第14回党大会文書編集チームは、文書小委員会委員長のト・ラム書記長の指示を受け、2025年10月21日に「第14回党大会文書草案におけるいくつかの新たな重要問題に関する報告」を、広く世論を募るために発表された第14回党大会文書草案に対する討論と意見表明の過程で、幹部、党員、国民に参考資料として提供した。
2025年10月15日から2025年11月15日までの世論収集期間。
ベトナム通信社は、第14回全国党大会に提出される文書草案におけるいくつかの新たな重要事項に関する報告書の全文を、謹んで以下のとおり紹介いたします。
第14回党大会は、新時代における我が国の今後の発展にとって決定的な意義を持つ重要な政治イベントです。世界が急速かつ深刻で予測不可能な変化を遂げる中、我が国は極めて重要な戦略的決定を力強く実行しています。第14回党大会に提出された文書は、過去5年間の発展の歩みを総括し、今後5年間の目標と任務を定めるだけでなく、21世紀半ばに向けた我が国の戦略的思考、ビジョン、発展の方向性を形作るものです。構成と内容において多くの革新を盛り込んだ第14回党大会に提出された文書草案は、真実を直視し、状況を客観的に評価する精神を示し、その上で、国の急速かつ持続可能な発展に向けた指導観点、発展目標、方向性、重点任務、そして突破口となる解決策の体系を提示し、新時代における全国民の強い志を示しています。
本報告書は、第14回党大会に提出された「文書草案」における新たな重要事項を重点的に取り上げることを目的としています。これにより、幹部、党員、そして国民が「文書草案」の精神を学び、理解し、文書の討議と完成のプロセスに効果的に貢献するとともに、革新の精神、発展への志、そして豊かで繁栄し、文明的で幸福な国を築き、社会主義に向けて着実に歩みを進めるという決意を広めるのに役立ちます。
I- 草案文書の主題と構造に関する新たな点
1. 会議について
第14回全国党大会のテーマは、「党の栄えある旗の下に手を携えて団結し、2030年までの国家の発展目標を成功裏に達成し、戦略的に自主独立、自立、自信を持ち、国家成長の時代に力強く前進し、平和、独立、民主、富裕、繁栄、文明、幸福を実現し、着実に社会主義に向かって進んでいく」です。
上記の大会テーマの決定は、思想と行動の統一を示し、自信を強め、党の気概と知性、そして全民族の力を確固たるものにし、新時代に世界の列強と肩を並べる強盛で繁栄した国家の建設と発展への志を絶えず喚起するものである。大会テーマの決定は、以下のいくつかの主要な根拠と要求に基づいている。
（1）党大会のテーマは、国家発展の道のりにおいて転換点を迎え、特に重要な一里塚である第14回党大会の位置づけと役割を明確に示さなければならない。党大会は、全党、全人民、全軍が第13回党大会決議で示された目標、政策、方針、任務を着実に実行に移すべく奮闘する時期に開催され、40年にわたる刷新過程の総括と位置づけとなる。党大会の任務は、第13回党大会決議の実施状況を総括し、刷新過程を総括的に評価し、今後5年、10年の目標、方向、任務、そして2045年までのビジョンを決定することである。世界情勢と地域情勢が急速かつ複雑かつ予測不可能に展開する中で、我が国は多くの優位性と好機に直面しているが、同時に大きな困難と挑戦、そして解決すべき多くの新たな課題も抱えている。幹部、党員、人民は、党の正しい力強い決断が新時代に国を前進させる第14回大会に期待を寄せている。
（２）大会のテーマは、全党、全人民、全軍が引き続き全面的、同期的、広範に革新過程を推進し、あらゆる機会を活用し、あらゆる困難と挑戦を克服する決意を持ち、戦略的に自主的、自立的、自信を持って、新時代、すなわちベトナム民族の台頭の時代に前進し、党の創立100周年（1930年～2030年）を迎える2030年までに国家の発展目標を成功裏に達成し、ベトナム社会主義共和国建国100周年（1945年～2045年）を迎える2045年までにビジョンの実現を目指すという呼びかけ、激励、激励、指導を表明するメッセージでなければならない。
（３）大会のテーマは簡潔で、党の指導、人民の役割と全民族の力、新時代における継続的な革新と国家発展の目標など、党の全体目標と中核思想内容を反映し、最も重要な要素を明確に示していなければならない。また、これまでの大会、特に第13回全国党大会のテーマを継承し、発展させなければならない。
2. 政治報告書の構成について
近年の党大会と比較すると、今回の政治報告の新たな点は、政治報告、社会経済報告、そして党建設総括報告の3つの文書の内容を統合した点です。この統合は、国の新たな実情を踏まえ、党の理論認識と実践の発展に基づき、文書作成における継続的な革新の精神を示しており、内容の一貫性を確保しています。簡潔で、簡潔で、理解しやすく、記憶しやすく、実行しやすい内容となっています。
政治レポートの構成と表現に関しては、継承と発展があり、具体的には以下のとおりです。
第14回党大会政治報告は、近年の党大会と同様に、15の課題ごとに文書内容を構成する構成と提示方法を採用しています。課題の構成と名称は、現実と発展の要求に応じて整理、調整、補足されており、現実を正確に反映し、第14回党大会期の国家発展の目標と任務、そして2045年までのビジョンを明確に定義しています。革命的で行動志向、実現可能性の高いメッセージを明確に表現し、包括的でありながら、焦点が明確で、核心的なメッセージとなっています。
報告全体の内容における新たな点は、観点、目標、方向性、発展方法、資源、新たな発展の原動力を強調することであり、その中には（1）科学技術、イノベーション、デジタルトランスフォーメーションを主たる原動力とする新たな成長モデルを確立し、これを国家の発展モデルの中核的内容と位置付け、民営経済を経済の最も重要な原動力として発展させ、質の高い人材を育成し、深い国際統合の優位性を有効に活用することが含まれる。（2）党の建設と是正の重要な役割を確認し、腐敗、浪費、消極、個人主義、集団利益、思想、道徳、生活様式の劣化を防止し、これと闘う。権力のコントロールを強化し、党の指導、統治、戦闘能力を向上させる。国家発展管理能力と政治システム機構の運営管理能力を高め、全党、全人民、全軍の団結と団結を維持する基盤を構築し、国家発展戦略の企画と実施の組織における合意、同期、団結を確保する。
第14回党大会政治報告草案の構成における最も顕著な新点は、初めて第14回党中央委員会大会決議実行のための行動綱領を報告草案の構成部分として組み込んだことである。行動綱領は、5年間の任期中に実施すべき具体的なプログラム、プロジェクト、計画を明示し、中央から地方まで各級党委員会に具体的な責任を委ね、実施の進捗状況、資源、必要な条件を明確に示し、各級・各部門がそれぞれに割り当てられた機能、任務、権限に基づいて実施するための基礎となる。この方針は、党大会後、大会決議の具体化（通常は任期前半頃）を待たなければならない状況を打開し、行動の性格を強調し、党大会直前に第14回党大会決議の効果的な実行を具体化し、組織化するものである。積極的に検討し、修正し、ボトルネックを直ちに除去し、制限、不十分さ、対立を克服し、目標、指導的観点、発展の方向性、重要な任務、戦略的突破口を厳密に追跡して、大会直後の実施を組織します。
II-第14回党大会に提出される政治報告書草案におけるいくつかの新しい重要な問題
1. 第14回党大会政治報告草案は、2024年末から現在までに政治局が発布した決議の観点、目標、任務、画期的な戦略的決定を抽出し、更新しており、党大会の直前と直後の実施の「てこ入れ」として機能するものであり、発展思想の飛躍的な前進を示している。
政治局は、第14回全国代表大会の文書草案に基づき、国家発展の時代における国の急速かつ持続可能な発展の基礎、原動力、突破口となる重要な戦略的決定である新たな決議の発行を指示し、政治報告草案において以下の事項について引き続き精緻化、更新、発展させた。
(1) 党の方針と政策を制度化し、法制度を整備し、法的基盤と制度的枠組みを構築し、あらゆる決定において透明性のある道筋を築く。(2) 積極的かつ積極的な姿勢を維持し、国際社会との緊密な統合を推進することで、対外的地位の向上のみならず、世界の資源動員、国益の保護、イノベーション市場の拡大を図る。(3) 科学技術発展、イノベーション、国家のデジタルトランスフォーメーションを主力とする突破戦略を活性化し、イノベーション、デジタルトランスフォーメーション、グリーントランスフォーメーション、エネルギートランスフォーメーション、構造転換、人材育成といった新たなバリューチェーンを構築し、人工知能（AI）の発展に注力する。(4) 民営経済を経済の最も重要な原動力と位置付け、新興企業を育成し、民営経済形態を強力に発展させ、資本、土地、技術を効果的に活用し、ダイナミックで柔軟かつ持続可能な成長のための多元的な推進力を生み出す。(5) 国家エネルギー転換政策を継続し、伝統的エネルギーと再生可能エネルギーの均衡を図り、スマートグリッドを展開し、新たな状況における発展のエネルギー安全保障を確保する。 （6）人材構造と質の転換に注力し、現代的で開放的かつ統合的な国民教育システムを優先的に構築し、具体的な政策と指針を策定して国民教育システムを強力に革新する。国内外の労働市場の発展と研究・研修を連携・推進し、質の高い人材を育成して第四次産業革命の要求に迅速に対応する。（7）国民皆保険の政策と戦略を実施し、国民生活と幸福の向上を図り、強固な草の根医療ネットワークの確保、積極的な予防医療、デジタル技術の医療管理への応用に重点を置き、すべての国民が質の高い医療サービスを享受できるようにする。
制度的枠組みから経済のダイナミクス、テクノロジー、現代のガバナンス、人間の開発までの論理的なつながりにより、急速に成長する持続可能なエコシステムが構築され、ロードマップの概要を示すだけでなく、社会全体の総合的な力を結集して、2045年までに国家の発展の願望を実現します。
2. 実施結果を明確に評価し、実施組織から得られた教訓を評価し、「実施組織は依然として弱点である」という多くの用語の固有の弱点を克服しました。
今大会の総括では、達成された重要かつ顕著な成果、特に任期末における戦略的躍進が明確に指摘され、包括的にまとめられています。最も顕著なのは、組織機構の整備と二層制地方自治モデルの構築です。これは歴史的かつ革命的な決定であり、焦点の合理化、責任の明確化、発展空間の拡大、そして省から草の根に至るまでの統治と行政の実効性の強化に貢献しました。
実行過程は、党の正しい指導と方向、政治システム全体の断固たる参加、そして定期的な督促、検査、監督を明確に示しており、これらは決定的な意義を持ち、特に人員、任務、責任、進捗、成果を明確に割り当て、定期的な監督メカニズムを構築する必要性が強調されている。これにより、「形式的な成果」という意識は後退し、実質的な成果を重視する精神が生まれ、予定通りかつ効果的に「実行」と「整列」を繰り返すようになった。
実施において得られた重要な教訓は、プロジェクト開発段階から「集中、透明性、責任」の原則を徹底し、規律と創造性の奨励を柔軟かつ巧みに組み合わせる必要があるということです。継続的な検査・評価メカニズムは、「実施が依然として弱点である」という固有の弱点を克服するのに貢献しました。
こうした経験は、政治システムが強力に革新する能力に対する信念を強めるだけでなく、次期の新たな展開に向けた強固な基盤を築くものでもあります。
3.党の思想的基礎の構成要素として「革新の道の理論」を補完する
政治報告草案の第一の指導的視点は、「マルクス・レーニン主義、ホー・チ・ミン思想、そして革新理論を確固として創造的に運用し、発展させる」と述べている。この視点に基づき、我が党は初めて「革新理論」を党の思想的基礎の構成要素として位置づけた。
党の思想的基礎に「革新の道の理論」が加わったことは、歴史的意義を持つ発展であり、党の理論思考の成熟、実践の総括能力、そして自らを刷新する勇気を示すものである。党が教条主義や固定観念にとらわれず、常に創造的に継承、補完、発展させ、理論と実践を結びつけ、ベトナム革命の理論と思想の宝を豊かにしていることを示すものである。革新の道の理論は、ベトナムにおける40年にわたる革新の現実に基づき、マルクス・レーニン主義とホー・チ・ミン思想の原則と普遍原理を創造的に応用、発展、具体化するものであり、理論と実践、民族独立の目標と社会主義の統一性を示し、社会主義志向の市場経済の発展と国際社会への深い統合の推進という党の基本理論を突破したものである。革新政策の理論は、国家発展と社会主義ベトナム祖国の揺るぎない擁護に向けた視点、ビジョン、そして方向性の総体であり、人民を中心とし、人民を主体とするものである。民族の独立と社会主義という目標を堅持し、社会主義志向の市場経済、ベトナム共産党の指導の下、人民の、人民による、人民のための社会主義法治国家、社会主義民主主義という三つの基本柱を柱とするベトナム社会主義モデルを確立し、平和で独立し、民主的で、繁栄し、文明的で、幸福な社会主義ベトナムを建設する。したがって、刷新政策理論はイデオロギー的基礎を成し、国家の新時代において引き続き発展を牽引していく。
「革新の道の理論」が党の思想的基礎に加えられたことは、新たな状況におけるマルクス・レーニン主義とホーチミン思想の生命力を証明するものであり、社会主義の道をしっかりと歩む党の全面的かつ賢明な指導的役割を肯定するものであり、国の現実と時代の潮流に合わせて、力強く創造的な発展の可能性を切り開くものであり、我々の抱負、ビジョン、戦略的方向性を成功裏に実現し、国家発展の時代に新たな発展の奇跡を生み出すために我々を導き続ける導きの灯火である。
4. 経済・社会の発展に「環境保護」を加えることは「中心的な」課題である。
政治報告草案の第二の指導的視点には、「経済社会の発展と環境保護は中核である」と述べられており、中央委員会は経済社会の発展に加えて「環境保護」を「中核」任務として追加することに同意している。
第14回党大会の文書草案において、経済・社会発展に加え「環境保護」が中心課題として追加されたことは、経済、社会、環境という三つの柱に基づく持続可能な開発に対する深く確固とした認識を育む上での一歩となる。これはもはや形式的な表明ではなく、環境生態学をあらゆる開発政策における方策として位置付ける戦略的コミットメントである。
1991年の綱領と第7回、第8回、第13回大会の決議では、環境保護と持続可能な開発は原則的にしか言及されておらず、資源の優先課題は依然として経済発展の促進にありました。環境は経済発展の促進後に克服すべき結果としか捉えられず、各段階や各開発政策における中心的な課題として位置付けられていませんでした。ここでの根本的な革新は、環境保護が新たな成長モデルを確立するための柱として位置付けられていることです。これは、短期的な利益を犠牲にすることなく、国家と将来の世代にとっての長期的な利益を確保することを意味します。
国際社会において、ベトナムはグリーン経済の発展と2050年までのカーボンニュートラル達成にコミットしており、これは同国の急速かつ持続可能な発展に向けた新たな機会とプレッシャーを生み出しています。第14回党大会の草案文書は、ベトナムが協定を履行するだけでなく、エネルギー転換、循環型経済の発展、科学技術、イノベーション、デジタルトランスフォーメーションの推進を通じて、グリーン資本、カーボンクレジット、クリーンテクノロジーを誘致することを示しています。環境コストの価格設定メカニズム、「エコ税」、カーボンクレジット、そして厳格な法的枠組みの適用は、グリーン投資企業にとって強力なレバレッジを生み出すと同時に、経済セクター間の公正な競争を確保し、国際社会におけるベトナムの先駆的な役割と責任を改めて示すものとなります。
制度面では、国家は環境法の整備、検査の強化、違反への厳正な対処に取り組んでいます。強力な地方分権メカニズムは、地方自治体が債券、環境保護基金、官民パートナーシップを通じたグリーンファイナンスの動員を組み合わせることで、持続可能な資源を積極的に活用できるよう支援しています。グリーン企業は、税制優遇措置、優遇融資、技術移転を受け、コスト削減を図っています。スマートモニタリングシステム、ビッグデータ、人工知能は、リスク予測と資源利用の最適化を支援します。循環型経済は、リサイクルを促進し、排出量を削減し、生産価値を高めます。克服すべき最大の課題は、短期的な開発思考を排除し、心理的障壁を打ち破り、長期的な行動の基盤を築くことです。環境保護におけるデジタルトランスフォーメーションと循環型経済の役割を重視し、グリーン人材を育成し、研究機関と企業の協力を促進し、国民の意識を高めるための強力な政策コミュニケーション戦略を策定します。社会的合意と強力な政治的コミットメントは、ベトナムの急速かつ持続可能な発展において、画期的な発展方向を切り開く鍵となるでしょう。
5. 国防・安全保障に加え、「外交・国際統合」を「重要かつ定常的な」任務として追加
政治報告草案における第二の指導的視点は、「…国防と安全保障の強化、外交と国際統合の推進は、不可欠かつ恒常的な任務である」と述べている。中央委員会が「外交と国際統合」を国防と安全保障と同等の不可欠かつ恒常的な任務と位置付けた最初の決定は、国防のためのより包括的な戦略的枠組みを切り開き、深化する統合とますます激化する世界的な地政学的・経済的競争の文脈において、党の戦略的ビジョンを刷新するものである。
1991年の綱領から第13回大会に至るまで、外交問題は常に重要な任務の一つとして言及されてきたが、主要な定期的な任務としては認識されていなかった。
この草案は、外交が外交を中核とする外交部門の課題ではなく、政治システム全体の課題であることを明確に示しています。さらに重要なのは、国家の力と時代の力の融合という課題であり、内部資源が決定的な役割を果たし、外部資源も重要であり、パートナーや対象など、様々な問題が絡み合っていることです。一方、前期においては、急速に変化し、複雑で予測不可能な世界情勢において、外交は私たちにとって非常に成功した分野でした。
林鄭月娥（ト・ラム）事務総長は、「平和、協力、発展は依然として大きな潮流ではあるものの、世界情勢は急速かつ複雑に変化しており、我が国の安全保障と発展環境に様々な形で影響を与えています。こうした状況下において、外交任務はもはや一時的なものではなく、継続的なものでなければならず、それぞれの新たな情勢に応じて政策を監視し、調整していく必要があります」と強調しました。
外交と国際統合の確立は、外務省、外交機関、そして省レベルの外交システムの役割を強化するための重要かつ継続的な課題です。国防、安全保障、外交の「三本柱」メカニズムは、分野間の協力を促進し、専門職員を増強し、経済、文化、技術、そして外交の専門家チームを構築することで、積極的に機会を活用し、課題に迅速かつ効果的に対応します。
この指導的視点は、「経済外交」、「文化外交」、「防衛安全保障外交」、「技術外交」といった外交手法の構築の基盤となり、資本、技術、国際資源を誘致し、国家のソフトパワーを高める。外交ネットワークはデジタル化され、ビッグデータを活用して分析・予測を行い、多国間組織や経済圏との関係を拡大するとともに、輸出促進、外国投資誘致、国家イメージ向上における地方の役割を強化する。
つまり、外交と国際統合を重要かつ定常的な任務に加えることは、思考の転換であるだけでなく、外交と国際統合を国家安全保障と持続可能な開発の中核的な手段とするための戦略的なてこ入れでもある。この革新は、ベトナムがソフトパワーを積極的、柔軟かつ包括的に活用し、国際舞台における地位を向上させるという決意を表明するものである。
6. 急速かつ持続可能な国家の発展のための制度を継続的に構築し、包括的かつ同期的に整備することについて
「政治制度を主とし、経済制度を中核とし、その他の制度を極めて重視する」という、国の急速かつ持続可能な発展のための制度を、全面的かつ同時に構築・整備し続けるという政策は、近年の数々の会議で言及されてきた制度革新の思想を継承・発展させたものである。しかし、重要な違いは、三つの側面にある。それは、包括的であること、優先順位を明確化すること、そして透明性、法の支配、そして効果的なガバナンスによって、国の急速かつ持続可能な発展のための制度エコシステム構築の基盤を構築することである。
開発制度とは、規則、規制、プロセス、機関、法的文書、執行メカニズム、そしてガバナンス文化の集合体であり、それらが相互に作用し合い、良好で円滑、安全かつ効果的な事業環境を創出するものです。個々の側面、文書、法律を個別に捉えるのではなく、開発制度という概念は、異なる制度的柱間の連結性、相互依存性、そして波及効果を重視しています。
まず、その包括的性は、制度改善とは個別の法律を改正するだけでなく、政治、経済、法律、行政、社会、科学技術、そして人権保障制度といった柱を同期的に構築することであるという考え方に反映されています。政治制度を鍵と捉える際には、党の役割と指導力を強化し、組織、運営、意思決定メカニズム、権力統制、そして政治的安定の確保といった党の手法を革新し、他の制度の革新を促す条件を整えることが特に重要です。これは単なる技術的な解決策ではなく、党の指導思想を現代性、透明性、適応性、実用性、そして高効率性へと革新することでもあります。
第二に、経済制度を重視することは、経済の成長の質、効率性、付加価値、競争力は、市場メカニズムの運用、資源動員・配分メカニズム、事業環境、そして持続可能なマクロ経済政策に直接依存するという深い理解を反映している。重視するということは、他の制度が軽視されることを意味するのではなく、むしろ、迅速かつ持続可能な発展のためには、経済制度と制度、法的メカニズム、資源管理、社会保障との緊密な連携が求められる。
第三に、「他の制度が非常に重要」という点を強調することは、教育、医療、科学技術、環境保護などにおける制度的イノベーション、そして他のセクターのガバナンスが、長期的な開発の強さ、成長の質、そして競争力の決定に寄与することを示しています。このアプローチは、孤立した開発の考え方と比較して画期的なものであり、望ましくない結果をもたらしやすい地域的な介入ではなく、学際的な視点から制度上のボトルネックやボトルネックの解決を迫ります。
第四に、制度改革政策は常に抜本的な行動を伴います。プロセスの標準化、情報の透明性確保、明確な責任の分担、そして成果の監視・評価です。この画期的な進歩は、科学技術、イノベーション、ガバナンスにおけるデジタル変革の促進、そして公共部門と民間部門双方の発展の推進力の創出にも繋がります。
第五に、上記政策は、実施方法の突破を伴う革新的な政策の継続と向上であり、急速かつ持続可能な国家発展の目標を成功裏に実現するためには、それを法的文書、執行組織、管理メカニズム、社会的コンセンサスに制度化する能力に大きく依存している。
7. 新たな成長モデルを確立し、経済を再構築し、工業化と近代化を推進し、科学技術、イノベーション、デジタルトランスフォーメーションを主な原動力として、2026年から2030年までの国内総生産（GDP）の平均成長率を年10％以上とする目標を達成する。
第14回党大会の政治報告草案は、「2026年から2030年にかけて、国内総生産（GDP）の平均成長率を年間10%以上とすることを目指す」という目標を設定した。同時に、「新たな成長モデルを確立し、経済構造を再構築し、産業化と近代化を推進し、科学技術、イノベーション、デジタルトランスフォーメーションを主な原動力とする」とも述べている。
2026年から2030年にかけて、年平均GDP成長率10%を目標とする新たな成長モデルを確立することは、単なる願望ではなく、発展の機会へと転換する挑戦でもあります。二桁成長目標を実現するには、イノベーション、工業化、近代化、デジタルトランスフォーメーションの枠組みの下、土地、資源、労働力、輸出、国内市場、投資といった成長エンジンと総生産性（TFP）を、同時に活性化させる必要があります。これまでの時期と比較した新たな点は、特に第13回党大会の任期末を迎えた現在、現在の発展基盤を基盤として、次の任期において二桁成長率を達成するのに十分な余裕があるということです。
そのためには、以下の要件を満たす必要があります。
Thứ nhất, tỉ lệ đầu tư trên GDP cần vượt ngưỡng 40%. Trước đây, Việt Nam duy trì mức đầu tư khoảng 30 - 35% GDP, chủ yếu tập trung vào các động lực truyền thống. Mô hình mới đòi hỏi nâng cao quy mô đầu tư hiệu quả, mở rộng kênh tài chính xanh, trái phiếu công nghệ và quỹ mạo hiểm đổi mới sáng tạo. Song, hệ số sử dụng vốn (ICOR) phải duy trì ở mức khoảng 4,5 - nghĩa là cần 4,5đồng vốn đầu tư để tạo ra 1 đồng GDP tăng thêm. Để nâng cao hiệu quả đầu tư, cần siết chặt lựa chọn dự án, áp dụng tự động hoá, số hoá quy trình sản xuất và quản trị dự án nghiêm ngặt...
Thứ hai, tăng trưởng lao động dự kiến đóng góp 0,7% mỗi năm do lực lượng lao động giảm chậm. Để đạt tốc độ GDP hai chữ số, năng suất lao động phải tăng 8,5%/năm. Đây là bước nhảy vọt so với mức 5 - 6% hiện nay. Để hiện thực hoá, cần đào tạo kỹ sư số, chuyên gia R&D và cán bộ quản lý dự án công nghệ cao; đồng thời xây dựng cơ chế liên kết đào tạo viện - trường - doanh nghiệp để thu hẹp khoảng cách kỹ năng.
Thứ ba, năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) phải đóng góp trên 5,6 điểm phần trăm trong cơ cấu tăng trưởng. TFP phản ánh hiệu quả sử dụng vốn và lao động cùng tác động của đổi mới sáng tạo. Để nâng TFP, Việt Nam phải xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư R&D, tăng cường liên kết chuỗi giá trị toàn cầu và bảo hộ sở hữu trí tuệ. Chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và Internet vạn vật phải trở thành công cụ hằng ngày trong quản trị doanh nghiệp và quy hoạch phát triển.
Thứ tư, cơ cấu lại nền kinh tế tập trung vào công nghiệp nền tảng, công nghiệp lõi, chiến lược, công nghiệp xanh, nông nghiệp công nghệ cao, dịch vụ chất lượng và kinh tế số. Mỗi ngành, mỗi dự án phải đạt chuẩn phát thải thấp và quản trị thông minh ngay từ bước thiết kế. Khung chính sách gồm ưu đãi thuế R&D, tín dụng ưu đãi, quỹ đầu tư mạo hiểm và cải cách hành chính để rút ngắn thời gian cấp phép chính là "chất xúc tác" cho mô hình tăng trưởng mới.
Tóm lại, mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026 - 2030 sẽ khả thi nếu đầu tư đủ mạnh, lao động đủ năng suất và TFP đủ cao, khai thác có hiệu quả thị trường trong và ngoài nước. Thành công phụ thuộc vào sự đồng bộ của chính sách, năng lực thể chế và quyết tâm đổi mới. Khi mô hình tăng trưởng mới vận hành thông suốt, Việt Nam không chỉ đạt tốc độ tăng trưởng hai con số mà còn tạo nền tảng bền vững cho giai đoạn phát triển tiếp theo.
8. Giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội, khẳng định vai trò quyết định của thị trường trong huy động và phân bổ các nguồn lực phát triển
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV nhấn mạnh việc định hình mối quan hệ hữu cơ giữa Nhà nước - thị trường - xã hội, đồng thời khẳng định vai trò quyết định của thị trường trong huy động và phân bổ các nguồn lực cho phát triển. Đây không chỉ là yêu cầu mang tính lý luận mà còn là đòi hỏi thực tiễn cấp bách trong tiến trình hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng. Sự phối hợp hiệu quả giữa ba chủ thể Nhà nước, thị trường và xã hội sẽ nâng cao tính minh bạch, khách quan và khả năng kiểm soát rủi ro, góp phần tối ưu hoá kết quả phân bổ nguồn lực chung của nền kinh tế.
Thị trường có chức năng xác định giá cả, huy động và phân bổ các nguồn lực theo tín hiệu cung - cầu tự nhiên. Nhờ cơ chế cạnh tranh, thông tin trở nên minh bạch hơn, động lực khởi nghiệp được khơi dậy mạnh mẽ; từ đó nguồn lực xã hội tập trung vào những ngành, lĩnh vực có hiệu suất và hiệu quả cao. Khẳng định vai trò quyết định của thị trường đồng nghĩa với việc bảo đảm quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các chủ thể kinh tế, đồng thời giảm thiểu sự can thiệp hành chính trực tiếp vào cơ chế vận hành tự nhiên của giá cả, của thị trường, của lợi ích và rủi ro.
Nhà nước giữ vai trò kiến tạo và điều tiết hệ thống thể chế, cơ chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển phù hợp với nguyên tắc và thực tiễn thị trường. Bảo đảm công tác xây dựng pháp luật, ban hành quy định cạnh tranh lành mạnh, kiểm soát độc quyền, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và cân bằng lợi ích giữa các nhóm xã hội phải được tiến hành thường xuyên, đồng bộ. Sự chủ động của Nhà nước không chỉ thể hiện ở việc ban hành chính sách đúng hướng mà còn ở khâu giám sát, đánh giá, sửa đổi kịp thời để khung khổ pháp lý luôn bám sát diễn biến của thị trường và đòi hỏi phát triển của xã hội.
Xã hội giữ vai trò giám sát, phản biện và hiến kế thông qua các tổ chức chính trị - xã hội, hiệp hội ngành nghề, đội ngũ trí thức và truyền thông. Thông qua phản ánh trung thực nguyện vọng của Nhân dân, của doanh nghiệp và các tầng lớp xã hội, Nhà nước có cơ sở điều chỉnh chính sách, xác lập các ưu tiên phát triển và tăng cường minh bạch. Vai trò giám sát của xã hội không chỉ bảo đảm việc thực thi chính sách, kế hoạch một cách công bằng, hiệu quả mà còn thúc đẩy tinh thần trách nhiệm, tính sáng tạo và tính liên kết giữa các chủ thể kinh tế - xã hội.
Trải qua 40 năm đổi mới, những thành tựu toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, văn hoá và xã hội đã khẳng định tính đúng đắn của đường lối đổi mới. Thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước đã được hình thành, vận hành và hoàn thiện qua từng giai đoạn phát triển. Việc bổ sung quan điểm về "giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa Nhà nước - thị trường -xã hội" trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV đánh dấu bước chuyển mới, mở ra kỷ nguyên quản trị kinh tế dựa trên nền tảng thị trường minh bạch, hiệu quả, gắn kết chặt chẽ với trách nhiệm xã hội và định hướng phát triển bền vững.
9. Kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV khẳng định: Phát huy đầy đủ chức năng, vai trò của các khu vực kinh tế. Phát triển kinh tế nhà nước hiệu quả, thực sự giữ vững vai trò chủ đạo trong việc bảo đảm các cân đối lớn, định hướng chiến lược, dẫn dắt và định hướng chiến lược; phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế; kinh tế hợp tác, kinh tế tập thể, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và các loại hình kinh tế khác giữ vai trò quan trọng.
Như vậy, Dự thảo Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIV khẳng định phát triển kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế là một điểm mới rất quan trọng. Đồng thời, Dự thảo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát huy đầy đủ chức năng và vai trò của từng khu vực kinh tế, nhằm tạo nên bức tranh phát triển toàn diện, bền vững cho nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Sự phân công, phối hợp và bổ trợ giữa kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân, kinh tế hợp tác, kinh tế tập thể, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và các loại hình kinh tế khác phải được tổ chức chặt chẽ, khoa học và linh hoạt để khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh riêng của mỗi thành phần kinh tế.
Ở nước ta, chủ trương đường lối về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân đã có chuyển biến lớn. (1) Đại hội VI "coi nền kinh tế có cơ cấu nhiều thành phần là một đặc trưng của thời kỳ quá độ". (2) Đại hội XII, Đảng ta đánh giá kinh tế tư nhân là một trong các động lực quan trọng của nền kinh tế. (3) Hội nghị Trung ương 5 khoá XII ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TW, ngày 03/6/2017, khẳng định kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. (4) Ngày 04/5/2025, Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân khẳng định: "… kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia…".
Việc đặt kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế là tiếp cận có tầm chiến lược trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu ngày càng khốc liệt. Sự phát triển nhanh chóng của các doanh nghiệp tư nhân đã chứng minh khả năng thích ứng nhanh, sáng tạo mạnh mẽ và linh hoạt trước biến động thị trường, trở thành nơi thu hút chủ yếu lao động xã hội, nguồn cung cấp đa dạng hàng hoá, dịch vụ và giải pháp công nghệ.
Tuy còn một số hạn chế, tồn tại, kinh tế tư nhân có khả năng huy động nguồn lực đa dạng từ trong nước và quốc tế, nhất là khi Nhà nước hoàn thiện cơ chế tín dụng, chính sách thuế, đất đai, tạo điều kiện bình đẳng cho mọi doanh nghiệp. Quyền tự chủ trong phân bổ vốn, nhân lực và công nghệ giúp doanh nghiệp tư nhân tăng tốc đầu tư, mở rộng quy mô và nâng cao hiệu suất. Từ đó, khu vực này đóng góp lớn vào tốc độ tăng trưởng GDP, đồng thời tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh, khuyến khích đổi mới sáng tạo. Kinh tế tư nhân có khả năng sử dụng hiệu quả các nguồn lực, đóng góp lớn vào tăng trưởng và tạo việc làm, thúc đẩy sáng tạo và nâng cao phúc lợi xã hội. Điều này phù hợp với lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin khi coi kinh tế thị trường là sản phẩm của văn minh nhân loại và kinh tế tư nhân trong chủ nghĩa xã hội là một bộ phận cấu thành của nền kinh tế.
Đồng thời, để kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế pháp lý, giảm thiểu rào cản hành chính và bảo vệ quyền tài sản, quyền sở hữu, quyền tự do kinh doanh và cạnh tranh thị trường, quyền sở hữu trí tuệ, đồng thời phát triển hệ thống các loại hình thị trường đa dạng và linh hoạt. Sự phát triển mạnh mẽ của khu vực kinh tế tư nhân không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn là trụ cột để xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nâng cao vai trò chủ động của Việt Nam trong cục diện chính trị thế giới, nền kinh tế quốc tế và nền văn minh toàn cầu.
10. Văn hoá, con người là nền tảng, nguồn lực, sức mạnh nội sinh và là động lực to lớn, hệ điều tiết sự phát triển xã hội bền vững
Đây là luận điểm rất cơ bản trong Dự thảo Văn kiện Đại hội XIV, thể hiện sinh động nhận thức mới của Đảng về vai trò của văn hoá, con người trong xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Cơ sở để xác định văn hoá, con người là nền tảng, nguồn lực, sức mạnh nội sinh, động lực to lớn, hệ điều tiết sự phát triển xã hội bền vững, bao gồm:
Thứ nhất, vị trí, vai trò của văn hoá trong định hình tư duy, hành vi và các giá trị cốt lõi của phát triển con người. Văn hoá kết tinh sức mạnh của dân tộc, là hệ giá trị, chuẩn mực xã hội, là nơi lưu giữ tri thức, kinh nghiệm và những giá trị truyền thống qua nhiều thế hệ. Những giá trị này định hình cách con người tư duy, hành động, tương tác và giải quyết vấn đề. Văn hoá là nguồn lực nội sinh của sự phát triển, là động lực thúc đẩy sự phát triển từ nội tại. Những đặc trưng văn hoá như tinh thần hiếu học, cần cù, vượt khó, sáng tạo, đổi mới sẽ trực tiếp đóng góp vào sự phát triển kinh tế và xã hội.
Thứ hai, thực tiễn lịch sử đương đại đã chứng minh rõ ràng vai trò nền tảng của văn hoá trong sự phát triển của các quốc gia. Văn hoá trở thành nguồn lực tinh thần mạnh mẽ, giúp cộng đồng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, xây dựng sự đoàn kết cộng đồng và xã hội. Văn hoá là động lực, nguồn lực trực tiếp cho tăng trưởng kinh tế, là sức mạnh mềm có vai trò khai mở các khả năng giao lưu, kết nối, thúc đẩy sự phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế. Văn hoá là hệ điều tiết các mối quan hệ xã hội. Văn hoá định hướng sự phát triển bền vững. Văn hoá là sức mạnh mềm quốc gia.
Thứ ba, thực tiễn qua 40 năm đổi mới đã chứng minh nổi bật về phát huy nguồn lực văn hoá, con người trong phát triển kinh tế, xã hội, môi trường, quốc phòng, an ninh, đối ngoại…, đặc biệt trong nhiệm kỳ Đại hội XIII.
Thứ tư, từ tổng kết thực tiễn và lý luận qua 40 năm đổi mới cho thấy, văn hoá khơi dậy lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng vươn lên của con người Việt Nam. Việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc là cực kỳ quan trọng để khẳng định bản sắc, chống xâm lăng văn hoá, đồng thời tạo ra sự khác biệt và lợi thế cạnh tranh cho đất nước.
11. Xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đề ra chủ trương xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại ngang tầm khu vực và thế giới là một yêu cầu mới, cấp thiết để phát triển đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, bảo đảm phát triển nhanh, bền vững đất nước. Cơ sở để xây dựng nền giáo dục quốc dân hiện đại, ngang tầm khu vực và thế giới, bao gồm:
Thứ nhất, yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên mới (xác lập mô hình tăng trưởng mới, nâng cao chất lượng tăng trưởng, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập quốc tế, yêu cầu phát triển nhanh và bền vững đất nước), đòi hỏi dứt khoát phải có nguồn lực con người mới - nguồn nhân lực chất lượng cao. Một nền giáo dục mở, hiện đại, hội nhập sẽ là bệ phóng để đào tạo ra những thế hệ công dân có tri thức, kỹ năng và phẩm chất đáp ứng yêu cầu phát triển mới của đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ hai, từ thực trạng của nền giáo dục Việt Nam hiện nay, yêu cầu cấp thiết phải khắc phục ngay các yếu kém, lạc hậu, bất cập của nền giáo dục nước ta, một nền giáo dục không dựa trên chuẩn đầu ra, thiếu tính mở và khó bắt kịp với xu hướng chung của thế giới.
Thứ ba, xuất phát từ yêu cầu của đẩy mạnh hội nhập quốc tế và toàn cầu hoá; sự phát triển nhanh chóng của khoa học - công nghệ và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; xu thế đổi mới, cải cách, phát triển giáo dục trên thế giới, quá trình hợp tác - hội nhập - cạnh tranh quốc tế về giáo dục. Một nền giáo dục hiện đại sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh cho Việt Nam. Các chương trình học tập tiên tiến, phương pháp giảng dạy đổi mới sẽ giúp học sinh, sinh viên Việt Nam đủ khả năng làm việc trong môi trường quốc tế, thu hút đầu tư và nguồn lực bên ngoài, thúc đẩy hợp tác về khoa học, công nghệ.
Thứ tư, kế thừa các luận điểm cách mạng, khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục; các lý thuyết hiện đại về phát triển bền vững; lý luận về kinh tế tri thức và xã hội học tập; lý luận về đổi mới sáng tạo và phát triển năng lực; chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về phát triển giáo dục và theo đó, một hệ thống giáo dục hiện đại ngang tầm khu vực và quốc tế sẽ cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy sự phát triển của các ngành công nghệ cao, nâng cao năng suất lao động, tạo ra giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cho nền kinh tế.
Thứ năm, tiếp thu tinh hoa của các quốc gia có nền giáo dục hiện đại thường tập trung vào các yếu tố, như: Công bằng, sáng tạo và phát triển toàn diện. Ví dụ, Phần Lan nổi tiếng với hệ thống giáo dục không áp lực thi cử, chú trọng vào sự bình đẳng và phát triển cá nhân. Nhật Bản đề cao đạo đức, tính tự lập và kỷ luật, giúp học sinh hình thành nhân cách. Các nước như Hoa Kỳ, Anh, Đức, Canada có nền giáo dục tiên tiến với sự đầu tư mạnh vào nghiên cứu, công nghệ và phương pháp giảng dạy hiện đại. Những quốc gia này thường có chương trình học linh hoạt, khuyến khích tư duy phản biện và sáng tạo.
12. Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia
Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là chủ trương mới, quan trọng trong Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV của Đảng, nhằm tận dụng tối đa những động lực phát triển không có trần giới hạn. Việc xác định ưu tiên này xuất phát từ tầm nhìn chiến lược đáp ứng yêu cầu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, khi công nghệ số và đổi mới sáng tạo trở thành yếu tố quyết định tốc độ và chất lượng phát triển kinh tế - xã hội của các quốc gia. Đảng khẳng định, chỉ có đột phá mạnh mẽ trong những lĩnh vực này mới giúp Việt Nam bứt phá khỏi giới hạn tăng trưởng truyền thống.
Các lý thuyết phát triển hiện đại như lý thuyết tăng trưởng kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo, lý thuyết xã hội thông tin và nền kinh tế tri thức đều chỉ ra vai trò cốt lõi của khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong kích hoạt chuỗi giá trị mới. Tăng trưởng dựa trên đổi mới, tri thức và công nghệ sẽ tạo ra nguồn lực sản xuất vô tận khi nhanh chóng lan toả trong nền kinh tế. Trong khi đó, khái niệm xã hội thông tin và nền kinh tế tri thức nhấn mạnh yếu tố dữ liệu, thông tin và năng lực phân tích số để nâng cao năng suất và hiệu quả sử dụng nguồn lực. Mô hình nền kinh tế số kết hợp giữa hạ tầng số, nền tảng dữ liệu và hệ sinh thái khởi nghiệp tạo sự phát triển mạnh mẽ cho quá trình đổi mới sáng tạo.
Việt Nam là quốc gia đi sau nhưng đang nắm bắt cơ hội để gia nhập hàng ngũ các nền kinh tế số phát triển. Bộ Chính trị khoá XII ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW với tiêu đề "Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư". Xác định rõ nhiệm vụ xây dựng hạ tầng số, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, hoàn thiện khung pháp lý cho công nghiệp 4.0. Đề cao vai trò của dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, chế tạo thông minh và kết nối chuỗi giá trị toàn cầu. Yêu cầu liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và cơ quan quản lý để thúc đẩy ứng dụng công nghệ mới, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Đề ra cơ chế ưu đãi đầu tư R&D, bảo hộ sở hữu trí tuệ và bảo đảm an toàn, an ninh mạng. Bộ Chính trị khoá XIII ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW về "Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia". Nhấn mạnh khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực không có trần giới hạn cho tăng trưởng. Chính phủ đang rà soát, nâng mức đầu tư công cho R&D, ưu tiên công nghệ lõi như AI, Big Data, IoT, sinh học phân tử. Xây dựng hệ sinh thái kết nối mạnh mẽ giữa khởi nghiệp sáng tạo, phát triển doanh nghiệp công nghệ cao, quỹ đầu tư mạo hiểm và trung tâm đổi mới sáng tạo. Hoàn thiện thể chế bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, cơ chế chia sẻ dữ liệu, cơ chế đánh giá, nghiệm thu sản phẩm khoa học công nghệ. Đề xuất lộ trình chuyển đổi số toàn bộ cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp và xã hội trọng tâm từ năm 2025 - 2030, hướng tới Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.
Chính phủ, các cấp, các ngành từ Trung ương đến cơ sở đã và đang triển khai quyết liệt Đề án Chuyển đổi số quốc gia, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và đầu tư xây dựng hạ tầng công nghệ, hướng tới mục tiêu đưa Việt Nam thành quốc gia số vào năm 2030. Tập trung đổi mới cơ chế đầu tư cho nghiên cứu và phát triển, ưu tiên nguồn lực cho các lĩnh vực công nghệ tiên tiến, như: Trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, Internet vạn vật và công nghệ sinh học. Đẩy mạnh hình thành các trung tâm sáng tạo, nâng cao khả năng kết nối giữa doanh nghiệp, viện nghiên cứu và cơ sở đào tạo, đồng thời hoàn thiện khung pháp luật bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Cơ chế khuyến khích hợp tác công - tư, liên kết quốc tế và đa dạng hoá nguồn vốn đầu tư giúp tạo lập môi trường năng động cho hoạt động nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Bảo đảm an toàn, an ninh mạng được xem là yếu tố nền tảng để chuyển đổi số thành công và bảo vệ lợi ích quốc gia trên không gian số.
Kết quả của đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thể hiện qua việc tăng năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất và rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường. Việt Nam có thể gia tăng chỉ số GDP thêm 1 - 1,5điểm phần trăm mỗi năm nhờ áp dụng hiệu quả khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Đồng thời, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế được củng cố thông qua việc nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ và khả năng tự chủ trong chuỗi cung ứng. Những sản phẩm, dịch vụ mới định hình từ công nghệ cao và giải pháp số không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn tạo sức hút trên thị trường toàn cầu. Việc tham gia sâu vào chuỗi sản xuất quốc tế giúp doanh nghiệp Việt Nam học hỏi công nghệ, nâng cao tiêu chuẩn quản trị và mở rộng mạng lưới đối tác. Từ đó, vị thế của Việt Nam được nâng cao, trở thành mắt xích quan trọng trong mạng lưới sản xuất và giá trị toàn cầu.
13. Đẩy mạnh đột phá phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao
Lần đầu tiên Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV khẳng định phải "đột phá phát triển" thay vì chỉ "phát triển" hoặc "xây dựng" như trong các nghị quyết của Đảng trước đây về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh. Điều này cho thấy quyết tâm chính trị rất cao, nhằm tạo bước nhảy vọt về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh.
Cùng với việc tiếp tục khẳng định tính "lưỡng dụng, hiện đại", Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV bổ sung thêm các thành tố "tự chủ, tự lực, tự cường" trong phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh.
Mặc dù chủ trương "tự lực, tự cường" trong phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh đã xuất hiện trong các văn kiện, Nghị quyết của Đảng trong thời kỳ đổi mới, nhưng Văn kiện Đại hội XIII cũng mới chỉ dừng ở phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh theo hướng "lưỡng dụng, hiện đại"; tiếp đó, Luật Công nghiệp quốc phòng, an ninh và động viên công nghiệp (tháng 6/2024) đã xác định "Tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại, chủ động hội nhập quốc tế, trong đó nội lực là yếu tố quyết định".
Do đó, việc bổ sung đầy đủ 5 thành tố "tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại" này nhằm: (1) Phát huy nội lực, tự lực, tiến tới tự chủ chiến lược trong suốt quá trình từ nghiên cứu đến sản xuất và phát triển. (2) Khai thác tối đa tính lưỡng dụng của sản phẩm, giảm chi phí và nâng cao giá trị sử dụng. (3) Không ngừng đổi mới, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ mới, bảo đảm chất lượng sản phẩm ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao.
14. Phát triển đối ngoại trong kỷ nguyên mới, tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hoá và vị thế của đất nước
Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng đặt ra yêu cầu "phát triển đối ngoại trong kỷ nguyên mới, tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hoá và vị thế của đất nước" không chỉ là sự tiếp nối các quan điểm, chủ trương trước đây, mà còn thể hiện bước phát triển mới về tư duy, mục tiêu và cách tiếp cận đối ngoại.
Tư duy mới xác định đối ngoại không chỉ "chủ động, tích cực" như các Đại hội trước, mà còn nhấn mạnh yêu cầu phát triển "tương xứng với tầm vóc lịch sử, văn hoá và vị thế đất nước": (1) Đối ngoại không chỉ là công cụ bảo vệ chế độ hay tìm kiếm hợp tác kinh tế, mà còn là phương thức thể hiện bản lĩnh, bản sắc và tầm vóc Việt Nam trên trường quốc tế. (2) Nhấn mạnh yếu tố văn hoá, lịch sử gắn với lan toả "sức mạnh mềm", giá trị văn minh Việt Nam, tạo sự tôn trọng, tin cậy và tầm ảnh hưởng trong cộng đồng quốc tế. (3) Tầm nhìn này sâu rộng hơn cách tiếp cận thuần tuý không chỉ vì "hoà bình, hợp tác, phát triển" như trước đây.
Đặt ra mục tiêu cao hơn vì vị thế của Việt Nam hiện nay đã khác. Đối ngoại trong kỷ nguyên mới phải: (1) Tạo dựng cục diện, môi trường thuận lợi cho đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình. (2) Đóng vai trò kiến tạo, động lực, mở ra các cơ hội mới cho đất nước phát triển. (3) Nâng cao vị thế, uy tín của đất nước trong nền chính trị thế giới, kinh tế toàn cầu và văn minh nhân loại. Với thế và lực mới, Việt Nam chủ động tham gia đóng góp tích cực duy trì hoà bình, ổn định trong khu vực và trên thế giới.
Gắn chặt đối ngoại với phát triển đất nước. Lần đầu tiên nêu rõ yêu cầu đối ngoại phải tương xứng với tầm vóc phát triển đất nước, nghĩa là đối ngoại không chỉ hỗ trợ kinh tế mà còn đi tiên phong trong các lĩnh vực công nghệ, tri thức, văn hoá. Chủ động xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với 3 trụ cột (Đối ngoại đảng, ngoại giao nhà nước, đối ngoại nhân dân), vận hành như một "hệ sinh thái đối ngoại" thống nhất, đồng bộ. Kết nối chặt chẽ ngoại giao chính trị, kinh tế, văn hoá, quốc phòng, an ninh, khoa học, công nghệ, chuyển đổi số.
So với các Văn kiện Đại hội thời kỳ đổi mới, Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV yêu cầu cao hơn đối với công tác đối ngoại: Không chỉ "nâng tầm" mà phải "tương xứng với tầm vóc"; "không chỉ hội nhập sâu" mà còn "phát huy sức mạnh văn hoá, lịch sử, giá trị Việt Nam" để tăng ảnh hưởng quốc tế; không chỉ là đối ngoại "vì Việt Nam" mà còn "đóng góp cho hoà bình, phát triển chung của nhân loại".
15. Về tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương, phát huy vai trò chủ động của địa phương
Việc tiến hành cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đồng thời đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhưng vẫn bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương và phát huy vai trò chủ động của địa phương chính là tư duy mới, tầm nhìn và là bước đột phá chiến lược để xây dựng tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả; tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững. Đây không chỉ là yêu cầu cấp bách của công cuộc tiếp tục đổi mới, mà còn là minh chứng cho tầm nhìn phát triển và bản lĩnh lãnh đạo sáng suốt, khả năng tổ chức thực hiện đồng bộ, quyết liệt đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong giai đoạn mới:
Thứ nhất, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị là giải pháp sắp xếp lại hệ thống cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở. Đã thực hiện triệt để việc sắp xếp lại đầu mối, giảm cấp trung gian, thu gọn số lượng ban, ngành, đồng thời hợp nhất những đơn vị có chức năng gần nhau để xoá bỏ chồng chéo, trùng lặp, tiết kiệm nguồn lực, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức, viên chức. Mô hình bộ máy gọn nhẹ, rút ngắn quy trình, giảm thiểu thủ tục hành chính, tạo môi trường làm việc năng động, kỷ cương và trách nhiệm hơn.
Thứ hai, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền là yếu tố then chốt để phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng, miền. Việc trao quyền quyết định nhiều hơn cho chính quyền địa phương trong các lĩnh vực quy hoạch, đầu tư hạ tầng, quản lý tài nguyên và an sinh xã hội giúp đẩy nhanh tốc độ giải quyết công việc, phù hợp với điều kiện thực tế mới. Đồng thời, chính quyền cơ sở sẽ chủ động hơn trong tổ chức thực hiện, sáng tạo cách làm, kịp thời điều chỉnh phù hợp với đặc thù địa bàn, qua đó khơi dậy khát vọng và ý chí tự lực, tự cường của cơ sở, của cộng đồng dân cư.
Thứ ba, thực hiện phân cấp, phân quyền nhưng phải luôn bảo đảm sự quản lý thống nhất của Trung ương. Điều này yêu cầu xây dựng hệ thống quy chế, quy chuẩn, tiêu chí đánh giá rõ ràng, minh bạch, đồng bộ. Trung ương giữ vai trò định hướng chiến lược, ban hành pháp luật và cơ chế kiểm soát; địa phương chịu trách nhiệm tổ chức thực thi và báo cáo kết quả. Cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động được thiết kế bài bản, với sự tham gia của nhiều bên liên quan, kể cả Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức xã hội, nhằm tăng cường tính công khai, trách nhiệm giải trình.
Thứ tư, cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, cùng với phân cấp, phân quyền, đã và đang tạo cú huých mạnh mẽ để tái cấu trúc thể chế, hoàn thiện thểchế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, xây dựng Nhà nước pháp quyền liêm chính, kiến tạo và phục vụ. Chính quyền địa phương không chỉ là "người thi hành" mà còn là "chủ thể sáng tạo" trong xây dựng và triển khai chính sách.
Thứ năm, thực hiện tốt đồng bộ ba trụ cột: Tinh gọn bộ máy; phân cấp, phân quyền và quản lý thống nhất sẽ giúp Nhà nước đổi mới toàn diện, nâng cao năng lực điều hành, củng cố niềm tin của Nhân dân. Các báo cáo kết quả gần đây đã khẳng định tính hiệu quả bước đầu của cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy, phân cấp, phân quyền trong mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Sự tăng cường năng lực điều hành ở cơ sở cùng mô hình tổ chức gọn nhẹ đã giải phóng nguồn lực, mở rộng không gian phát triển, nâng cao tốc độ xử lý công việc và chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp. Cuộc cách mạng này thôi thúc mỗi cấp uỷ, chính quyền và toàn thể cán bộ, công chức phải tiếp tục tự soi, tự sửa, tự hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên phát triển mới.
16. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, trọng tâm là cấp chiến lược và cấp cơ sở, nhất là người đứng đầu
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định "Cán bộ là cái gốc của mọi công việc", "muôn việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém". Vì vậy, công tác cán bộ là "then chốt của then chốt", được đặt ở vị trí trung tâm trong xây dựng Đảng. Điểm mới ở văn kiện lần này là sự đồng bộ trong xây dựng đội ngũ cán bộ ở cả hai cấp chiến lược và cơ sở, thay vì chỉ chú trọng riêng từng cấp như trước đây.
Ở cấp chiến lược, việc quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng và sử dụng cán bộ cấp chiến lược được nâng lên thành nhiệm vụ trọng tâm. Đây là nhóm tinh hoa có tầm nhìn chiến lược, tham gia hoạch định đường lối chính sách, tham mưu chiến lược cho Đảng, Nhà nước, nên yêu cầu phải có tư duy, tầm nhìn, bản lĩnh, nắm vững tình hình thực tiễn trong, ngoài nước và khả năng nhận diện xu thế toàn cầu, đưa ra dự báo chính xác. Việc tập trung nguồn lực cho cán bộ cấp chiến lược giúp bảo đảm tính ổn định, xuyên suốt trong hoạch định chiến lược công tác cán bộ nói riêng, tầm nhìn, chiến lược phát triển đất nước nói chung.
Chủ trương đặt cấp cán bộ cơ sở vào trung tâm của công tác cán bộ là sự đột phá tư duy về cán bộ. Vì cán bộ cơ sở là mắt xích gần dân nhất, trực tiếp tổ chức thực thi chính sách, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân. Việc củng cố chất lượng cán bộ ngay từ cơ sở giúp nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị cấp cơ sở, nơi thực thi mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; đồng thời giúp phát hiện, lan toả những kinh nghiệm hay, đồng thời hạn chế tiêu cực, bất cập ngay từ đầu, từ cơ sở.
Đặc biệt, chủ trương mới dành sự quan tâm cao nhất cho người đứng đầu ở mọi cấp. Vai trò của người chỉ đạo, điều hành được nhấn mạnh không chỉ về năng lực chuyên môn mà còn về chuẩn mực đạo đức cách mạng, phong cách lãnh đạo và trách nhiệm cá nhân. Sự gương mẫu của người đứng đầu sẽ tạo động lực cho cả tập thể, từ đó nâng cao nhận thức xã hội, kỷ cương, kỷ luật, thúc đẩy cải cách hành chính và hiệu quả phục vụ Nhân dân.
Cơ chế giám sát, đánh giá được yêu cầu quy định chặt chẽ hơn. Quy trình bổ nhiệm, đánh giá công bằng và minh bạch, gắn kết chặt chẽ thành tích với khenthưởng, vi phạm với chế tài. Đồng thời chú trọng luân chuyển ngang, luân chuyển lên và luân chuyển về cơ sở theo nguyên tắc "có vào, có ra", "có lên, có xuống" để cán bộ có trải nghiệm thực tiễn, rèn luyện bản lĩnh và trau dồi năng lực chuyên môn.
Như vậy, chủ trương này là tầm nhìn chiến lược nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất cách mạng, trình độ chuyên môn cao, trách nhiệm, tâm huyết phục vụ Nhân dân. Sự kết hợp hài hoà giữa đào tạo, quy hoạch, đánh giá và giám sát; đặc biệt tập trung vào người đứng đầu, sẽ tạo bước đột phá về chất lượng lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh, bền vững trong kỷ nguyên mới.
17. Chủ trương về xây dựng Đảng văn minh
Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV xác định: "Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn, tự đổi mới để Đảng ta thật sự là đạo đức, là văn minh". Đây là nội dung mới, lần đầu tiên chủ trương xây dựng Đảng văn minh được xác định là một nhiệm vụ chiến lược, có tính hệ thống và cụ thể hoá trong Văn kiện Đại hội Đảng.
Thứ nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: "Đảng ta là đạo đức, là văn minh". Theo Người, Đảng phải tiêu biểu cho trí tuệ, lương tâm và danh dự của dân tộc mới xứng đáng là người lãnh đạo. Xây dựng Đảng về văn minh là bước tiếp tục hiện thực hoá sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng, làm cho Đảng ta thực sự "là đạo đức, là văn minh".
Thứ hai, xây dựng Đảng văn minh là sự kế thừa và phát huy những giá trị văn hoá tốt đẹp của dân tộc, tạo ra một mối liên kết bền chặt giữa Đảng với Nhân dân và dân tộc.
Thứ ba, xây dựng Đảng văn minh góp phần nâng cao uy tín và năng lực lãnh đạo của Đảng, giúp củng cố niềm tin của Nhân dân vào Đảng. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Đảng phải đổi mới tư duy, phương thức lãnh đạo để phù hợp với những biến đổi nhanh chóng của thời đại. Đảng văn minh sẽ đưa đất nước phát triển tiến kịp cùng thế giới.
Thứ tư, từ lý luận về xây dựng Đảng, hai yếu tố "đạo đức" và "văn minh"của Đảng không tách rời mà gắn bó hữu cơ, bổ sung cho nhau.
Thứ năm, kinh nghiệm thực tiễn, cho thấy rằng một đảng cộng sản chỉ có thể lãnh đạo cách mạng thành công khi đảng đó là một đảng văn minh, trong sạch, vững mạnh, minh bạch, dân chủ, tiên phong; có tư duy khoa học, hiện đại; có phương thức lãnh đạo dân chủ, hiệu quả; có khả năng tự đổi mới, thích ứng với những thay đổi của thời đại, được Nhân dân tin yêu, ủng hộ.
Thứ sáu, khắc phục các bất cập hiện nay trong công tác xây dựng Đảng, bên cạnh những thành tựu, trong Đảng vẫn còn tồn tại những hạn chế, yếu kém, không phù hợp với một chính đảng văn minh.
18. Tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc
Trên cơ sở tổng kết 40 năm đổi mới, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đã rút ra bài học kinh nghiệm "Tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc". Đây là bài học kinh nghiệm quý báu mang tầm lý luận, có giá trị định hướng thực tiễn cho sự nghiệp cách mạng của đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới.
Cơ sở để tăng cường củng cố và phát huy hiệu quả sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc:
Thứ nhất, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân. Sức mạnh của Nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nhân tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng. Củng cố và phát huy sức mạnh này là chìa khoá để Việt Nam vững bước trên con đường xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc.
Thứ hai, chủ nghĩa yêu nước, truyền thống đoàn kết, coi trọng Nhân dân của dân tộc ta là sự kế thừa tư tưởng "dân là gốc". Nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhân dân là chủ thể của cách mạng, là sức mạnh to lớn, có khả năng sáng tạo vô tận: "Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân. Trong thế giới không gì mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân"; "có lực lượng dân chúng thì việc to tát mấy, khó khăn mấy làm cũng được. Không có, thì việc gì làm cũng không xong. Dân chúng biết giải quyết nhiều vấn đề một cách giản đơn, mau chóng, đầy đủ, mà những người tài giỏi, những đoàn thể to lớn, nghĩ mãi không ra".
Thứ ba, kế thừa và phát huy các bài học kinh nghiệm trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc; trong sự nghiệp lãnh đạo cách mạng của Đảng và kinh nghiệm của các cuộc cách mạng trên thế giới. Đảng ta đã tập hợp, quy tụ, phát huy được sức mạnh to lớn của Nhân dân cả về lực lượng và của cải, vật chất và tinh thần, để làm nên thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Chiến thắng Điện Biên Phủ năm 1954 và Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Thứ tư, thành tựu vĩ đại của đất nước trong thời kỳ đổi mới. Đảng ta đã phát huy sức mạnh của Nhân dân, lấy mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" làm mục tiêu hành động; bảo đảm công bằng và bình đẳng xã hội, chăm lo lợi ích thiết thực, chính đáng, hợp pháp của các giai cấp, các tầng lớp nhân dân; kết hợp hài hoà lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể và lợi ích toàn xã hội,... với phương châm xuyên suốt: "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng".
Thứ năm, xuất phát từ yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc là nền tảng vững chắc để xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh nhân dân gắn với xây dựng thế trận lòng dân vững chắc. Việc phát huy sức mạnh Nhân dân giúp huy động mọi nguồn lực to lớn, cả về vật chất lẫn tinh thần của Nhân dân. Sức sáng tạo, tinh thần tự lực, tự cường của mỗi người dân là yếu tố then chốt thúc đẩy công cuộc xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nguồn: https://baotintuc.vn/thoi-su/mot-so-van-de-moi-quan-trong-trong-du-thao-cac-van-kien-trinh-dai-hoi-xiv-cua-dang-20251021222708997.htm
コメント (0)