برخی از مسائل جدید و مهم در پیش‌نویس اسنادی که قرار است به چهاردهمین کنگره ملی حزب ارائه شود

در ۱۵ اکتبر ۲۰۲۵، سیزدهمین کمیته مرکزی حزب متن کامل پیش‌نویس اسنادی را که قرار است به چهاردهمین کنگره ملی حزب ارائه شود، اعلام کرد تا نظرات نمایندگان مجلس ملی، جبهه میهن‌پرستی، سازمان‌های اجتماعی-سیاسی، سازمان‌های توده‌ای، کادرها، اعضای حزب و مردم را جویا شود.

در اجرای دستورالعمل دبیرکل تو لام ، رئیس کمیته فرعی اسناد، در ۲۱ اکتبر ۲۰۲۵، تیم ویراستاری اسناد کنگره چهاردهم «گزارشی در مورد برخی از مسائل جدید و مهم در پیش‌نویس اسناد ارائه شده به کنگره حزب چهاردهم» را به عنوان یک سند مرجع برای کادرها، اعضای حزب و افرادی که در حال بحث و اظهار نظر در مورد پیش‌نویس اسناد کنگره چهاردهم هستند و برای جلب گسترده افکار عمومی منتشر شده‌اند، ارائه داد.

زمان جمع‌آوری نظرات عمومی از ۱۵ اکتبر ۲۰۲۵ تا ۱۵ نوامبر ۲۰۲۵ است.

خبرگزاری ویتنام با احترام متن کامل گزارش مربوط به تعدادی از موضوعات جدید و مهم در پیش‌نویس اسنادی که قرار است به چهاردهمین کنگره ملی حزب ارائه شود را به شرح زیر معرفی می‌کند:

پانوراما از جلسه افتتاحیه دهمین دوره پانزدهمین مجلس ملی . عکس: دوآن تان/VNA

چهاردهمین کنگره ملی حزب، یک رویداد سیاسی بزرگ و دارای اهمیت تعیین‌کننده برای توسعه آینده کشور در عصر جدید است. در شرایطی که جهان دستخوش تغییرات سریع، عمیق و غیرقابل پیش‌بینی است و کشور با جدیت در حال اجرای تصمیمات استراتژیک بسیار مهمی است، اسناد ارائه شده به کنگره چهاردهم نه تنها خلاصه‌ای از سفر توسعه‌ای ۵ سال گذشته، تعیین اهداف و وظایف ۵ سال آینده را ارائه می‌دهند، بلکه تفکر استراتژیک، چشم‌انداز و جهت‌گیری توسعه‌ای کشور را تا اواسط قرن بیست و یکم نیز شکل می‌دهند. پیش‌نویس اسناد ارائه شده به کنگره چهاردهم با نوآوری‌های فراوان در ساختار و محتوا، روحیه نگاه مستقیم به حقیقت، ارزیابی عینی وضعیت و بر این اساس پیشنهاد سیستمی از دیدگاه‌های راهنما، اهداف توسعه‌ای کشور، جهت‌گیری‌ها، وظایف کلیدی و راه‌حل‌های نوآورانه برای توسعه سریع و پایدار کشور را نشان داده‌اند و آرمان قوی کل ملت را در عصر جدید نشان می‌دهند.

این گزارش به گونه‌ای طراحی شده است که بر برجسته کردن مسائل جدید و مهم در پیش‌نویس اسناد ارائه شده به چهاردهمین کنگره ملی حزب تمرکز کند. از این طریق، به کادرها، اعضای حزب و مردم کمک می‌کند تا روح پیش‌نویس اسناد را مطالعه و درک کنند، به طور مؤثر در روند بحث و تکمیل اسناد مشارکت کنند و در عین حال روحیه نوآوری، آرزوی توسعه و عزم راسخ برای ساختن کشوری ثروتمند، مرفه، متمدن و شاد را که قاطعانه به سمت سوسیالیسم در حرکت است، گسترش دهند.

۱- نکات جدید در مورد موضوع و ساختار پیش‌نویس سند

۱. در مورد موضوع کنگره

موضوع چهاردهمین کنگره ملی حزب این است: زیر پرچم پرافتخار حزب، دست در دست هم دهیم و متحد شویم تا با موفقیت به اهداف توسعه کشور تا سال ۲۰۳۰ دست یابیم؛ از نظر استراتژیک خودمختار، خوداتکا، خودباور باشیم و در دوران رشد ملی، برای صلح، استقلال، دموکراسی، ثروت، رفاه، تمدن، خوشبختی، با قدرت به جلو حرکت کنیم و پیوسته به سمت سوسیالیسم حرکت کنیم.

تعیین موضوع کنگره فوق، وحدت اندیشه و عمل را نشان می‌دهد، اعتماد به نفس را تحکیم می‌بخشد، شجاعت و هوش حزب و قدرت کل ملت را تأیید می‌کند و همچنان آرمان ساختن و توسعه یک کشور قوی و مرفه را برمی‌انگیزد، کشوری که شانه به شانه قدرت‌های جهانی در عصر جدید بایستد. تعیین موضوع کنگره بر اساس تعدادی از مبانی و الزامات اصلی به شرح زیر است:

(1) موضوع کنگره باید جایگاه و نقش کنگره چهاردهم حزب را که نقطه عطفی است و به ویژه در مسیر توسعه ملی اهمیت دارد، نشان دهد. این کنگره در زمانی برگزار می‌شود که کل حزب، مردم و ارتش در تلاشند تا اهداف، سیاست‌ها، دستورالعمل‌ها و وظایف مشخص شده در قطعنامه کنگره سیزدهم حزب را با موفقیت اجرا کنند؛ این اهداف با خلاصه کردن 40 سال انجام روند نوسازی مرتبط است. کنگره وظیفه دارد اجرای قطعنامه کنگره سیزدهم حزب را بررسی کند، ارزیابی کلی از روند نوسازی انجام دهد، در مورد اهداف، جهت‌ها و وظایف برای 5 و 10 سال آینده و چشم‌انداز تا سال 2045 تصمیم‌گیری کند. در شرایطی که اوضاع جهانی و منطقه‌ای بسیار سریع، پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی در حال تحول است؛ کشور با مزایا و فرصت‌های بسیاری در هم تنیده با مشکلات و چالش‌های بزرگ و بسیاری از مسائل جدید که باید حل شوند، روبرو است. کادرها، اعضای حزب و مردم امید خود را به کنگره چهاردهم با تصمیمات صحیح و قوی حزب برای رهبری کشور در دوران جدید بسته‌اند.

(2) موضوع کنگره باید پیامی باشد که بیانگر فراخوان، تشویق، انگیزه و جهت‌دهی برای کل حزب، مردم و ارتش باشد تا به طور جامع، همزمان و گسترده به ترویج فرآیند نوآوری ادامه دهند، از همه فرصت‌ها بهره ببرند، مصمم باشند بر همه مشکلات و چالش‌ها غلبه کنند، از نظر استراتژیک مستقل، خوداتکاء، با اعتماد به نفس باشند و در عصر جدید - عصر ظهور ملت ویتنام - به جلو حرکت کنند؛ تا سال 2030 که حزب ما صدمین سالگرد خود را جشن می‌گیرد (1930-2030) با موفقیت به اهداف توسعه کشور دست یابند؛ و تا سال 2045 که صدمین سالگرد تأسیس جمهوری سوسیالیستی ویتنام (1945-2045) را جشن می‌گیرد، به این چشم‌انداز دست یابند.

(3) موضوع کنگره باید مختصر، منعکس کننده اهداف کلی، محتوای ایدئولوژیک اصلی و به وضوح نشان دهنده مهمترین عناصر، از جمله: رهبری حزب؛ نقش مردم و قدرت کل ملت؛ نوآوری مداوم و هدف توسعه ملی در عصر جدید؛ به ارث بردن و توسعه موضوعات در کنگره‌های قبلی، به ویژه سیزدهمین کنگره ملی حزب باشد.

۲. در مورد ساختار گزارش سیاسی

در مقایسه با کنگره‌های اخیر، نکته جدید این گزارش سیاسی، ادغام محتوای ۳ سند، شامل: گزارش سیاسی، گزارش اجتماعی-اقتصادی و گزارش خلاصه حزب‌سازی است. این ادغام، روحیه نوآوری مداوم در تدوین سند را نشان می‌دهد که مبتنی بر واقعیت‌های جدید کشور، توسعه آگاهی نظری و اجرای حزب، تضمین ثبات در محتوا؛ مختصر، موجز، آسان برای فهم، آسان برای به خاطر سپردن و آسان برای اجرا است.

در مورد ساختار و ارائه گزارش سیاسی، به طور خاص، وراثت و توسعه وجود دارد:

- گزارش سیاسی کنگره چهاردهم، ساختار و ارائه محتوای سند را بر اساس موضوع، مانند کنگره‌های اخیر با ۱۵ موضوع، اتخاذ می‌کند. ساختار و نام موضوعات مطابق با واقعیت و الزامات توسعه تنظیم، تنظیم و تکمیل شده‌اند، واقعیت را به طور دقیق منعکس می‌کنند و اهداف و وظایف توسعه ملی دوره کنگره چهاردهم حزب و چشم‌انداز تا سال ۲۰۴۵ را به روشنی تعریف می‌کنند و به وضوح پیام‌های انقلابی، عمل‌محور، بسیار عملی را بیان می‌کنند؛ جامع اما به وضوح متمرکز و کلیدی.

- نکته جدید در محتوای کلی گزارش، تأکید بر دیدگاه‌ها، اهداف، جهت‌گیری‌ها، روش‌های توسعه، منابع و محرک‌های جدید توسعه است، از جمله: (1) ایجاد یک مدل رشد جدید با علم و فناوری، نوآوری و تحول دیجیتال به عنوان نیروی محرکه اصلی؛ شناسایی این امر به عنوان محتوای اصلی مدل توسعه کشور؛ توسعه اقتصاد خصوصی به عنوان مهمترین نیروی محرکه اقتصاد؛ توسعه منابع انسانی باکیفیت و بهره‌برداری مؤثر از مزایای ادغام عمیق بین‌المللی. (2) تأکید بر نقش کلیدی حزب‌سازی و اصلاح؛ پیشگیری و مبارزه با فساد، اسراف، منفی‌گرایی، فردگرایی، منافع گروهی، تخریب ایدئولوژیک، اخلاقی و سبک زندگی؛ تقویت کنترل قدرت؛ بهبود ظرفیت رهبری، حاکمیتی و مبارزاتی حزب؛ افزایش ظرفیت مدیریت توسعه ملی و مدیریت عملیاتی دستگاه در نظام سیاسی، ایجاد پایه‌ای برای حفظ همبستگی و وحدت در کل حزب، مردم و ارتش، و همچنین تضمین اجماع، هماهنگی و وحدت در برنامه‌ریزی و سازماندهی اجرای استراتژی‌های توسعه ملی.

- برجسته‌ترین نکته جدید در طراحی پیش‌نویس گزارش سیاسی چهاردهمین کنگره ملی این است که برای اولین بار، برنامه عمل برای اجرای قطعنامه کنگره چهاردهم کمیته مرکزی حزب به عنوان بخشی از پیش‌نویس گزارش تدوین شده است. برنامه عمل، برنامه‌ها، پروژه‌ها و طرح‌های خاصی را که باید در طول دوره 5 ساله اجرا شوند، مشخص می‌کند، مسئولیت‌های خاصی را به کمیته‌های حزبی در تمام سطوح از سطح مرکزی تا محلی واگذار می‌کند، پیشرفت، منابع و شرایط لازم برای اجرا را به وضوح نشان می‌دهد و به عنوان مبنایی برای همه سطوح و بخش‌ها عمل می‌کند تا بر اساس وظایف، وظایف و اختیارات تعیین شده خود اجرا کنند. هدف این سیاست غلبه بر وضعیتی است که پس از کنگره ملی، باید منتظر مشخص شدن قطعنامه کنگره (معمولاً حدود نیمه اول دوره) بود؛ بر ماهیت اقدام تأکید می‌کند، اجرای مؤثر قطعنامه چهاردهمین کنگره ملی حزب را درست قبل از کنگره مشخص و سازماندهی می‌کند؛ به طور فعال تنگناها را بررسی، اصلاح و بلافاصله برطرف می‌کند، بر محدودیت‌ها، نارسایی‌ها و اختلافات غلبه می‌کند؛ اهداف، دیدگاه‌های راهنما، جهت‌گیری‌های توسعه، وظایف کلیدی و پیشرفت‌های استراتژیک را به دقت دنبال کنید تا بلافاصله پس از کنگره، اجرا را سازماندهی کنید.

II- برخی از مسائل جدید و مهم پیش‌نویس گزارش سیاسی که قرار است به چهاردهمین کنگره حزب ارائه شود

۱. پیش‌نویس گزارش سیاسی چهاردهمین کنگره ملی، جهشی رو به جلو در تفکر توسعه را نشان می‌دهد، چرا که دیدگاه‌ها، اهداف، وظایف و تصمیمات استراتژیک مهم در قطعنامه‌های دفتر سیاسی که از پایان سال ۲۰۲۴ تاکنون صادر شده‌اند را خلاصه و به‌روزرسانی می‌کند، قطعنامه‌هایی که به عنوان «اهرمی» برای اجرا بلافاصله قبل و بعد از کنگره عمل می‌کنند.

بر اساس پیش‌نویس اسناد چهاردهمین کنگره ملی، دفتر سیاسی دستور صدور قطعنامه‌های جدیدی را صادر کرد که تصمیمات استراتژیک مهمی به عنوان اساس، نیروی محرکه و پیشرفت برای توسعه سریع و پایدار کشور در عصر توسعه ملی هستند و همچنان در پیش‌نویس گزارش سیاسی اصلاح، به‌روزرسانی و توسعه داده می‌شوند تا:

(1) نهادینه کردن دستورالعمل‌ها و سیاست‌های حزب، تکمیل نظام حقوقی، ایجاد یک بنیان حقوقی و چارچوب نهادی و ایجاد یک کریدور شفاف برای همه تصمیمات. (2) همچنان فعال و پویا باشید و ادغام عمیق بین‌المللی را نه تنها برای ارتقای جایگاه خارجی، بلکه برای بسیج منابع جهانی، حفاظت از منافع ملی و گسترش بازار نوآوری ترویج دهید. (3) استراتژی دستیابی به موفقیت برای توسعه علم و فناوری، نوآوری و تحول دیجیتال ملی را به عنوان نیروی محرکه اصلی فعال کنید، زنجیره‌های ارزش جدیدی مرتبط با نوآوری، تحول دیجیتال، تحول سبز، تحول انرژی، تحول ساختاری و کیفیت منابع انسانی تشکیل دهید، با تمرکز بر توسعه هوش مصنوعی. (4) شناسایی اقتصاد خصوصی به عنوان مهمترین نیروی محرکه اقتصاد، ترویج استارت‌آپ‌ها و انواع اقتصاد خصوصی قوی در حال توسعه، بهره‌برداری مؤثر از سرمایه، زمین و فناوری، ایجاد حرکت چند بعدی برای رشد پویا، انعطاف‌پذیر و پایدار. (5) ادامه اجرای سیاست ملی گذار انرژی به سمت تعادل بین منابع انرژی سنتی و تجدیدپذیر؛ استقرار شبکه‌های هوشمند، تضمین امنیت انرژی برای توسعه در بستر جدید. (6) تمرکز بر تحول ساختار و کیفیت منابع انسانی با تمرکز بر توسعه یک نظام آموزشی ملی مدرن، باز و یکپارچه با اولویت و سیاست‌ها و دستورالعمل‌های خاص برای نوآوری قوی در نظام آموزشی ملی؛ پیوند و ارتقای تحقیق و آموزش با توسعه بازارهای کار داخلی و بین‌المللی برای آموزش منابع انسانی باکیفیت جهت برآورده کردن سریع الزامات انقلاب صنعتی چهارم. (7) اجرای سیاست‌ها و استراتژی‌هایی برای مراقبت‌های بهداشتی همگانی و بهبود زندگی و شادی مردم، با تمرکز بر تضمین یک شبکه مراقبت‌های بهداشتی مردمی مستحکم، مراقبت‌های بهداشتی پیشگیرانه پیشگیرانه و به‌کارگیری فناوری دیجیتال در مدیریت مراقبت‌های بهداشتی، به طوری که هر شهروند بتواند از خدمات مراقبت‌های بهداشتی باکیفیت بهره‌مند شود.

ارتباط منطقی از چارچوب نهادی به پویایی اقتصادی، فناوری، حکومتداری مدرن و توسعه انسانی، یک اکوسیستم پایدار و رو به رشد سریع ایجاد کرده است که نه تنها نقشه راه را ترسیم می‌کند، بلکه قدرت ترکیبی کل جامعه را نیز بسیج می‌کند و آرمان توسعه ملی تا سال ۲۰۴۵ را محقق می‌سازد.

۲. نتایج اجرا، درس‌های آموخته‌شده در مورد سازمان اجرا را به روشنی ارزیابی کرد و بر ضعف ذاتی بسیاری از اصطلاحات مبنی بر اینکه «سازمان اجرا هنوز حلقه ضعیف است» غلبه کرد.

خلاصه‌ی این دوره‌ی کنگره، به روشنی به نتایج مهم و برجسته‌ی به‌دست‌آمده، به‌ویژه دستاوردهای استراتژیک در پایان دوره، اشاره و به‌طور جامع خلاصه کرده است. برجسته‌ترین آن‌ها، چیدمان دستگاه سازمانی و ساخت مدل حکومت محلی دو سطحی است - تصمیمی تاریخی و انقلابی که به ساده‌سازی نقاط کانونی، شفاف‌سازی مسئولیت‌ها، گسترش فضای توسعه و تقویت اثربخشی حکومت و مدیریت از استان تا سطح مردم کمک می‌کند.

روند اجرا به وضوح رهبری و جهت‌گیری صحیح حزب، مشارکت قاطع کل سیستم سیاسی همراه با اصرار، بازرسی و نظارت منظم را نشان می‌دهد که از اهمیت تعیین‌کننده‌ای برخوردارند، به ویژه لزوم تعیین دقیق افراد، وظایف، مسئولیت‌ها، پیشرفت، نتایج و داشتن یک مکانیسم نظارتی منظم. به لطف این، ذهنیت «دستاوردهای صوری» به عقب رانده می‌شود و جای خود را به روحیه تمرکز قوی بر نتایج واقعی، هم «دویدن» و هم «هماهنگی» طبق برنامه و به طور مؤثر می‌دهد.

درس مهمی که در مورد اجرا آموخته شد این است: ما باید اصل «تمرکز، شفافیت و مسئولیت» را از همان مرحله توسعه پروژه کاملاً درک کنیم؛ در عین حال، با انعطاف‌پذیری و مهارت، اقدامات انضباطی و تشویق خلاقیت را با هم ترکیب کنیم. سازوکار بازرسی و ارزیابی مستمر به غلبه بر این ضعف ذاتی که «اجرا هنوز حلقه ضعیف است» کمک کرده است.

این تجربیات نه تنها باور به توانایی نظام سیاسی در نوآوری قوی را تقویت می‌کند، بلکه پایه محکمی برای تحولات جدید در دوره آینده نیز بنا می‌نهد.

۳. تکمیل «نظریه در مسیر نوسازی» به عنوان جزئی از بنیان ایدئولوژیک حزب

اولین دیدگاه راهنما در پیش‌نویس گزارش سیاسی بیان می‌کند: «مارکسیسم-لنینیسم، اندیشه هوشی مین و نظریه نوآوری را قاطعانه و خلاقانه به کار بگیرید و توسعه دهید.» با این دیدگاه، حزب ما برای اولین بار «نظریه نوآوری» را به عنوان بخشی از بنیان ایدئولوژیک حزب معرفی می‌کند.

افزودن «نظریه در مسیر نوسازی» به بنیان ایدئولوژیک حزب، تحولی با اهمیت تاریخی است که بلوغ تفکر نظری، توانایی جمع‌بندی عمل و شجاعت خودنوسازی حزب را نشان می‌دهد؛ نشان می‌دهد که حزب جزم‌اندیش و کلیشه‌ای نیست، بلکه همیشه می‌داند چگونه به طور خلاقانه به ارث ببرد، تکمیل کند و توسعه دهد، نظریه را با عمل پیوند دهد و گنجینه نظری و ایدئولوژیک انقلاب ویتنام را غنی‌تر کند. نظریه در مسیر نوسازی، کاربرد و توسعه خلاقانه و ملموس کردن اصول، اصول جهانی مارکسیسم-لنینیسم و ​​اندیشه هوشی مین مطابق با واقعیت ۴۰ سال نوسازی در ویتنام است که وحدت بین نظریه و عمل، بین هدف استقلال ملی و سوسیالیسم، پیشرفت نظریه اساسی حزب ما در مورد توسعه اقتصاد بازار با گرایش سوسیالیستی و ترویج ادغام عمیق بین‌المللی را نشان می‌دهد. نظریه سیاست نوسازی، مجموع دیدگاه‌ها، چشم‌اندازها و جهت‌گیری‌ها برای توسعه ملی و محافظت قاطع از سرزمین پدری سوسیالیستی ویتنام است؛ مردم مرکز و موضوع هستند؛ قاطعانه هدف استقلال ملی و سوسیالیسم را دنبال می‌کنند؛ ایجاد مدلی از سوسیالیسم ویتنامی با سه رکن اساسی: اقتصاد بازار با گرایش سوسیالیستی؛ یک دولت سوسیالیستی قانون‌مدار از مردم، توسط مردم و برای مردم تحت رهبری حزب کمونیست ویتنام؛ دموکراسی سوسیالیستی؛ ساختن موفقیت‌آمیز یک ویتنام سوسیالیستی صلح‌آمیز، مستقل، دموکراتیک، مرفه، متمدن و شاد. بر این اساس، نظریه سیاست نوسازی به بخشی جدایی‌ناپذیر از بنیان ایدئولوژیک تبدیل می‌شود و همچنان کشور را به سمت توسعه در عصر جدید ملت هدایت می‌کند.

افزودن «نظریه در مسیر نوآوری» به بنیان ایدئولوژیک حزب، گواهی بر سرزندگی مارکسیسم-لنینیسم و ​​اندیشه هوشی مین در شرایط جدید نیز هست، ضمن اینکه نقش رهبری جامع و خردمندانه حزب را در پیروی قاطع از مسیر سوسیالیستی تأیید می‌کند، ضمن اینکه امکان توسعه پویا و خلاق را مطابق با واقعیت کشور و روند زمانه فراهم می‌کند؛ این مشعل هدایتی است که همچنان ما را به تحقق موفقیت‌آمیز آرمان‌ها، چشم‌اندازها و جهت‌گیری‌های استراتژیک خود هدایت می‌کند و در عصر توسعه ملی، معجزات توسعه جدیدی را خلق می‌کند.

۴. افزودن «حفاظت از محیط زیست» به همراه توسعه اقتصادی و اجتماعی، یک وظیفه «محوری» است.

دومین دیدگاه راهنما در پیش‌نویس گزارش سیاسی بیان می‌کند: «توسعه اقتصادی و اجتماعی و حفاظت از محیط زیست محوری هستند...»، بنابراین کمیته مرکزی موافقت می‌کند که «حفاظت از محیط زیست» را به همراه توسعه اقتصادی و اجتماعی به عنوان وظیفه «محوری» اضافه کند.

افزودن «حفاظت از محیط زیست» به همراه توسعه اقتصادی و اجتماعی به عنوان وظیفه اصلی در پیش‌نویس سند کنگره چهاردهم، گامی به جلو در ایجاد آگاهی عمیق و مستحکم از توسعه پایدار بر اساس سه رکن اقتصاد، جامعه و محیط زیست است. این دیگر یک تأیید رسمی نیست، بلکه یک تعهد استراتژیک است که بوم‌شناسی محیطی را به عنوان معیاری در هر سیاست توسعه قرار می‌دهد.
در پلاتفرم سال ۱۹۹۱ و قطعنامه‌های کنگره‌های هفتم، هشتم و سیزدهم، حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار فقط در اصول ذکر شده بودند، در حالی که اولویت‌های منابع همچنان بر ارتقای توسعه اقتصادی متمرکز بودند. محیط زیست اغلب تنها به عنوان پیامدی در نظر گرفته می‌شد که پس از ارتقای اقتصاد باید بر آن غلبه کرد و به عنوان یک وظیفه اصلی در هر مرحله و در هر سیاست توسعه‌ای شناسایی نشده بود. نوآوری اساسی در اینجا این است که حفاظت از محیط زیست به عنوان ستونی برای ایجاد یک مدل رشد جدید شناسایی شده است. این به معنای عدم معامله منافع کوتاه مدت برای تضمین منافع بلندمدت برای ملت و نسل‌های آینده است.

در سطح بین‌المللی، ویتنام متعهد به توسعه اقتصاد سبز و بی‌طرفی کربن تا سال ۲۰۵۰ شده است که این امر فشار و همچنین فرصت‌های جدیدی را برای توسعه سریع و پایدار کشور ایجاد می‌کند. پیش‌نویس اسناد چهاردهمین کنگره ملی نشان داده است که ویتنام نه تنها توافق‌نامه‌ها را اجرا می‌کند، بلکه از طریق گذار انرژی، توسعه اقتصادی چرخشی و ارتقای علم و فناوری، نوآوری و تحول دیجیتال، سرمایه سبز، اعتبارات کربن و فناوری پاک را نیز جذب می‌کند. اعمال سازوکارهای قیمت‌گذاری هزینه‌های زیست‌محیطی، «مالیات زیست‌محیطی»، اعتبارات کربن و یک چارچوب قانونی سختگیرانه، اهرم قوی برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری سبز ایجاد می‌کند و در عین حال رقابت عادلانه بین بخش‌های اقتصادی را تضمین می‌کند و نقش و مسئولیت پیشگامانه ما را در قبال جامعه جهانی تأیید می‌کند.

از نظر نهادی، دولت در حال تکمیل قوانین زیست‌محیطی، تقویت بازرسی و برخورد سختگیرانه با تخلفات بوده است. یک مکانیسم تمرکززدایی قوی به مقامات محلی کمک می‌کند تا به طور فعال از منابع پایدار بهره‌برداری کنند و بسیج مالی سبز را از طریق اوراق قرضه، صندوق‌های حفاظت از محیط زیست و مشارکت‌های دولتی-خصوصی ترکیب کنند. مشاغل سبز از حمایت مالیاتی، اعتبار ترجیحی و انتقال فناوری برای کاهش هزینه‌ها برخوردار می‌شوند. سیستم‌های نظارت هوشمند، کلان‌داده‌ها و هوش مصنوعی از پیش‌بینی ریسک و بهینه‌سازی استفاده از منابع پشتیبانی می‌کنند. اقتصاد چرخشی، بازیافت، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و افزایش ارزش تولید را ترویج می‌دهد... بزرگترین چالشی که باید بر آن غلبه کرد، حذف تفکر توسعه کوتاه‌مدت، از بین بردن موانع روانی، ایجاد زمینه برای اقدام بلندمدت است. تأکید بر نقش تحول دیجیتال و اقتصاد چرخشی در حفاظت از محیط زیست، آموزش منابع انسانی سبز، ترویج همکاری بین مؤسسات تحقیقاتی و مشاغل و یک استراتژی قوی ارتباطات سیاسی برای افزایش آگاهی عمومی. اجماع اجتماعی و تعهد سیاسی قوی، کلید گشودن یک مسیر توسعه‌ای موفق برای ویتنام در توسعه سریع و پایدار کشور خواهد بود.

۵. افزودن «امور خارجی و ادغام بین‌المللی» به همراه دفاع و امنیت ملی به عنوان وظایف «مهم و عادی»

دومین دیدگاه راهنما در پیش‌نویس گزارش سیاسی بیان می‌کند که «... تقویت دفاع و امنیت ملی و ارتقای امور خارجی و ادغام بین‌المللی ضروری و منظم هستند». اولین تصمیم کمیته مرکزی مبنی بر اینکه «امور خارجی و ادغام بین‌المللی» هم‌تراز با دفاع و امنیت ملی به عنوان وظایف ضروری و منظم هستند، چارچوب استراتژیک جامع‌تری را برای دفاع ملی گشوده است که نشان‌دهنده تجدید دیدگاه استراتژیک حزب در زمینه ادغام عمیق و رقابت ژئوپلیتیکی و اقتصادی جهانی است که به طور فزاینده‌ای شدید می‌شود.

از پلاتفرم ۱۹۹۱ تا کنگره سیزدهم، امور خارجه همواره به عنوان یکی از وظایف مهم ذکر شده است، اما به عنوان یک وظیفه اصلی و منظم شناسایی نشده است.

این پیش‌نویس به وضوح نشان می‌دهد که امور خارجه وظیفه کل نظام سیاسی است، نه فقط وظیفه بخش امور خارجه که دیپلماسی هسته اصلی آن است. مهم‌تر از آن، مسئله ترکیب قدرت ملی با قدرت زمانه است؛ منابع داخلی تعیین‌کننده هستند و منابع خارجی اهمیت دارند؛ مسئله شرکا، اهداف و غیره. از سوی دیگر، در دوره گذشته، امور خارجه در چارچوب جهانی که به سرعت در حال تغییر، پیچیده و غیرقابل پیش‌بینی است، حوزه بسیار موفقی برای ما بوده است.

دبیرکل تو لام تأکید کرد: اگرچه صلح، همکاری و توسعه هنوز روندهای اصلی هستند، اما اوضاع جهان بسیار سریع و پیچیده در حال تغییر است و از بسیاری جهات بر امنیت و محیط توسعه کشور ما تأثیر می‌گذارد. در این زمینه، وظایف امور خارجه دیگر موقتی نیستند، بلکه باید مداوم باشند و سیاست‌ها را مطابق با هر تحول جدید رصد و هماهنگ کنند.

ایجاد روابط خارجی و ادغام بین‌المللی یک وظیفه مهم و منظم است که امکان تقویت نقش وزارت امور خارجه، سازمان‌های امور خارجه و سیستم امور خارجه استانی را فراهم می‌کند. سازوکار «سه رکنی» دفاع ملی - امنیت - امور خارجه، همکاری بین بخشی را ارتقا می‌دهد، کارکنان متخصص را افزایش می‌دهد، تیمی از کارشناسان دیپلماسی اقتصادی، فرهنگی، فناوری و فنی را ایجاد می‌کند... تا به طور فعال از فرصت‌ها بهره‌برداری کرده و به سرعت و به طور مؤثر به چالش‌ها پاسخ دهند.

این دیدگاه راهنما، مبنای ایجاد روش‌های دیپلماتیک مانند: «دیپلماسی اقتصادی»، «دیپلماسی فرهنگی»، «دیپلماسی دفاعی و امنیتی»، «دیپلماسی فناوری»... برای جذب سرمایه، فناوری، منابع بین‌المللی و افزایش قدرت نرم ملی است. شبکه دیپلماتیک دیجیتالی خواهد شد و از کلان‌داده‌ها برای تحلیل، پیش‌بینی، گسترش روابط با سازمان‌های چندجانبه و بلوک‌های اقتصادی بهره خواهد برد، ضمن اینکه نقش مناطق محلی را در ارتقای صادرات، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و ارتقای وجهه ملی ارتقا خواهد داد.

خلاصه اینکه، افزودن امور خارجه و ادغام بین‌المللی به مجموعه وظایف مهم و منظم، نه تنها تفکر را تغییر می‌دهد، بلکه یک اهرم استراتژیک است که امور خارجه و ادغام بین‌المللی را به ابزار اصلی امنیت ملی و توسعه پایدار تبدیل می‌کند. این نوآوری، عزم ویتنام را برای کنشگری، انعطاف‌پذیری و جامعیت در اعمال قدرت نرم و ارتقای جایگاه آن در عرصه بین‌المللی تأیید می‌کند.

۶. در مورد ادامه‌ی ساخت و تکمیل جامع و همزمان نهادهایی برای توسعه‌ی ملی سریع و پایدار

سیاست ادامه ساخت و تکمیل جامع و همزمان نهادهای توسعه سریع و پایدار کشور، که در آن «نهادهای سیاسی کلیدی، نهادهای اقتصادی مرکزی و سایر نهادها بسیار مهم هستند»، میراث و توسعه تفکر نوآوری نهادی است که در تعدادی از کنگره‌های اخیر به آن اشاره شده است. با این حال، تفاوت مهم در سه جنبه نهفته است: جامعیت، سلسله مراتب اولویت و شفافیت، حاکمیت قانون و حکومتداری مؤثر برای ایجاد پایه و اساسی برای ساخت یک اکوسیستم نهادی برای توسعه سریع و پایدار کشور.

نهادهای توسعه‌ای مجموعه‌ای از قوانین، مقررات، فرآیندها، سازمان‌ها، اسناد قانونی، سازوکارهای اجرایی و فرهنگ‌های حکمرانی هستند که برای ایجاد یک محیط عملیاتی مطلوب، روان، ایمن و مؤثر با یکدیگر تعامل دارند. مفهوم نهادهای توسعه‌ای، برخلاف دیدگاه گسسته به هر جنبه، سند یا قانون، بر ارتباط، وابستگی متقابل و اثرات سرریز بین ارکان مختلف نهادی تأکید دارد.

اولاً، جامعیت در این دیدگاه منعکس می‌شود که بهبود نهادی فقط اصلاح قوانین مجزا نیست، بلکه ایجاد همزمان ارکانی مانند سیاست، اقتصاد، قانون، مدیریت، جامعه، علم - فناوری و نهادها برای تضمین حقوق بشر است. هنگام در نظر گرفتن نهادهای سیاسی به عنوان کلیدی، تأکید بر افزایش نقش، ظرفیت رهبری و نوآوری در روش‌های حزب برای سازماندهی، عملکرد، سازوکارهای تصمیم‌گیری، کنترل قدرت و تضمین ثبات سیاسی، برای ایجاد شرایط برای نوآوری در سایر نهادها، به ویژه مهم است. این فقط یک راه حل فنی نیست، بلکه نوآوری در تفکر رهبری حزب به سمت مدرنیته، شفافیت، سازگاری، عملی بودن و کارایی بالا نیز هست.

دوم، در نظر گرفتن نهادهای اقتصادی به عنوان کانون توجه، نشان دهنده درک عمیقی است که کیفیت رشد، کارایی، ارزش افزوده و رقابت‌پذیری اقتصاد مستقیماً به عملکرد مکانیسم بازار، مکانیسم بسیج و تخصیص منابع، محیط کسب و کار و سیاست‌های کلان اقتصادی پایدار بستگی دارد. کانون توجه قرار گرفتن به معنای نادیده گرفتن سایر نهادها نیست؛ بلکه برعکس، مستلزم ترکیبی نزدیک بین نهادهای اقتصادی و نهادها، مکانیسم‌های قانونی، مدیریت منابع و تأمین اجتماعی برای توسعه سریع و پایدار است.

سوم، تأکید بر «سایر نهادها بسیار مهم هستند» نشان می‌دهد که نوآوری نهادی در آموزش، مراقبت‌های بهداشتی، علم و فناوری، حفاظت از محیط زیست و غیره و حاکمیت سایر بخش‌ها، همگی در تعیین قدرت، کیفیت رشد و رقابت‌پذیری توسعه در درازمدت نقش دارند. این رویکرد در مقایسه با طرز فکر توسعه‌ی ایزوله، یک پیشرفت محسوب می‌شود، زیرا به جای مداخلات محلی که به راحتی می‌تواند منجر به عواقب نامطلوب شود، حل تنگناها و موانع نهادی را از منظری بین رشته‌ای الزامی می‌کند.

چهارم، سیاست نوآوری نهادی همیشه با الزام اقدامات اساسی همراه است: استانداردسازی فرآیندها، شفاف‌سازی اطلاعات، تعیین مسئولیت‌های روشن و نظارت و ارزیابی نتایج. این پیشرفت همچنین در ارتقای علم و فناوری، نوآوری، تحول دیجیتال در حکومتداری و ایجاد انگیزه برای توسعه در بخش‌های دولتی و خصوصی نهفته است.

پنجم، سیاست فوق، ادامه و ارتقای سیاست نوآورانه با پیشرفت در روش‌های اجرایی است که تا حد زیادی به ظرفیت نهادینه کردن آن در اسناد قانونی، سازمان اجرایی، مکانیسم کنترل و اجماع اجتماعی برای تحقق موفقیت‌آمیز هدف توسعه ملی سریع و پایدار بستگی دارد.

۷. ایجاد یک مدل رشد جدید، بازسازی اقتصاد، ترویج صنعتی‌سازی و نوسازی، و استفاده از علم و فناوری، نوآوری و تحول دیجیتال به عنوان نیروی محرکه اصلی برای دستیابی به هدف نرخ رشد متوسط ​​تولید ناخالص داخلی (GDP) 10 درصد یا بیشتر در سال برای دوره 2026 تا 2030.

پیش‌نویس گزارش سیاسی چهاردهمین کنگره ملی، هدف «تلاش برای دستیابی به نرخ رشد متوسط ​​تولید ناخالص داخلی (GDP) 10 درصد یا بیشتر در سال برای دوره 2026-2030» را تعیین کرد. در عین حال، این گزارش همچنین بیان داشت: «ایجاد یک مدل رشد جدید، بازسازی اقتصاد، ترویج صنعتی شدن و نوسازی، در نظر گرفتن علم و فناوری، نوآوری و تحول دیجیتال به عنوان نیروی محرکه اصلی».

ایجاد یک مدل رشد جدید برای دوره 2026-2030 با هدف تولید ناخالص داخلی متوسط ​​10٪ در سال، نه تنها یک آرمان، بلکه چالشی است که باید به فرصت‌های توسعه تبدیل شود. برای تحقق هدف رشد دو رقمی، موتورهای رشد: زمین، منابع، نیروی کار، صادرات، بازار داخلی، سرمایه‌گذاری... و بهره‌وری کل (TFP) باید همزمان در چارچوب نوآوری، صنعتی‌سازی، نوسازی و تحول دیجیتال بسیج شوند. نکته جدید در مقایسه با دوره‌های قبلی این است که بر اساس توسعه فعلی، به ویژه در پایان دوره سیزدهم کنگره، کشور فضای کافی برای انتظار دستیابی به نرخ رشد دو رقمی در دوره بعدی را دارد.

برای انجام این کار، لازم است الزامات زیر را برآورده کنید:

Thứ nhất, tỉ lệ đầu tư trên GDP cần vượt ngưỡng 40%. Trước đây, Việt Nam duy trì mức đầu tư khoảng 30 - 35% GDP, chủ yếu tập trung vào các động lực truyền thống. Mô hình mới đòi hỏi nâng cao quy mô đầu tư hiệu quả, mở rộng kênh tài chính xanh, trái phiếu công nghệ và quỹ mạo hiểm đổi mới sáng tạo. Song, hệ số sử dụng vốn (ICOR) phải duy trì ở mức khoảng 4,5 - nghĩa là cần 4,5đồng vốn đầu tư để tạo ra 1 đồng GDP tăng thêm. Để nâng cao hiệu quả đầu tư, cần siết chặt lựa chọn dự án, áp dụng tự động hoá, số hoá quy trình sản xuất và quản trị dự án nghiêm ngặt...

Thứ hai, tăng trưởng lao động dự kiến đóng góp 0,7% mỗi năm do lực lượng lao động giảm chậm. Để đạt tốc độ GDP hai chữ số, năng suất lao động phải tăng 8,5%/năm. Đây là bước nhảy vọt so với mức 5 - 6% hiện nay. Để hiện thực hoá, cần đào tạo kỹ sư số, chuyên gia R&D và cán bộ quản lý dự án công nghệ cao; đồng thời xây dựng cơ chế liên kết đào tạo viện - trường - doanh nghiệp để thu hẹp khoảng cách kỹ năng.

Thứ ba, năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) phải đóng góp trên 5,6 điểm phần trăm trong cơ cấu tăng trưởng. TFP phản ánh hiệu quả sử dụng vốn và lao động cùng tác động của đổi mới sáng tạo. Để nâng TFP, Việt Nam phải xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư R&D, tăng cường liên kết chuỗi giá trị toàn cầu và bảo hộ sở hữu trí tuệ. Chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và Internet vạn vật phải trở thành công cụ hằng ngày trong quản trị doanh nghiệp và quy hoạch phát triển.

Thứ tư, cơ cấu lại nền kinh tế tập trung vào công nghiệp nền tảng, công nghiệp lõi, chiến lược, công nghiệp xanh, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ chất lượng và kinh tế số. Mỗi ngành, mỗi dự án phải đạt chuẩn phát thải thấp và quản trị thông minh ngay từ bước thiết kế. Khung chính sách gồm ưu đãi thuế R&D, tín dụng ưu đãi, quỹ đầu tư mạo hiểm và cải cách hành chính để rút ngắn thời gian cấp phép chính là "chất xúc tác" cho mô hình tăng trưởng mới.

Tóm lại, mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026 - 2030 sẽ khả thi nếu đầu tư đủ mạnh, lao động đủ năng suất và TFP đủ cao, khai thác có hiệu quả thị trường trong và ngoài nước. Thành công phụ thuộc vào sự đồng bộ của chính sách, năng lực thể chế và quyết tâm đổi mới. Khi mô hình tăng trưởng mới vận hành thông suốt, Việt Nam không chỉ đạt tốc độ tăng trưởng hai con số mà còn tạo nền tảng bền vững cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

8. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội, khẳng định vai trò quyết định của thị trường trong huy động và phân bổ các nguồn lực phát triển

Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV nhấn mạnh việc định hình mối quan hệ hữu cơ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội, đồng thời khẳng định vai trò quyết định của thị trường trong huy động và phân bổ các nguồn lực cho phát triển. Đây không chỉ là yêu cầu mang tính lý luận mà còn là đòi hỏi thực tiễn cấp bách trong tiến trình hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng. Sự phối hợp hiệu quả giữa ba chủ thể Nhà nước, thị trường và xã hội sẽ nâng cao tính minh bạch, khách quan và khả năng kiểm soát rủi ro, góp phần tối ưu hoá kết quả phân bổ nguồn lực chung của nền kinh tế.

Thị trường có chức năng xác định giá cả, huy động và phân bổ các nguồn lực theo tín hiệu cung - cầu tự nhiên. Nhờ cơ chế cạnh tranh, thông tin trở nên minh bạch hơn, động lực khởi nghiệp được khơi dậy mạnh mẽ; từ đó nguồn lực xã hội tập trung vào những ngành, lĩnh vực có hiệu suất và hiệu quả cao. Khẳng định vai trò quyết định của thị trường đồng nghĩa với việc bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các chủ thể kinh tế, đồng thời giảm thiểu sự can thiệp hành chính trực tiếp vào cơ chế vận hành tự nhiên của giá cả, của thị trường, của lợi ích và rủi ro.

Nhà nước giữ vai trò kiến tạo và điều tiết hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển phù hợp với nguyên tắc và thực tiễn thị trường. Bảo đảm công tác xây dựng pháp luật, ban hành quy định cạnh tranh lành mạnh, kiểm soát độc quyền, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cân bằng lợi ích giữa các nhóm xã hội phải được tiến hành thường xuyên, đồng bộ. Sự chủ động của Nhà nước không chỉ thể hiện ở việc ban hành chính sách đúng hướng mà còn ở khâu giám sát, đánh giá, sửa đổi kịp thời để khung khổ pháp lý luôn bám sát diễn biến của thị trường và đòi hỏi phát triển của xã hội.

Xã hội giữ vai trò giám sát, phản biện và hiến kế thông qua các tổ chức chính trị - xã hội, hiệp hội ngành nghề, đội ngũ trí thức và truyền thông. Thông qua phản ánh trung thực nguyện vọng của Nhân dân, của doanh nghiệp và các tầng lớp xã hội, Nhà nước có cơ sở điều chỉnh chính sách, xác lập các ưu tiên phát triển và tăng cường minh bạch. Vai trò giám sát của xã hội không chỉ bảo đảm việc thực thi chính sách, kế hoạch một cách công bằng, hiệu quả mà còn thúc đẩy tinh thần trách nhiệm, tính sáng tạo và tính liên kết giữa các chủ thể kinh tế - xã hội.

Trải qua 40 năm đổi mới, những thành tựu toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, văn hoá và xã hội đã khẳng định tính đúng đắn của đường lối đổi mới. Thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước đã được hình thành, vận hành và hoàn thiện qua từng giai đoạn phát triển. Việc bổ sung quan điểm về "giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa Nhà nước - thị trường -xã hội" trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đánh dấu bước chuyển mới, mở ra kỷ nguyên quản trị kinh tế dựa trên nền tảng thị trường minh bạch, hiệu quả, gắn kết chặt chẽ với trách nhiệm xã hội và định hướng phát triển bền vững.

9. Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế

Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV khẳng định: Phát huy đầy đủ chức năng, vai trò của các khu vực kinh tế. Phát triển kinh tế nhà nước hiệu quả, thực sự giữ vững vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm các cân đối lớn, định hướng chiến lược, dẫn dắt và định hướng chiến lược; phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; kinh tế hợp tác, kinh tế tập thể, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và các loại hình kinh tế khác giữ vai trò quan trọng.

Như vậy, Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV khẳng định phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế là một điểm mới rất quan trọng. Đồng thời, Dự thảo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát huy đầy đủ chức năng và vai trò của từng khu vực kinh tế, nhằm tạo nên bức tranh phát triển toàn diện, bền vững cho nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Sự phân công, phối hợp và bổ trợ giữa kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân, kinh tế hợp tác, kinh tế tập thể, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và các loại hình kinh tế khác phải được tổ chức chặt chẽ, khoa học và linh hoạt để khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh riêng của mỗi thành phần kinh tế.

Ở nước ta, chủ trương đường lối về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân đã có chuyển biến lớn. (1) Đại hội VI "coi nền kinh tế có cơ cấu nhiều thành phần là một đặc trưng của thời kỳ quá độ". (2) Đại hội XII, Đảng ta đánh giá kinh tế tư nhân là một trong các động lực quan trọng của nền kinh tế. (3) Hội nghị Trung ương 5 khoá XII ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW, ngày 03/6/2017, khẳng định kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. (4) Ngày 04/5/2025, Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân khẳng định: "… kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia…".

Việc đặt kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế là tiếp cận có tầm chiến lược trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt. Sự phát triển nhanh chóng của các doanh nghiệp tư nhân đã chứng minh khả năng thích ứng nhanh, sáng tạo mạnh mẽ và linh hoạt trước biến động thị trường, trở thành nơi thu hút chủ yếu lao động xã hội, nguồn cung cấp đa dạng hàng hoá, dịch vụ và giải pháp công nghệ.

Tuy còn một số hạn chế, tồn tại, kinh tế tư nhân có khả năng huy động nguồn lực đa dạng từ trong nước và quốc tế, nhất là khi Nhà nước hoàn thiện cơ chế tín dụng, chính sách thuế, đất đai, tạo điều kiện bình đẳng cho mọi doanh nghiệp. Quyền tự chủ trong phân bổ vốn, nhân lực và công nghệ giúp doanh nghiệp tư nhân tăng tốc đầu tư, mở rộng quy mô và nâng cao hiệu suất. Từ đó, khu vực này đóng góp lớn vào tốc độ tăng trưởng GDP, đồng thời tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích đổi mới sáng tạo. Kinh tế tư nhân có khả năng sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đóng góp lớn vào tăng trưởng và tạo việc làm, thúc đẩy sáng tạo và nâng cao phúc lợi xã hội. Điều này phù hợp với lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin khi coi kinh tế thị trường là sản phẩm của văn minh nhân loại và kinh tế tư nhân trong chủ nghĩa xã hội là một bộ phận cấu thành của nền kinh tế.

Đồng thời, để kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế pháp lý, giảm thiểu rào cản hành chính và bảo vệ quyền tài sản, quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh và cạnh tranh thị trường, quyền sở hữu trí tuệ, đồng thời phát triển hệ thống các loại hình thị trường đa dạng và linh hoạt. Sự phát triển mạnh mẽ của khu vực kinh tế tư nhân không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn là trụ cột để xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nâng cao vai trò chủ động của Việt Nam trong cục diện chính trị thế giới, nền kinh tế quốc tế và nền văn minh toàn cầu.

10. Văn hoá, con người là nền tảng, nguồn lực, sức mạnh nội sinh và là động lực to lớn, hệ điều tiết sự phát triển xã hội bền vững

Đây là luận điểm rất cơ bản trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, thể hiện sinh động nhận thức mới của Đảng về vai trò của văn hoá, con người trong xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Cơ sở để xác định văn hoá, con người là nền tảng, nguồn lực, sức mạnh nội sinh, động lực to lớn, hệ điều tiết sự phát triển xã hội bền vững, bao gồm:

Thứ nhất, vị trí, vai trò của văn hoá trong định hình tư duy, hành vi và các giá trị cốt lõi của phát triển con người. Văn hoá kết tinh sức mạnh của dân tộc, là hệ giá trị, chuẩn mực xã hội, là nơi lưu giữ tri thức, kinh nghiệm và những giá trị truyền thống qua nhiều thế hệ. Những giá trị này định hình cách con người tư duy, hành động, tương tác và giải quyết vấn đề. Văn hoá là nguồn lực nội sinh của sự phát triển, là động lực thúc đẩy sự phát triển từ nội tại. Những đặc trưng văn hoá như tinh thần hiếu học, cần cù, vượt khó, sáng tạo, đổi mới sẽ trực tiếp đóng góp vào sự phát triển kinh tế và xã hội.

Thứ hai, thực tiễn lịch sử đương đại đã chứng minh rõ ràng vai trò nền tảng của văn hoá trong sự phát triển của các quốc gia. Văn hoá trở thành nguồn lực tinh thần mạnh mẽ, giúp cộng đồng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, xây dựng sự đoàn kết cộng đồng và xã hội. Văn hoá là động lực, nguồn lực trực tiếp cho tăng trưởng kinh tế, là sức mạnh mềm có vai trò khai mở các khả năng giao lưu, kết nối, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế. Văn hoá là hệ điều tiết các mối quan hệ xã hội. Văn hoá định hướng sự phát triển bền vững. Văn hoá là sức mạnh mềm quốc gia.

Thứ ba, thực tiễn qua 40 năm đổi mới đã chứng minh nổi bật về phát huy nguồn lực văn hoá, con người trong phát triển kinh tế, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại…, đặc biệt trong nhiệm kỳ Đại hội XIII.

Thứ tư, từ tổng kết thực tiễn và lý luận qua 40 năm đổi mới cho thấy, văn hoá khơi dậy lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên của con người Việt Nam. Việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc là cực kỳ quan trọng để khẳng định bản sắc, chống xâm lăng văn hoá, đồng thời tạo ra sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh cho đất nước.

11. Xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới

Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đề ra chủ trương xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại ngang tầm khu vực và thế giới là một yêu cầu mới, cấp thiết để phát triển đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững đất nước. Cơ sở để xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới, bao gồm:

Thứ nhất, yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới (xác lập mô hình tăng trưởng mới, nâng cao chất lượng tăng trưởng, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế, yêu cầu phát triển nhanh và bền vững đất nước), đòi hỏi dứt khoát phải có nguồn lực con người mới - nguồn nhân lực chất lượng cao. Một nền giáo dục mở, hiện đại, hội nhập sẽ là bệ phóng để đào tạo ra những thế hệ công dân có tri thức, kỹ năng và phẩm chất đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Thứ hai, từ thực trạng của nền giáo dục Việt Nam hiện nay, yêu cầu cấp thiết phải khắc phục ngay các yếu kém, lạc hậu, bất cập của nền giáo dục nước ta, một nền giáo dục không dựa trên chuẩn đầu ra, thiếu tính mở và khó bắt kịp với xu hướng chung của thế giới.

Thứ ba, xuất phát từ yêu cầu của đẩy mạnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hoá; sự phát triển nhanh chóng của khoa học - công nghệ và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; xu thế đổi mới, cải cách, phát triển giáo dục trên thế giới, quá trình hợp tác - hội nhập - cạnh tranh quốc tế về giáo dục. Một nền giáo dục hiện đại sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh cho Việt Nam. Các chương trình học tập tiên tiến, phương pháp giảng dạy đổi mới sẽ giúp học sinh, sinh viên Việt Nam đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế, thu hút đầu tư và nguồn lực bên ngoài, thúc đẩy hợp tác về khoa học, công nghệ.

Thứ tư, kế thừa các luận điểm cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục; các lý thuyết hiện đại về phát triển bền vững; lý luận về kinh tế tri thức và xã hội học tập; lý luận về đổi mới sáng tạo và phát triển năng lực; chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về phát triển giáo dục và theo đó, một hệ thống giáo dục hiện đại ngang tầm khu vực và quốc tế sẽ cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghệ cao, nâng cao năng suất lao động, tạo ra giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cho nền kinh tế.

Thứ năm, tiếp thu tinh hoa của các quốc gia có nền giáo dục hiện đại thường tập trung vào các yếu tố, như: Công bằng, sáng tạo và phát triển toàn diện. Ví dụ, Phần Lan nổi tiếng với hệ thống giáo dục không áp lực thi cử, chú trọng vào sự bình đẳng và phát triển cá nhân. Nhật Bản đề cao đạo đức, tính tự lập và kỷ luật, giúp học sinh hình thành nhân cách. Các nước như Hoa Kỳ, Anh, Đức, Canada có nền giáo dục tiên tiến với sự đầu tư mạnh vào nghiên cứu, công nghệ và phương pháp giảng dạy hiện đại. Những quốc gia này thường có chương trình học linh hoạt, khuyến khích tư duy phản biện và sáng tạo.

12. Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia

Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là chủ trương mới, quan trọng trong Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV của Đảng, nhằm tận dụng tối đa những động lực phát triển không có trần giới hạn. Việc xác định ưu tiên này xuất phát từ tầm nhìn chiến lược đáp ứng yêu cầu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, khi công nghệ số và đổi mới sáng tạo trở thành yếu tố quyết định tốc độ và chất lượng phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia. Đảng khẳng định, chỉ có đột phá mạnh mẽ trong những lĩnh vực này mới giúp Việt Nam bứt phá khỏi giới hạn tăng trưởng truyền thống.

Các lý thuyết phát triển hiện đại như lý thuyết tăng trưởng kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo, lý thuyết xã hội thông tin và nền kinh tế tri thức đều chỉ ra vai trò cốt lõi của khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong kích hoạt chuỗi giá trị mới. Tăng trưởng dựa trên đổi mới, tri thức và công nghệ sẽ tạo ra nguồn lực sản xuất vô tận khi nhanh chóng lan toả trong nền kinh tế. Trong khi đó, khái niệm xã hội thông tin và nền kinh tế tri thức nhấn mạnh yếu tố dữ liệu, thông tin và năng lực phân tích số để nâng cao năng suất và hiệu quả sử dụng nguồn lực. Mô hình nền kinh tế số kết hợp giữa hạ tầng số, nền tảng dữ liệu và hệ sinh thái khởi nghiệp tạo sự phát triển mạnh mẽ cho quá trình đổi mới sáng tạo.

Việt Nam là quốc gia đi sau nhưng đang nắm bắt cơ hội để gia nhập hàng ngũ các nền kinh tế số phát triển. Bộ Chính trị khoá XII ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW với tiêu đề "Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư". Xác định rõ nhiệm vụ xây dựng hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hoàn thiện khung pháp lý cho công nghiệp 4.0. Đề cao vai trò của dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, chế tạo thông minh và kết nối chuỗi giá trị toàn cầu. Yêu cầu liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và cơ quan quản lý để thúc đẩy ứng dụng công nghệ mới, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Đề ra cơ chế ưu đãi đầu tư R&D, bảo hộ sở hữu trí tuệ và bảo đảm an toàn, an ninh mạng. Bộ Chính trị khoá XIII ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về "Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia". Nhấn mạnh khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực không có trần giới hạn cho tăng trưởng. Chính phủ đang rà soát, nâng mức đầu tư công cho R&D, ưu tiên công nghệ lõi như AI, Big Data, IoT, sinh học phân tử. Xây dựng hệ sinh thái kết nối mạnh mẽ giữa khởi nghiệp sáng tạo, phát triển doanh nghiệp công nghệ cao, quỹ đầu tư mạo hiểm và trung tâm đổi mới sáng tạo. Hoàn thiện thể chế bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, cơ chế chia sẻ dữ liệu, cơ chế đánh giá, nghiệm thu sản phẩm khoa học công nghệ. Đề xuất lộ trình chuyển đổi số toàn bộ cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội trọng tâm từ năm 2025 - 2030, hướng tới Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Chính phủ, các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở đã và đang triển khai quyết liệt Đề án Chuyển đổi số quốc gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ, hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam thành quốc gia số vào năm 2030. Tập trung đổi mới cơ chế đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, ưu tiên nguồn lực cho các lĩnh vực công nghệ tiên tiến, như: Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật và công nghệ sinh học. Đẩy mạnh hình thành các trung tâm sáng tạo, nâng cao khả năng kết nối giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu và cơ sở đào tạo, đồng thời hoàn thiện khung pháp luật bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Cơ chế khuyến khích hợp tác công - tư, liên kết quốc tế và đa dạng hoá nguồn vốn đầu tư giúp tạo lập môi trường năng động cho hoạt động nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Bảo đảm an toàn, an ninh mạng được xem là yếu tố nền tảng để chuyển đổi số thành công và bảo vệ lợi ích quốc gia trên không gian số.

Kết quả của đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thể hiện qua việc tăng năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất và rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường. Việt Nam có thể gia tăng chỉ số GDP thêm 1 - 1,5điểm phần trăm mỗi năm nhờ áp dụng hiệu quả khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Đồng thời, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế được củng cố thông qua việc nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và khả năng tự chủ trong chuỗi cung ứng. Những sản phẩm, dịch vụ mới định hình từ công nghệ cao và giải pháp số không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn tạo sức hút trên thị trường toàn cầu. Việc tham gia sâu vào chuỗi sản xuất quốc tế giúp doanh nghiệp Việt Nam học hỏi công nghệ, nâng cao tiêu chuẩn quản trị và mở rộng mạng lưới đối tác. Từ đó, vị thế của Việt Nam được nâng cao, trở thành mắt xích quan trọng trong mạng lưới sản xuất và giá trị toàn cầu.

13. Đẩy mạnh đột phá phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao

Lần đầu tiên Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV khẳng định phải "đột phá phát triển" thay vì chỉ "phát triển" hoặc "xây dựng" như trong các nghị quyết của Đảng trước đây về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh. Điều này cho thấy quyết tâm chính trị rất cao, nhằm tạo bước nhảy vọt về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh.

Cùng với việc tiếp tục khẳng định tính "lưỡng dụng, hiện đại", Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV bổ sung thêm các thành tố "tự chủ, tự lực, tự cường" trong phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh.

Mặc dù chủ trương "tự lực, tự cường" trong phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh đã xuất hiện trong các văn kiện, Nghị quyết của Đảng trong thời kỳ đổi mới, nhưng Văn kiện Đại hội XIII cũng mới chỉ dừng ở phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh theo hướng "lưỡng dụng, hiện đại"; tiếp đó, Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp (tháng 6/2024) đã xác định "Tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại, chủ động hội nhập quốc tế, trong đó nội lực là yếu tố quyết định".

Do đó, việc bổ sung đầy đủ 5 thành tố "tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại" này nhằm: (1) Phát huy nội lực, tự lực, tiến tới tự chủ chiến lược trong suốt quá trình từ nghiên cứu đến sản xuất và phát triển. (2) Khai thác tối đa tính lưỡng dụng của sản phẩm, giảm chi phí và nâng cao giá trị sử dụng. (3) Không ngừng đổi mới, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ mới, bảo đảm chất lượng sản phẩm ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao.

14. Phát triển đối ngoại trong kỷ nguyên mới, tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hoá và vị thế của đất nước

Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đặt ra yêu cầu "phát triển đối ngoại trong kỷ nguyên mới, tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hoá và vị thế của đất nước" không chỉ là sự tiếp nối các quan điểm, chủ trương trước đây, mà còn thể hiện bước phát triển mới về tư duy, mục tiêu và cách tiếp cận đối ngoại.

Tư duy mới xác định đối ngoại không chỉ "chủ động, tích cực" như các Đại hội trước, mà còn nhấn mạnh yêu cầu phát triển "tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hoá và vị thế đất nước": (1) Đối ngoại không chỉ là công cụ bảo vệ chế độ hay tìm kiếm hợp tác kinh tế, mà còn là phương thức thể hiện bản lĩnh, bản sắc và tầm vóc Việt Nam trên trường quốc tế. (2) Nhấn mạnh yếu tố văn hoá, lịch sử gắn với lan toả "sức mạnh mềm", giá trị văn minh Việt Nam, tạo sự tôn trọng, tin cậy và tầm ảnh hưởng trong cộng đồng quốc tế. (3) Tầm nhìn này sâu rộng hơn cách tiếp cận thuần tuý không chỉ vì "hoà bình, hợp tác, phát triển" như trước đây.

Đặt ra mục tiêu cao hơn vì vị thế của Việt Nam hiện nay đã khác. Đối ngoại trong kỷ nguyên mới phải: (1) Tạo dựng cục diện, môi trường thuận lợi cho đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình. (2) Đóng vai trò kiến tạo, động lực, mở ra các cơ hội mới cho đất nước phát triển. (3) Nâng cao vị thế, uy tín của đất nước trong nền chính trị thế giới, kinh tế toàn cầu và văn minh nhân loại. Với thế và lực mới, Việt Nam chủ động tham gia đóng góp tích cực duy trì hoà bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới.

Gắn chặt đối ngoại với phát triển đất nước. Lần đầu tiên nêu rõ yêu cầu đối ngoại phải tương xứng với tầm vóc phát triển đất nước, nghĩa là đối ngoại không chỉ hỗ trợ kinh tế mà còn đi tiên phong trong các lĩnh vực công nghệ, tri thức, văn hoá. Chủ động xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với 3 trụ cột (Đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước, đối ngoại nhân dân), vận hành như một "hệ sinh thái đối ngoại" thống nhất, đồng bộ. Kết nối chặt chẽ ngoại giao chính trị, kinh tế, văn hoá, quốc phòng, an ninh, khoa học, công nghệ, chuyển đổi số.

So với các Văn kiện Đại hội thời kỳ đổi mới, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV yêu cầu cao hơn đối với công tác đối ngoại: Không chỉ "nâng tầm" mà phải "tương xứng với tầm vóc"; "không chỉ hội nhập sâu" mà còn "phát huy sức mạnh văn hoá, lịch sử, giá trị Việt Nam" để tăng ảnh hưởng quốc tế; không chỉ là đối ngoại "vì Việt Nam" mà còn "đóng góp cho hoà bình, phát triển chung của nhân loại".

15. Về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương, phát huy vai trò chủ động của địa phương

Việc tiến hành cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhưng vẫn bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương và phát huy vai trò chủ động của địa phương chính là tư duy mới, tầm nhìn và là bước đột phá chiến lược để xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững. Đây không chỉ là yêu cầu cấp bách của công cuộc tiếp tục đổi mới, mà còn là minh chứng cho tầm nhìn phát triển và bản lĩnh lãnh đạo sáng suốt, khả năng tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn mới:

Thứ nhất, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là giải pháp sắp xếp lại hệ thống cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở. Đã thực hiện triệt để việc sắp xếp lại đầu mối, giảm cấp trung gian, thu gọn số lượng ban, ngành, đồng thời hợp nhất những đơn vị có chức năng gần nhau để xoá bỏ chồng chéo, trùng lặp, tiết kiệm nguồn lực, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức. Mô hình bộ máy gọn nhẹ, rút ngắn quy trình, giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo môi trường làm việc năng động, kỷ cương và trách nhiệm hơn.

Thứ hai, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền là yếu tố then chốt để phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng, miền. Việc trao quyền quyết định nhiều hơn cho chính quyền địa phương trong các lĩnh vực quy hoạch, đầu tư hạ tầng, quản lý tài nguyên và an sinh xã hội giúp đẩy nhanh tốc độ giải quyết công việc, phù hợp với điều kiện thực tế mới. Đồng thời, chính quyền cơ sở sẽ chủ động hơn trong tổ chức thực hiện, sáng tạo cách làm, kịp thời điều chỉnh phù hợp với đặc thù địa bàn, qua đó khơi dậy khát vọng và ý chí tự lực, tự cường của cơ sở, của cộng đồng dân cư.

Thứ ba, thực hiện phân cấp, phân quyền nhưng phải luôn bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương. Điều này yêu cầu xây dựng hệ thống quy chế, quy chuẩn, tiêu chí đánh giá rõ ràng, minh bạch, đồng bộ. Trung ương giữ vai trò định hướng chiến lược, ban hành pháp luật và cơ chế kiểm soát; địa phương chịu trách nhiệm tổ chức thực thi và báo cáo kết quả. Cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động được thiết kế bài bản, với sự tham gia của nhiều bên liên quan, kể cả Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức xã hội, nhằm tăng cường tính công khai, trách nhiệm giải trình.

Thứ tư, cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, cùng với phân cấp, phân quyền, đã và đang tạo cú huých mạnh mẽ để tái cấu trúc thể chế, hoàn thiện thểchế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền liêm chính, kiến tạo và phục vụ. Chính quyền địa phương không chỉ là "người thi hành" mà còn là "chủ thể sáng tạo" trong xây dựng và triển khai chính sách.

Thứ năm, thực hiện tốt đồng bộ ba trụ cột: Tinh gọn bộ máy; phân cấp, phân quyền và quản lý thống nhất sẽ giúp Nhà nước đổi mới toàn diện, nâng cao năng lực điều hành, củng cố niềm tin của Nhân dân. Các báo cáo kết quả gần đây đã khẳng định tính hiệu quả bước đầu của cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, phân cấp, phân quyền trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Sự tăng cường năng lực điều hành ở cơ sở cùng mô hình tổ chức gọn nhẹ đã giải phóng nguồn lực, mở rộng không gian phát triển, nâng cao tốc độ xử lý công việc và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Cuộc cách mạng này thôi thúc mỗi cấp uỷ, chính quyền và toàn thể cán bộ, công chức phải tiếp tục tự soi, tự sửa, tự hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên phát triển mới.

16. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, trọng tâm là cấp chiến lược và cấp cơ sở, nhất là người đứng đầu

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc", "muôn việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém". Vì vậy, công tác cán bộ là "then chốt của then chốt", được đặt ở vị trí trung tâm trong xây dựng Đảng. Điểm mới ở văn kiện lần này là sự đồng bộ trong xây dựng đội ngũ cán bộ ở cả hai cấp chiến lược và cơ sở, thay vì chỉ chú trọng riêng từng cấp như trước đây.

Ở cấp chiến lược, việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ cấp chiến lược được nâng lên thành nhiệm vụ trọng tâm. Đây là nhóm tinh hoa có tầm nhìn chiến lược, tham gia hoạch định đường lối chính sách, tham mưu chiến lược cho Đảng, Nhà nước, nên yêu cầu phải có tư duy, tầm nhìn, bản lĩnh, nắm vững tình hình thực tiễn trong, ngoài nước và khả năng nhận diện xu thế toàn cầu, đưa ra dự báo chính xác. Việc tập trung nguồn lực cho cán bộ cấp chiến lược giúp bảo đảm tính ổn định, xuyên suốt trong hoạch định chiến lược công tác cán bộ nói riêng, tầm nhìn, chiến lược phát triển đất nước nói chung.

Chủ trương đặt cấp cán bộ cơ sở vào trung tâm của công tác cán bộ là sự đột phá tư duy về cán bộ. Vì cán bộ cơ sở là mắt xích gần dân nhất, trực tiếp tổ chức thực thi chính sách, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân. Việc củng cố chất lượng cán bộ ngay từ cơ sở giúp nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở, nơi thực thi mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đồng thời giúp phát hiện, lan toả những kinh nghiệm hay, đồng thời hạn chế tiêu cực, bất cập ngay từ đầu, từ cơ sở.

Đặc biệt, chủ trương mới dành sự quan tâm cao nhất cho người đứng đầu ở mọi cấp. Vai trò của người chỉ đạo, điều hành được nhấn mạnh không chỉ về năng lực chuyên môn mà còn về chuẩn mực đạo đức cách mạng, phong cách lãnh đạo và trách nhiệm cá nhân. Sự gương mẫu của người đứng đầu sẽ tạo động lực cho cả tập thể, từ đó nâng cao nhận thức xã hội, kỷ cương, kỷ luật, thúc đẩy cải cách hành chính và hiệu quả phục vụ Nhân dân.

Cơ chế giám sát, đánh giá được yêu cầu quy định chặt chẽ hơn. Quy trình bổ nhiệm, đánh giá công bằng và minh bạch, gắn kết chặt chẽ thành tích với khenthưởng, vi phạm với chế tài. Đồng thời chú trọng luân chuyển ngang, luân chuyển lên và luân chuyển về cơ sở theo nguyên tắc "có vào, có ra", "có lên, có xuống" để cán bộ có trải nghiệm thực tiễn, rèn luyện bản lĩnh và trau dồi năng lực chuyên môn.

Như vậy, chủ trương này là tầm nhìn chiến lược nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất cách mạng, trình độ chuyên môn cao, trách nhiệm, tâm huyết phục vụ Nhân dân. Sự kết hợp hài hoà giữa đào tạo, quy hoạch, đánh giá và giám sát; đặc biệt tập trung vào người đứng đầu, sẽ tạo bước đột phá về chất lượng lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.

17. Chủ trương về xây dựng Đảng văn minh

Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV xác định: "Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn, tự đổi mới để Đảng ta thật sự là đạo đức, là văn minh". Đây là nội dung mới, lần đầu tiên chủ trương xây dựng Đảng văn minh được xác định là một nhiệm vụ chiến lược, có tính hệ thống và cụ thể hoá trong Văn kiện Đại hội Đảng.

Thứ nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Đảng ta là đạo đức, là văn minh". Theo Người, Đảng phải tiêu biểu cho trí tuệ, lương tâm và danh dự của dân tộc mới xứng đáng là người lãnh đạo. Xây dựng Đảng về văn minh là bước tiếp tục hiện thực hoá sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, làm cho Đảng ta thực sự "là đạo đức, là văn minh".

Thứ hai, xây dựng Đảng văn minh là sự kế thừa và phát huy những giá trị văn hoá tốt đẹp của dân tộc, tạo ra một mối liên kết bền chặt giữa Đảng với Nhân dân và dân tộc.

Thứ ba, xây dựng Đảng văn minh góp phần nâng cao uy tín và năng lực lãnh đạo của Đảng, giúp củng cố niềm tin của Nhân dân vào Đảng. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Đảng phải đổi mới tư duy, phương thức lãnh đạo để phù hợp với những biến đổi nhanh chóng của thời đại. Đảng văn minh sẽ đưa đất nước phát triển tiến kịp cùng thế giới.

Thứ tư, từ lý luận về xây dựng Đảng, hai yếu tố "đạo đức" và "văn minh"của Đảng không tách rời mà gắn bó hữu cơ, bổ sung cho nhau.

Thứ năm, kinh nghiệm thực tiễn, cho thấy rằng một đảng cộng sản chỉ có thể lãnh đạo cách mạng thành công khi đảng đó là một đảng văn minh, trong sạch, vững mạnh, minh bạch, dân chủ, tiên phong; có tư duy khoa học, hiện đại; có phương thức lãnh đạo dân chủ, hiệu quả; có khả năng tự đổi mới, thích ứng với những thay đổi của thời đại, được Nhân dân tin yêu, ủng hộ.

Thứ sáu, khắc phục các bất cập hiện nay trong công tác xây dựng Đảng, bên cạnh những thành tựu, trong Đảng vẫn còn tồn tại những hạn chế, yếu kém, không phù hợp với một chính đảng văn minh.

18. Tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc

Trên cơ sở tổng kết 40 năm đổi mới, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đã rút ra bài học kinh nghiệm "Tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc". Đây là bài học kinh nghiệm quý báu mang tầm lý luận, có giá trị định hướng thực tiễn cho sự nghiệp cách mạng của đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới.

Cơ sở để tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc:

Thứ nhất, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân. Sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng. Củng cố và phát huy sức mạnh này là chìa khoá để Việt Nam vững bước trên con đường xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.

Thứ hai, chủ nghĩa yêu nước, truyền thống đoàn kết, coi trọng Nhân dân của dân tộc ta là sự kế thừa tư tưởng "dân là gốc". Nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhân dân là chủ thể của cách mạng, là sức mạnh to lớn, có khả năng sáng tạo vô tận: "Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân"; "có lực lượng dân chúng thì việc to tát mấy, khó khăn mấy làm cũng được. Không có, thì việc gì làm cũng không xong. Dân chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ, mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn, nghĩ mãi không ra".

Thứ ba, kế thừa và phát huy các bài học kinh nghiệm trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc; trong sự nghiệp lãnh đạo cách mạng của Đảng và kinh nghiệm của các cuộc cách mạng trên thế giới. Đảng ta đã tập hợp, quy tụ, phát huy được sức mạnh to lớn của Nhân dân cả về lực lượng và của cải, vật chất và tinh thần, để làm nên thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 và Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Thứ tư, thành tựu vĩ đại của đất nước trong thời kỳ đổi mới. Đảng ta đã phát huy sức mạnh của Nhân dân, lấy mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" làm mục tiêu hành động; bảo đảm công bằng và bình đẳng xã hội, chăm lo lợi ích thiết thực, chính đáng, hợp pháp của các giai cấp, các tầng lớp nhân dân; kết hợp hài hoà lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể và lợi ích toàn xã hội,... với phương châm xuyên suốt: "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng".

Thứ năm, xuất phát từ yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nền tảng vững chắc để xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân gắn với xây dựng thế trận lòng dân vững chắc. Việc phát huy sức mạnh Nhân dân giúp huy động mọi nguồn lực to lớn, cả về vật chất lẫn tinh thần của Nhân dân. Sức sáng tạo, tinh thần tự lực, tự cường của mỗi người dân là yếu tố then chốt thúc đẩy công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Nguồn: https://baotintuc.vn/thoi-su/mot-so-van-de-moi-quan-trong-trong-du-thao-cac-van-kien-trinh-dai-hoi-xiv-cua-dang-20251021222708997.htm