Dự lễ khánh thành có đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Nguyễn Hải Ninh, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa; Phạm Đại Dương, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên. Cùng dự còn có đại biểu của tỉnh Khánh Hòa, các tướng lĩnh, nhân chứng lịch sử, cựu chiến binh, đại diện các đơn vị quân đội trên địa bàn.
Báo cáo kết quả thi công công trình Khu lưu niệm Chiến thắng Vườn Gòn – Đá Bàn, Đại tá Trịnh Việt Thành, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh Khánh Hòa cho biết: Thực hiện chủ trương của Tỉnh ủy Khánh Hòa về xây dựng Khu lưu niệm chiến thắng Vườn Gòn – Đá Bàn giao cho Đảng ủy Quân sự tỉnh làm đầu mối trung tâm phối hợp với các đơn vị tài trợ và UBND thị xã Ninh Hòa, các ngành, địa phương liên quan để triển khai xây dựng công trình. Sau một thời gian khảo sát, thiết kế, thi công, công trình với tổng diện tích hơn 1,1ha, bao gồm nhiều hạng mục, công trình như: Tường rào, đài chiến thắng, phòng truyền thống, nhà ở bộ phận quản lý, thuyết minh và khu kỹ thuật đã được hoàn thành đúng tiến độ.
Theo lịch sử ghi lại, ngày 18-4-1953, thực dân Pháp huy động một trung đoàn lính hỗn hợp Âu-Phi-ngụy với hơn 4.000 quân có đầy đủ hỏa lực yểm trợ càn vào Chiến khu Đá Bàn – căn cứ kháng chiến của tỉnh Khánh Hòa, nay thuộc xã Ninh Sơn, thị xã Ninh Hòa, nhằm phá căn cứ, tiêu diệt lực lượng chủ lực của ta. Do nắm được ý định của địch, ta đã chủ động sử dụng một lực lượng nhỏ ngăn chặn địch tại căn cứ chiến khu, lực lượng còn lại vòng ra ngoài phục kích tại khu vực Vườn Gòn (nay thuộc xã Ninh Sơn) làm điểm quyết chiến. Bên trong căn cứ Đá Bàn, ta dùng hầm chông, mìn gài sẵn, gây cho địch nhiều tổn thất. Đến cuối chiều 19-4-1953, địch mới vào được rìa căn cứ Đá Bàn. Chờ đêm xuống, Tiểu đoàn 59, bộ đội chủ lực Liên khu 5 bí mật hành quân phục kích ở vòng ngoài. Trưa 20-4-1953, địch bắt đầu rút quân, đến 13 giờ thì toàn bộ đội hình của địch lọt vào Vườn Gòn (khu vực phục kích của ta). Trận đánh kéo dài trong 3 giờ. Với tinh thần chiến đấu ngoan cường, ta đã gây cho địch thiệt hại nặng nề, tiêu diệt hơn 400 tên, thu hàng trăm khẩu súng các loại.
Về thăm lại chiến trường xưa, nơi mình đã từng chiến đấu, chứng kiến nhiều sự đổi thay, cựu chiến binh Nguyễn Đắc Tấn, 87 tuổi, nguyên chiến sĩ súng cối, Tiểu đoàn 59 bày tỏ: “Hôm nay tôi rất xúc động về lại nơi mà năm xưa đã chiến đấu gian khổ, suýt nữa hy sinh ở đây, mà bây giờ còn sống để nhìn thấy tượng đài, khu lưu niệm này. Tôi rất cảm ơn địa phương đã xây dựng công trình rất có ý nghĩa”.
Tham dự buổi lễ, cựu chiến binh Trương Bình Trọng, nguyên là cán bộ Đại đội 6, Tiểu đoàn 59, kể lại: “Tôi trực tiếp tham gia trận đấu, đây là trận chiến rất ác liệt, Trong trận đó, do được huấn luyện, giáo dục chính trị tư tưởng tốt nên anh em từ cán bộ đến chiến sĩ đã không tiếc xương máu quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Sau chiến thắng cá nhân tôi được tặng Huân chương chiến công hạng Nhì. Bây giờ trở lại đây, tôi trao huân chương tặng Khu lưu niệm này”.
Khu lưu niệm Chiến thắng Vườn Gòn – Đá Bàn đưa vào sử dụng có ý nghĩa hết sức to lớn về giáo dục truyền thống cách mạng của quê hương Khánh Hòa đối với các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ. Đồng thời, đây cũng là việc làm thể hiện lòng tri ân của đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Khánh Hòa đối với những chiến công vẻ vang của Tiểu đoàn 59 nhân kỷ niệm 70 năm chiến thắng Vườn Gòn – Đá Bàn (20-4-1953 / 20-4-2023).
Tại buổi lễ, đại diện Ngân hàng Á Châu cũng trao 1.280 phần quà với tổng trị giá 1,28 tỷ đồng tặng học sinh 2 Trường THCS Nguyễn Văn Cừ và Trường Tiểu học Ninh Sơn.
Tin, ảnh: VŨ DUY HIỂN
