‘Đừng cưỡng ép ngôn ngữ với học sinh’

Đi học là lao động của trẻ em

Bàn luận trong tọa đàm “Chương trình giáo dục hội nhập quốc tế tại các trường phổ thông” về áp lực của học sinh, chuyên gia giáo dục Bùi Khánh Nguyên cho rằng việc học sinh đã đi học là có áp lực. Đi học là lao động của trẻ em, mỗi em có mức độ phản ứng với áp lực khác nhau, do đó cần các thầy cô với phương pháp sư phạm, tâm lý giúp học sinh có áp lực phù hợp, biến áp lực thành động lực. Cha mẹ cũng có thể giúp con giảm áp lực như cùng con chơi thể thao, tham gia CLB, tham gia hoạt động cộng đồng hay hoạt động trong gia đình chẳng hạn…

Ông Nguyên cho hay khi quan sát các trường dạy chương trình tích hợp, ông thấy rằng việc dạy song song 2 chương trình hiển nhiên sẽ có áp lực hơn. Tuy nhiên với kỹ thuật tích hợp chương trình, sẽ giảm việc học lặp lại giữa các chương trình, cách thức học tập cũng nhẹ nhàng, làm sao học 8 tiếng chỉ như 6 tiếng.

“Chương trình song ngữ không phải cái gì quá mới trên thế giới hay trong khu vực. Ngay trong khu vực châu Á, chương trình song ngữ phát triển từ lâu, tạo ra nhiều công dân thành công như tại Singapore, Hồng Kông, Ấn Độ, Malaysia, Philippines… Chương trình song ngữ mang lại lợi ích kép cho học sinh, giúp học sinh trở thành công dân toàn cầu nhưng không mất mát bản sắc quốc gia”, ông Nguyên nói.

Vậy ở nhà cha mẹ có cần nói tiếng Anh với con không? Chuyên gia giáo dục Nguyên cho rằng “không nhất thiết, bởi chúng ta nên tôn trọng bối cảnh. Chúng ta khác với nhiều quốc gia khác như Singapore, Hồng Kông… sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai. Môi trường cộng đồng của chúng ta không nói tiếng Anh mà nói nói tiếng Việt”.

“Tôi là một giáo viên dạy tiếng Anh, tôi thấy rằng việc ở nhà nói tiếng Anh với con là không cần thiết”, ông Nguyên cho hay. Theo chuyên gia giáo dục này, mỗi học sinh có một cách khác nhau để đạt được trình độ tiếng Anh ở mức cao nhất. Chiến lược để các em nói tiếng Anh sẽ khác với một người bản xứ, khác với một người quốc gia có tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai.

Việc cha mẹ nên làm, theo ông Nguyên, là có thể thi thoảng nói chuyện tiếng Anh với con, nếu con thấy thoải mái. Bởi điều quan trọng nhất để học ngoại ngữ tốt là trao cho con động lực. “Động lực của học sinh ở đâu, thì điểm kết thúc của các em ở đó. Khi học sinh vươn tới mức nói tiếng Anh hoàn hảo thì các em sẽ tới đó. Còn mục tiêu thấp hơn, các em sẽ tới mức thấp hơn”, ông khẳng định.

Ông Nguyên cũng cho hay ông quan sát giáo dục TP.HCM khoảng 20 năm qua và thấy hiện nay học sinh có trình độ tiếng Anh rất tốt. Chuyên gia nói: “Trước đây IELTS 7.0 khó, còn bây giờ, 7.0, 8.0 dễ hơn. Các em có thể không dùng tiếng Anh ở nhà, vì nó trái với tự nhiên, vì bản chất chúng ta là quốc gia không nói tiếng Anh, nhưng ra nước ngoài, gặp người nước ngoài, các em đã nói rất tốt. Giới trẻ thông thường sẽ lựa chọn ngôn ngữ nào khiến các em thấy thoải mái nhất, hiệu quả nhất để giao tiếp”.

“Tôi cho rằng các trường quốc tế cũng không nên cưỡng ép ngôn ngữ với học sinh. Học sinh phải có quyền dùng tiếng mẹ đẻ, cần tạo ra môi trường, khuyến khích học sinh dùng tiếng Anh nhưng đừng hành chính hóa việc nói ngôn ngữ tiếng Anh. Điều này trái với nghiên cứu trong giáo dục, trái với khoa học tâm lý với lứa tuổi học sinh”, ông Nguyên nhận định.

Tích hợp kiến thức rất quan trọng

Bà Võ Thị Trúc Quỳnh, Phó giám đốc nghiên cứu và phát triển chương trình Trường Quốc tế song ngữ Victoria Nam Sài Gòn, cho biết để không gây áp lực cho học sinh việc tích hợp rất quan trọng. Chẳng hạn, Trường Quốc tế song ngữ Victoria Nam Sài Gòn áp dụng mô hình đồng giảng (co-teach). Cụ thể, một tiết dạy có cả giáo viên Việt Nam và giáo viên người nước ngoài cùng thực hiện.

Giáo viên Việt Nam hiểu rất rõ nội dung kiến thức nào đã học bao nhiêu, hình thành nên kỹ năng nào trong giờ học chương trình Cambridge. Do đó, với những kiến thức tương tự của chương trình giáo dục phổ thông quốc gia, thầy cô không dạy nữa mà chỉ dạy bài tập để đảm bảo đầu ra.

Đồng thời, thầy cô lưu ý rằng cha mẹ không nên đặt áp lực rằng con phải nói tiếng Anh ở nhà cùng cha mẹ. Là một người mẹ, cũng là một giáo viên, bà Trúc Quỳnh không chọn lựa chọn việc cả cha mẹ phải cùng nói tiếng Anh với con sau khi bé đã học cả ngày ở trường song ngữ, “tắm” trong môi trường tiếng Anh suốt nhiều tiếng ở trường.