Thị trường tài chính bền vững chờ cú hích chính sách

Tiềm năng và xu hướng tất yếu

Thị trường tài chính bền vững toàn cầu đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ, với tổng quy mô trái phiếu bền vững đạt khoảng 1.100 tỷ USD, trong đó khu vực châu Á - Thái Bình Dương chiếm 238 tỷ USD (tương đương 23%).

Theo giới chuyên gia, sự mở rộng nhanh chóng của thị trường trái phiếu bền vững là kết quả của một “chuỗi tiến hóa logic” từ trái phiếu xanh, trái phiếu xã hội, trái phiếu bền vững đến trái phiếu liên kết bền vững và trái phiếu chuyển đổi.

Tại Việt Nam, quy mô thị trường trái phiếu đã tăng gấp ba lần trong vòng một thập kỷ, từ 40 tỷ USD (năm 2015) lên hơn 140 tỷ USD. Tuy nhiên, trái phiếu xanh mới chỉ chiếm dưới 1%.

Quy mô thị trường trái phiếu Việt Nam chỉ chiếm khoảng 27% GDP – mức còn khá khiêm tốn so với nhiều nước trong khu vực. Theo tính toán, nếu đạt mức trung bình của khu vực, thị trường có thể hấp thụ thêm hơn 15 tỷ USD trái phiếu bền vững.

Thị trường tài chính bền vững Việt Nam dù mới ở giai đoạn đầu phát triển nhưng được đánh giá là có tiềm năng lớn để bứt phá nếu sớm hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hỗ trợ phù hợp.

Thị trường tài chính bền vững tại Việt Nam có nhiều cơ hội mở rộng.

Tại hội thảo "Tài chính bền vững Việt Nam 2025: Đáp ứng chuẩn xanh quốc tế và Việt Nam" diễn ra mới đây, ông Bertrand Jabouley - Giám đốc Bộ phận Tài chính Bền vững khu vực châu Á – Thái Bình Dương, S&P Global Ratings cho biết, từ năm 2021, Việt Nam đã bắt đầu phát hành các sản phẩm tài chính bền vững như trái phiếu xanh, trái phiếu xanh nước biển, góp phần tạo nền móng cho thị trường này. Tuy nhiên, để đi xa hơn, cần những hành động quyết liệt hơn từ cả khu vực công lẫn tư.

Ông Bertrand nhấn mạnh, để thành công trên hành trình hướng đến phát triển bền vững, Việt Nam cần cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ đối với các mục tiêu quốc gia như Net Zero và các đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC).

Một hệ thống quy định minh bạch, đóng vai trò trọng tài công bằng, là yếu tố cốt lõi. Đồng thời, Nhà nước cần thiết lập các cơ chế khuyến khích kinh tế như trợ cấp, ưu đãi thuế và tăng cường hợp tác khu vực – nhất là trong phát triển lưới điện liên kết. Bên cạnh đó, cần nâng cao năng lực các bên liên quan và khuyến khích đổi mới sáng tạo trong giải pháp bền vững.

"Phát triển bền vững không chỉ dừng ở giảm phát thải carbon mà còn bao gồm bảo vệ nguồn nước, hệ sinh thái và kiểm soát ô nhiễm môi trường", ông Bertrand lưu ý.

Những rào cản cần tháo gỡ

Ở góc độ cơ quan quản lý, ông Vũ Chí Dũng – Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, Việt Nam đã bước đầu hoàn thiện khung pháp lý với việc ban hành sổ tay hướng dẫn phát hành trái phiếu xanh theo tiêu chuẩn ASEAN. Tuy nhiên, thị trường vẫn gặp khó khăn do thiếu danh mục phân loại xanh chính thức, hướng dẫn kỹ thuật cụ thể và khung pháp lý đồng bộ.

Ông Nguyễn Tùng Anh – Trưởng phòng Nghiên cứu tín dụng và Dịch vụ Tài chính bền vững, FiinRatings nhận định, hiện ngân hàng là nhóm dẫn đầu về phát hành trái phiếu xanh. Một số tổ chức phi ngân hàng cũng đã chuẩn bị xong nội bộ nhưng còn e ngại phát hành do thiếu danh mục phân loại xanh, dẫn đến nguy cơ bị xếp loại "không phù hợp" khi khung pháp lý đầy đủ được ban hành.

Ngoài ra, các khoản vay xanh hiện đang được ưa chuộng hơn nhờ cơ chế cho vay linh hoạt và hỗ trợ lãi suất từ ngân hàng và các tổ chức tài chính quốc tế.

"Để thị trường trái phiếu bền vững thực sự cất cánh, cần phát triển đồng bộ danh mục phân loại xanh, cơ chế khuyến khích và hệ thống đánh giá tác động. Dự báo từ năm 2025, khi các khung pháp lý hoàn chỉnh được ban hành, thị trường trái phiếu xanh và liên kết bền vững sẽ trở nên sôi động hơn", ông Tùng Anh nhận định.

Chỉ ra những khó khăn từ phía doanh nghiệp, ông Bùi Quang Duy – CFA, Phó trưởng Bộ phận Đầu tư Tài chính Khí hậu của ResponsAbility Investments AG cho biết, thách thức lớn nhất là khả năng tích hợp chiến lược thích ứng biến đổi khí hậu vào hoạt động cốt lõi và thiếu hệ thống tiêu chí rõ ràng để đo lường hiệu quả “xanh”. Điều này làm giảm tính minh bạch và độ tin cậy trong quá trình huy động vốn.

Doanh nghiệp vừa và nhỏ đặc biệt khó khăn do thiếu năng lực xây dựng khung tài chính xanh, lập báo cáo tác động và công bố thông tin theo yêu cầu.

Từ phía tổ chức phát hành, ông Phạm Ngọc Khang – Tổng Giám đốc Home Credit Việt Nam cho biết, các tổ chức tài chính phi ngân hàng gặp thách thức trong việc xây dựng chiến lược ESG vừa rõ ràng vừa bảo đảm hiệu quả tài chính. Ngoài ra, việc thiếu chuẩn mực riêng cho nhóm này, cũng như chính sách khuyến khích tiêu dùng bền vững cho khách hàng đại chúng, đang khiến họ khó tiếp cận nguồn vốn xanh.

Dù còn nhiều thách thức, các chuyên gia đều nhìn nhận thị trường tài chính bền vững tại Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn. Ông Nguyễn Đình Thọ – Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, thông tin, Bộ Tài chính đang phối hợp với các cơ quan liên quan để sớm ban hành danh mục phân loại xanh, đồng thời nghiên cứu cơ chế ưu đãi thuế và cải thiện môi trường đầu tư nhằm thu hút vốn trong và ngoài nước.

Ông cũng đề xuất đa dạng hóa công cụ tài chính bền vững như trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu liên kết bền vững, khoản vay bền vững... để phù hợp với nhu cầu đa dạng của nhà đầu tư và doanh nghiệp.

Nguyệt Minh

Nguồn: https://doanhnghiepvn.vn/kinh-te/tai-chinh-ngan-hang/thi-truong-tai-chinh-ben-vung-cho-cu-hich-chinh-sach/20250623094935690

댓글 (0)