Hạn chế tối đa phiền hà cho dân

Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Lê Minh Ngân giới thiệu điểm mới của Luật Đất đai.

Sáng 19/2, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố lệnh của Chủ tịch nước về các luật đã được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ năm (ngày 18/1/2024), trong đó có Luật Đất đai 2024.

Giới thiệu nội dung cơ bản, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lê Minh Ngân cho biết, Luật Đất đai gồm 16 chương, 260 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 180/212 điều của Luật Đất đai năm 2013 và bổ sung 78 điều.

Ông Ngân cũng thông tin những điểm mới nổi bật, như đã sửa đổi, bổ sung quy định về người sử dụng đất để thống nhất với quy định của Bộ luật Dân sự, Luật Tín ngưỡng, tôn giáo, Luật Quốc tịch, Luật Đầu tư; không phân biệt công dân Việt Nam định cư trong nước hay ở nước ngoài trong tiếp cận đất đai.

Luật cũng đã hoàn thiện quyền của người Việt Nam định cư ở nước ngoài theo hướng đối với người Việt Nam định cư ở nước ngoài có quốc tịch Việt Nam là công dân Việt Nam thì có đầy đủ các quyền liên quan đến đất đai như công dân Việt Nam ở trong nước (cá nhân trong nước). Quy định nhóm người sử dụng đất gồm thành viên hộ gia đình thì có quyền và nghĩa vụ như quyền và nghĩa vụ của cá nhân sử dụng đất.

Điểm mới nổi bật nữa là Luật đã bổ sung quyền lựa chọn hình thức trả tiền cho thuê đất hàng năm hoặc trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê. Quy định cụ thể điều kiện thực hiện quyền của tổ chức kinh tế được Nhà nước cho thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm. Đối với đơn vị sự nghiệp công lập được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất mà có nhu cầu sử dụng một phần hoặc toàn bộ diện tích được giao để sản xuất, kinh doanh, cung cấp dịch vụ thì được chuyển sang thuê đất trả tiền hàng năm.

Đáng chú ý, Luật phân cấp cho ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thu hồi đất để sử dụng vào mục mục quốc phòng, an ninh, để phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng mà không phân biệt theo đối tượng sử dụng đất như Luật Đất đai năm 2013.

Về tài chính đất đai, Thứ trưởng Ngân nói, Luật đã bỏ quy định về khung giá đất của Chính phủ; quy định cụ thể nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá đất; quy định bảng giá đất được xây dựng hằng năm và bảng giá đất lần đầu được công bố và áp dụng từ ngày 1/1/2026, được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất từ ngày 1/1 của năm tiếp theo; việc xây dựng bảng giá đất theo vùng giá trị, thửa đất chuẩn đối với khu vực có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất.

Lần sửa đổi này, Luật quy định hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất từ ngày 15/10/1993 đến trước ngày 1/7 /2014, nay được ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất xác nhận không có tranh chấp thì được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất.

Làm rõ hơn nội dung này tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Lê Minh Ngân nêu rõ, quá trình cấp sổ đỏ, nhất là các trường hợp không có giấy tờ về quyền sử dụng thì căn cứ thực tế sử dụng đất, lịch sử quản lý đất đai là điều hết sức quan trọng.

“Chúng ta phải khẳng định, khi cấp giấy chứng nhận cho người dân mà để xảy ra tranh chấp, phức tạp hơn thì không nên”, ông Ngân nhấn mạnh.

Theo Thứ trưởng, hơn ai hết, chỉ có cán bộ trực tiếp gắn bó với người dân, trực tiếp nắm quỹ đất ở địa phương, trực tiếp quản lý di biến động của đất đai trong suốt quá trình lịch sử sử dụng đất đai thì mới nắm được việc này.

Trong đó, phải đảm bảo không có tranh chấp mới đảm bảo sử dụng ổn định. Ổn định có nghĩa sử dụng vào mục đích, thời gian nhất định.

Về việc làm sao để thuận lợi cho người dân trong cấp sổ đỏ, ông Ngân cho rằng phụ thuộc rất lớn vào việc tổ chức thực hiện và ý thức chấp hành pháp luật của người dân.

Để làm tốt chính sách này phải đảm yếu tố về pháp luật, tức là phải có đất sử dụng ổn định, không có tranh chấp, được UBND cấp xã xác nhận.

Trong thực hiện thì chính quyền địa phương, Mặt trận Tổ quốc, thậm chí các cơ quan thanh tra, kiểm tra phải xem xét việc thực hiện có gây khó khăn cho người dân không.

“Việc này không thể quy định cụ thể trong luật. Nhưng trong nghị định, chúng tôi sẽ đưa vào trình tự, thủ tục cấp sổ đỏ trong trường hợp này để hạn chế tối đa gây khó khăn, phiền hà cho người dân”, ông Ngân hồi âm báo chí.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng đề cập, người dân cần có ý thức để đảm bảo việc đề xuất cấp sổ đỏ đúng pháp luật, không để xảy ra mâu thuẫn xã hội trong quá trình thực hiện chính sách.

“Đây là chính sách rất tốt vừa kế thừa của các Luật Đất đai trước đây và căn cứ vào thực tiễn hiện nay để ban hành. Chúng tôi sẽ cố gắng hoàn thiện các văn bản dưới luật, đồng thời, với trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước ở trung ương sẽ phối hợp với các cơ quan có liên quan để giám sát việc thực thi chính sách cho tốt”, ông Ngân nói.