớn toàn cầu.
 |
| Lĩnh vực công nghệ cao có thể thu hút đầu tư từ các tập đoàn lớn |
Trong bối cảnh mới, khát vọng cao và yêu cầu những nguồn lực rất lớn để hiện thực hóa những mục tiêu lớn song rất cụ thể mà Việt Nam đã đặt ra để tiến lên trong các nấc thang phát triển, một trong những nội dung thường xuyên được Nhà nước và Chính phủ nhấn mạnh là các chính sách, giải pháp đột phá để hợp tác, thu hút và giữ chân được các tập đoàn, công ty lớn; dự án lớn trong các lĩnh vực mà chúng ta quan tâm, nhất là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chíp bán dẫn cũng như các ngành công nghiệp mới khác.
Nhưng có lẽ trước khi bàn về các chính sách, giải pháp đột phá, cần nhận diện những “nút thắt” gây khó khăn nhiều nhất trong con mắt của nhà đầu tư nước ngoài. Ông Tim Evans, Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam cho biết qua những cuộc trao đổi với khách hàng, nhận thấy có một số điểm nổi bật cần quan tâm. Đầu tiên là chất lượng và khả năng tiếp cận nguồn lao động cũng như nhu cầu liên tục cải thiện năng suất trong quá trình Việt Nam vươn lên trên nấc thang chất lượng. Thực tế, Việt Nam vẫn đứng sau những thị trường ASEAN lớn về năng suất lao động, với sản lượng mỗi giờ làm việc tương đối thấp ở mức 9,7 so với mức trong khoảng 10-26 của các nước ASEAN khác.
 |
| Khung pháp lý và cơ sở hạ tầng nằm trong số những yếu tố hàng đầu cần cải thiện để thu hút đầu từ FDI |
Cùng với nguồn nhân lực, chỉ số hiệu quả logistics của Việt Nam cũng bị tụt lại phía sau so với các quốc gia khác như Trung Quốc, Malaysia, Thái Lan, với nhiều thiếu hụt trong năng lực logistics, thời gian giao hàng, khả năng truy suất… “Hạ tầng
logistics không đáp ứng được tiêu chuẩn quốc tế và vận tải đường bộ chiếm tới 74% tổng các phương tiện vận tải, trong khi nhu cầu lại nghiêng về vận tải đường biển và cảng biển vốn đã hỗ trợ cho xuất khẩu từ Việt Nam”, CEO HSBC Việt Nam chỉ ra.
Trong khi đó, thích ứng với môi trường pháp lý cũng tiếp tục là yếu tố quan trọng mà nhà đầu tư cân nhắc khi tìm kiếm cơ hội đầu tư. Ông Tim Evans cho biết theo khảo sát HSBC Global
Connection mới nhất, các thay đổi về luật pháp là một trong hai thách thức lớn nhất đối với doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động ở Việt Nam, trong đó có tới 30% công ty tham gia khảo sát nhắc đến khó khăn trong việc thích nghi với các chính sách và quy định thay đổi nhanh chóng. “Vì vậy, xây dựng khung pháp lý ổn định và dễ vận dụng sẽ là một bước tích cực trong thu hút thêm các bên tham gia đầu tư vào thị trường”, theo ông Tim Evans.
Điều này cũng khá trùng lặp với Sách Trắng thường niên 2024 của EuroCham Việt Nam khi dẫn khảo sát Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) mới nhất cho biết, 45% các doanh nghiệp châu Âu hoạt động tại Việt Nam tham gia khảo sát nhấn mạnh về tầm quan trọng của việc tăng cường hệ thống pháp luật và môi trường pháp lý, trong khi 30% coi phát triển cơ sở hạ tầng là những điều cần thiết để Việt Nam thu hút FDI tốt hơn.
Đột phá về hạ tầng, nguồn nhân lực và thể chế
Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, hạ tầng và đất đai, nguồn nhân lực và các đột phá là lĩnh vực thể chế nằm trong số những yếu tố hàng đầu mà nhà đầu tư nước ngoài quan tâm. “Đối với các dự án lớn, nhu cầu về đất đai rất lớn và yêu cầu về hạ tầng cũng rất cao. Do vậy, giải pháp đối với lĩnh vực này là tập trung tiếp tục hoàn thiện, đẩy nhanh tiến độ các dự án kết cấu hạ tầng quy mô lớn như đã đặt ra trong triển khai xây dựng và đặc biệt là triển khai ngay những văn bản hướng dẫn để thực hiện sớm ngay từ ngày đầu Luật Đất đai có hiệu lực”, ông Trần Quốc Phương nói và cho rằng, đây là điều không chỉ người dân Việt Nam mà cả các nhà đầu tư rất mong chờ và quan tâm, bởi trong Luật có nhiều điểm mới, giúp tháo gỡ cho việc thúc đẩy đầu tư và phát triển.
Bên cạnh đó, nguồn nhân lực là lĩnh vực các nhà đầu tư quan tâm và chúng ta rất cần tập trung các giải pháp đột phá. Với các nhà đầu tư nước ngoài, nhất là nhà đầu tư quy mô lớn, nhu cầu về nguồn nhân lực rất cao. Trong khi đó, Việt Nam có lợi thế nguồn nhân lực dồi dào và vẫn còn trong thời kỳ dân số vàng. Nhưng điều quan trọng là cần tập trung đào tạo trình độ, kỹ năng của người lao động. Đây cũng là điều Chính phủ rất quan tâm, các bộ, ngành đều phải chung tay để có thể nhanh chóng cải thiện được trình độ của người lao động, qua đó nâng cao chất lượng về tăng trưởng trong năng suất lao động. “Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xây dựng, thực hiện đề án để phấn đấu đào tạo khoảng 100 nghìn công nhân, người lao động cũng như kỹ sư trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo và chip bán dẫn, trong đó có 50 nghìn lao động dành riêng cho lĩnh vực chip bán dẫn. Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan khẩn trương hoàn thiện đề án, để trình Thủ tướng, đào tạo sớm nguồn nhân lực chất lượng cao này”, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết.
Về thể chế, thời gian vừa qua Quốc hội đã thông qua rất nhiều chính sách đột phá mới, có tác động tích cực đến tăng trưởng, thu hút đầu tư như Luật Đất đai, Luật Đấu thầu và các luật khác. Cùng với, các quy định về xuất nhập cảnh, các thủ tục, nội quy visa… cũng tác động rất tốt đến tâm lý của nhà đầu tư khi đến Việt Nam. Chúng ta cần nghiên cứu tập trung sâu hơn là những chính sách, giải pháp đủ mức độ hấp dẫn và tối ưu mang tính khích lệ, động viên cũng như tạo điều kiện tối đa cho các nhà đầu tư có quy mô lớn để thu hút các nhà đầu tư thực hiện các dự án lớn tại Việt Nam.
Ông Tim Evans chia sẻ niềm tin tưởng vào tiềm năng của Việt Nam và khẳng định HSBC sẽ luôn sẵn sàng hỗ trợ và giúp mở ra các cơ hội cho Việt Nam cũng như các nhà đầu tư nước ngoài. “Tận dụng mạng lưới quốc tế của mình, HSBC có thể giúp xây dựng định hướng tiếp cận có mục tiêu rõ ràng nhắm tới các tập đoàn đa quốc gia, tiếp cận trực tiếp tại trụ sở hoặc đại diện khu vực của họ để kể “câu chuyện Việt Nam”; đồng thời hỗ trợ khách hàng hiểu rõ và nắm bắt những cơ hội mà thị trường này mang lại”, CEO HSBC Việt Nam nhấn mạnh.
Cùng với đó, ông Tim Evans cho biết sẵn sàng phối hợp cùng các cơ quan, bộ, ngành của Việt Nam để tổ chức các chương trình nhằm quảng bá Việt Nam như một điểm đến đầu tư được ưa chuộng; chia sẻ về các thông lệ phổ biến, các tiêu chuẩn quốc tế nhằm hỗ trợ phát triển khung pháp lý để quản lý hoạt động đầu tư và hoạt động kinh doanh tại Việt Nam; hỗ trợ Việt Nam trên hành trình chuyển đổi hướng đến cân bằng phát thải – một trong những yếu tố đang ngày càng quan trọng đối với nhà đầu tư nước ngoài trong quá trình chọn lựa thị trường để đầu tư.
