Triển lãm “Tranh truyện Hàng Trống” là hoạt động ý nghĩa diễn ra trong tháng tôn vinh những người phụ nữ và mang thông điệp mạnh mẽ về bảo tồn và phát huy tranh Hàng Trống – một trong những dòng tranh dân gian độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hiến ngàn đời của Thăng Long – Hà Nội, vốn di sản quý báu của dân tộc Việt Nam.
Phát biểu tại lễ khai mạc, Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam Nguyễn Thị Tuyết cho biết: “Mỗi độ Tết đến xuân về, chúng ta thường dành cho riêng mình những khoảng lặng để tìm lại các giá trị truyền thống mang hơi thở hồn cốt dân tộc. Với người Hà Nội xưa có một món ăn tinh thần không thể thiếu, và là thú chơi tao nhã: đó chính là Tranh dân gian Hàng Trống. Những bộ tranh truyện Hàng Trống tại triển lãm, khi được trực tiếp cảm nhận với tôi đó là những kiệt tác. Mỗi bức tranh toát lên nét sinh động, tinh tế, ý nhị và sâu sắc cả về nội dung và hình thức, tiêu biểu cho nghệ thuật tạo hình dân gian độc đáo của Việt Nam”.
Họa sĩ, nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê phát biểu tại triển lãm
“Chính vì vậy, trước sự mai một, nguy cơ thất truyền và những thách thức, khó khăn của các dòng tranh dân gian trong đời sống hiện nay, tôi hy vọng sự kiện chính là cơ hội tuyệt vời để công chúng chiêm ngưỡng và cảm nhận rõ hơn những vẻ đẹp và giá trị của một dòng tranh nổi tiếng đất Hà Thành” – bà Nguyễn Thị Tuyết nói.
Chia sẻ về dòng tranh truyện Hàng Trống, nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê cho biết: Tranh Hàng Trống là một trong những dòng tranh dân gian độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hiến của Thăng Long – Hà Nội, vốn di sản quý báu của dân tộc Việt Nam. Nhưng có lẽ lâu lắm rồi chúng ta mới có dịp tiếp xúc lại với loại tranh này. Nó đã có cách đây hàng trăm năm rồi nhưng trong điều kiện đất nước ta có những biến động, chiến tranh năm 1945 – năm 1954, chúng ta đã không in những loại tranh này, chỉ có những loại nhỏ thôi. Để tạo ra được mỗi bức tranh này, các chủ hiệu tranh phải thu mua ván để khắc tranh, mỗi tấm tranh ít phải ghép 2-3 tấm ván lại với nhau, phải gia công thợ mộc cho bằng, cho đẹp, sau đấy người thợ sẽ gia công vẽ. Tất cả các công đoạn để làm loại tranh này đều được thực hiện cẩn thận, tỉ mỉ và khéo léo nhằm tạo ra những sản phẩm chất lượng cao”.
Bộ tranh “Hán Sở tranh hùng”
Tranh Hàng Trống được chia thành nhiều loại như tranh thờ, tranh sinh hoạt, thiên nhiên, tranh truyện, tranh Tết. Trong đó, tranh truyện được vẽ theo các tích truyện cổ như Chiến quốc, Sơn hậu, Tam quốc, Hán Sở tranh hùng, Chiêu Quân cống Hồ…
Triển lãm “Tranh truyện Hàng Trống” đã trưng bày gồm 40 bức tranh thuộc 10 bộ tranh truyện là những tích truyện cổ quen thuộc trong đời sống văn hóa tinh thần của người Việt. Điểm nhấn của những bức tranh trong bộ sưu tập Tranh truyện Hàng Trống chính là giá trị thẩm mỹ, sự tinh tế của kỹ thuật in khắc gỗ, kỹ thuật pha màu, và đặc biệt kết tinh giá trị nhân văn và bản sắc văn hóa độc đáo của người Kinh kỳ xưa.
Bộ tranh “Chiến quốc”
Niên đại của các bộ tranh trưng bày tại triển lãm “Tranh truyện Hàng Trống” được nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê cho rằng có lẽ được sáng tạo từ thế kỷ 19 cho tới trước những năm 1945, đến nay đã có tuổi đời hơn 100 năm.
Đặc biệt, trong khuôn khổ sự kiện còn có lễ tiếp nhận bộ tranh Chiêu Quân cống Hồ từ nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê trao tặng cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. Bộ tranh Chiêu Quân cống Hồ nằm trong bộ sưu tập tranh được giới thiệu trong triển lãm “Tranh truyện Hàng Trống”.
Nhà nghiên cứu Phan Ngọc Khuê trao tặng bộ tranh Chiêu Quân cống Hồ cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam
Giới thiệu về tác phẩm quý này dành tặng cho Bảo tàng, họa sĩ Phan Ngọc Khuê chia sẻ “Bộ tranh Chiêu Quân cống Hồ là một trong những tác phẩm có giá trị xã hội rất lớn. Các nhân vật nữ được thể hiện trong bộ tranh đều là những bậc nữ nhi – Anh kiệt chuyển tải được tinh thần của truyện và ý tưởng của tác giả, là ca ngợi những tấm gương trung, hiếu, tiết, nghĩa, nhằm đề cao giáo dục về những nhân cách đẹp mà trong xã hội nào cũng cần bồi đắp, xây dựng cho người đương đại. Chúng ta có dịp nhìn lại những tấm gương cao đẹp của người xưa trong di sản văn hóa dân tộc cũng là một điều cần thiết và bổ ích”.
Triển lãm thu hút đông đảo công chúng đến tham quan
Đến tham quan triển lãm, chị Chu Thị Thúy Vân (Hà Nội) bày tỏ: “Tôi rất vui khi trong đời sống hiện đại ngày nay, mình còn có cơ hội ngắm nhìn những kiệt tác của một dòng tranh quý – tranh Hàng Trống. Các nét vẽ mang đúng tính dân gian của hàng trống cổ ngày xưa, nó không màu mè, không sắc nét nhưng tổng thể về màu sắc, bố cục rất hài hòa. Đặc biệt, vì đến đây hôm nay, tôi thấy khá thích thú khi có nhiều người, không chỉ người Việt mà còn có cả du khách nước ngoài đón nhận dòng tranh truyền thống của Việt Nam. Đó là những tín hiệu tích cực để chúng ta, đặc biệt lớp trẻ cùng nhau bảo tồn, giữ gìn tranh Hàng Trống để nó không bị mai một”.
Triển lãm “Tranh truyện Hàng Trống” diễn ra đến hết ngày 31/3/2024 tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, số 36 Lý Thường Kiệt, Hoàn Kiếm, Hà Nội./.
