Vệ tinh Sentinel-6 Michael Freilich ghi nhận sóng Kelvin di chuyển về phía đông qua Thái Bình Dương, hiện tượng thường được xem như dấu hiệu của El Niño.
Dữ liệu từ vệ tinh Sentinel-6 hôm 24/4 cho thấy nước biển cao và ấm hơn ở xích đạo và bờ phía tây Nam Mỹ. Ảnh: NASA
NASA xác định những dấu hiệu sớm của El Niño từ không gian sau khi một trong các vệ tinh của cơ quan này phát hiện vùng nước ấm ở Thái Bình Dương di chuyển về hướng đông, tới ven biển phía tây Nam Mỹ trong tháng 3 và 4. Dữ liệu từ vệ tinh Sentinel-6 Michael Freilich chuyên theo dõi mực nước biển, cho thấy sóng Kelvin di chuyển ngang qua Thái Bình Dương. Loại dòng dài này chỉ cao 5 – 10 cm nhưng rộng hàng trăm kilomet. Chúng được xem như một dấu hiệu báo trước El Niño khi hình thành ở xích đạo và chuyển tầng nước ấm bên trên tới tây Thái Bình Dương, Live Science hôm 16/5 đưa tin.
“Chúng tôi đang theo dõi El Niño như một con chim cắt”, Josh Willis, nhà khoa học trong dự án Sentinel-6 Michael Freilich ở Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA, cho biết. “Nếu đó là một đợt El Niño mạnh, thế giới sẽ trải qua tình trạng ấm lên kỷ lục”.
El Niño là một phần trong chu kỳ khí hậu El Niño – Dao động phương Nam (ENSO). Thông thường, gió mậu dịch thổi nước ở mặt biển về phía tây qua Thái Bình Dương, di chuyển nước ấm từ Nam Mỹ tới châu Á. Khi nước ấm dịch chuyển, nước lạnh dâng lên để thế chỗ. El Niño liên quan tới gió mậu dịch yếu, khiến nước ấm bị đẩy về phía đông. Điều này tác động lớn tới mô hình thời tiết trên khắp thế giới. Đối với Mỹ, hệ quả là thời tiết ẩm ướt hơn ở miền nam và nóng hơn ở khu vực tây bắc. Trong khi đó, La Niña gây ảnh hưởng trái ngược, với gió mậu dịch mạnh đẩy nhiều nước ấm về phía tây hơn.
El Niño thường xảy ra 3 – 5 năm/lần, nhưng cũng có thể xuất hiện thường xuyên hơn. Đợt El Niño gần đây nhất là năm 2019 và kéo dài 6 tháng, từ tháng 2 đến tháng 8. Hôm 11/5, đại diện của Cục quản lý Đại dương và Khí quyển Quốc gia Mỹ (NOAA) cho biết có 90% El Niño sẽ xảy ra trong năm nay và kéo dài tới mùa đông ở Bắc bán cầu. Theo dự đoán của NOAA, có 80% khả năng El Niño ở mức độ vừa, trong đó nhiệt độ bề mặt đại dương tăng 1 độ C, 55% khả năng El Niño diễn biến mạnh với nhiệt độ bề mặt đại dương tăng 1,5 độ C.
Trong thông báo hôm 12/5 của JPL, ảnh chụp bởi vệ tinh Sentinel-6 từ đầu tháng 3 tới cuối tháng 4 cho thấy sóng Kelvin đẩy nước ấm về phía đông, tập trung ở ngoài khơi Colombia, Ecuador và Peru. Phần màu đỏ và trắng trong ảnh biểu thị nước ấm hơn và mực nước biển cao hơn. NOAA và NASA sẽ tiếp tục theo dõi điều kiện ở Thái Bình Dương trong vài tháng tới để xác định El Niño có xảy ra hay không, xảy ra khi nào và độ mạnh của nó.
Hồi tháng 4, các nhà khoa học ghi nhận nhiệt độ bề mặt đại dương cao nhất trong lịch sử, với nhiệt độ trung bình toàn cầu là 21,1 độ C. Kỷ lục này phản ánh tác động của biến đổi khí hậu và đợt La Niña gần nhất đã kết thúc. Sự kết hợp giữa El Niño và nhiệt độ đại dương siêu cao có thể tạo ra hàng loạt kỷ lục trong 12 tháng tới.
An Khang (Theo Live Science)
