Việc thanh tra Công ty bảo hiểm AIA được thực hiện từ ngày 23/8/2023 đến ngày 6/10/2023. Tại kết luận thanh tra Cục Quản lý giám sát bảo hiểm đã chỉ ra một số vấn đề của Công ty bảo hiểm AIA trong hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm thông qua tổ chức tín dụng.
Kết luận thanh tra cho thấy, năm 2022, Công ty triển khai bán bảo hiểm thông qua 06 tổ chức tín dụng bao gồm: Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank), Ngân hàng TMCP Bản Việt (Viet Capital Bank – BVB), Ngân hàng TMCP Kiên Long (KLB), Ngân hàng TNHH MTV Public Bank Việt Nam (PVB), Ngân hàng CitiBank Việt Nam (Citibank), Ngân hàng TNHH MTV HSBC Việt Nam (HSBC). Trong đó, ngân hàng có doanh thu bảo hiểm khai thác mới chiếm tỷ trọng lớn nhất là VPBank.
Theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán năm 2022 và số liệu báo cáo của Công ty bảo hiểm AIA, doanh thu phí bảo hiểm triển khai bán qua ngân hàng đạt 5.290 tỉ đồng, tương ứng 28% tổng doanh thu phí. Doanh thu phí bảo hiểm khai thác mới bán qua ngân hàng đạt 1.548 tỉ đồng, tương ứng 42% tổng doanh thu phí khai thác mới.
Về tình hình hủy hợp đồng, năm 2022, công ty phát hành mới 73.474 hợp đồng bảo hiểm qua kênh phân phối ngân hàng, trong đó có 4.440 hợp đồng bảo hiểm hủy bỏ trong thời gian cân nhắc 21 ngày, tương ứng với tỉ lệ 6%, hoàn trả phí bảo hiểm cho khách hàng tổng số tiền là 222,8 tỉ đồng.
Theo báo cáo của AIA Việt Nam, tỉ lệ duy trì hợp đồng năm thứ nhất đối với hợp đồng bảo hiểm khai thác qua ngân hàng (tính theo phí bảo hiểm) là 43%, tương ứng với tỉ lệ hủy, mất hiệu lực năm thứ nhất là 57%.
Đáng chú ý, trong kết luận thanh tra cũng nêu, có các cá nhân thuộc đại lý tổ chức không đảm bảo đủ điều kiện theo quy định pháp luật khi thực hiện hoạt động đại lý, giới thiệu, chào bán sản phẩm bảo hiểm thuộc nghiệp vụ bảo hiểm liên kết đầu tư. Hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm thông qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài có nội dung chưa thực hiện đầy đủ theo quy định do công ty ban hành. Bên cạnh đó, Công ty cũng ban hành chương trình khuyến mãi với nội dung không phù hợp với quy định pháp luật; hạch toán các khoản chi phí liên quan đến hoạt động đại lý bảo hiểm là chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không đúng theo quy định.
Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm kiến nghị xử lý tài chính đối với kỳ kế toán năm 2022 như sau: hạch toán giảm chi phí hoa hồng đại lý bảo hiểm, chi phí thưởng cho đại lý tổ chức là VPB tương ứng với 232 hợp đồng bảo hiểm liên kết chung được giới thiệu, chào bán bởi 167 nhân viên ngân hàng không đủ điều kiện hoạt động đại lý theo quy định pháp luật với tổng số tiền là hơn 4,7 tỉ đồng.
Hạch toán giảm chi phí hoa hồng đại lý bảo hiểm, chi phí thưởng cho các đại lý tổ chức tương ứng với 15.842 hợp đồng bảo hiểm liên kết đơn vị với tổng số tiền là hơn 344 tỉ đồng.
Hạch toán giảm chi phí hỗ trợ ban đầu chi trả cho VPB (đối với số tiền đã hạch toán chi phí năm 2022) số tiền là hơn 80 tỉ đồng.
Hạch toán giảm chi phí “phụ cấp quản lý – hỗ trợ quản lý” chi trả cho BVB, KLB, PVB, HSBC (đối với số tiền đã hạch toán chi phí năm 2022) số tiền là hơn 51,5 tỉ đồng.
Hạch toán giảm chi phí “thưởng tái tục” chi trả cho HSBC, BVB (đối với số tiền đã hạch toán chi phí năm 2022) hơn 620 triệu đồng.
Hạch toán giảm chi phí thưởng cho nhân viên thuộc đại lý tổ chức (nhân viên ngân hàng) số tiền hơn 60 tỉ đồng. Hạch toán giảm các khoản chi cho đại lý bảo hiểm cá nhân số tiền hơn 376 tỉ đồng.
Như vậy, Bộ Tài chính kiến nghị xử lý tài chính đối với kỳ kết toán năm 2022 với tổng chi phí hạch toán giảm là 917,9 tỉ đồng.
Căn cứ vào kết quả thanh tra, Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm đề nghị Tổng Giám đốc Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ AIA (Việt Nam) phải thực hiện rà soát, tăng cường công tác quản lý hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm thông qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài để kiểm soát tình trạng hủy hợp đồng bảo hiểm nhằm đảm bảo quyền lợi của người mua bảo hiểm, an toàn tài chính của doanh nghiệp bảo hiểm. Đồng thời, rà soát, hoàn thiện việc xây dựng, triển khai và giám sát việc thực hiện các quy trình, quy chế, thường xuyên kiểm tra để đảm bảo việc chấp hành pháp luật, các quy trình nghiệp vụ và quy định nội bộ của Công ty.
Cùng với đó, việc ban hành các quy định về hoạt động bán sản phẩm bảo hiểm qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải đảm bảo để thực hiện đúng các quy định pháp luật, đảm bảo khách hàng khi tham gia bảo hiểm phải được tư vấn phù hợp với nhu cầu và tình hình tài chính, phải nhận thức rõ được quyền lợi bảo hiểm, các rủi ro đầu tư có thể gặp phải và các khoản phí mà doanh nghiệp bảo hiểm tính cho khách hàng theo quy định pháp luật.
Đặc biệt, việc ban hành các quy định liên quan đến hoạt động đại lý bảo hiểm phải đảm bảo việc quản lý đại lý được thực hiện chặt chẽ, ngăn ngừa, phát hiện sớm các hành vi vi phạm của đại lý bảo hiểm, cá nhân thuộc đại lý bảo hiểm tổ chức trong việc thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm, tránh trường hợp phát hiện muộn, khách hàng đã tham gia bảo hiểm được nhiều năm dẫn đến khiếu nại của khách hàng, đảm bảo nguyên tắc trung thực, công khai, minh bạch trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm để đảm bảo quyền lợi của người tham gia bảo hiểm. Bên cạnh đó, rà soát, chấn chỉnh công tác quản lý đại lý bảo hiểm, đại lý bảo hiểm phải đảm bảo đủ điều kiện hoạt động và thực hiện đúng các quy định pháp luật, quy định của Công ty. Trong quá trình tiếp nhận, xử lý thông tin, kiến nghị, phản ánh của khách hàng tham gia bảo hiểm, trường hợp phát hiện hành vi vi phạm có dấu hiệu tội phạm thì chuyển ngay hồ sơ, tài liệu đến Cơ quan điều tra hoặc Viện kiểm sát nhân dân có thẩm quyền để xử lý theo quy định pháp luật.
Ngoài ra, cần rà soát các khoản chi phí hoạt động đại lý bảo hiểm, đảm bảo các khoản chi phí phục vụ cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm theo quy định pháp luật, có đầy đủ chứng từ, bằng chứng chứng minh, phù hợp với quy định tại Điều 69 Nghị định số 73/2016/NĐ-CP, Điều 22 Thông tư số 50/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính và quy định pháp luật hiện hành.
Đối với các khoản chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm chưa được quy định tại Luật Kinh doanh bảo hiểm và các văn bản hướng dẫn thi hành, đề nghị xin ý kiến cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để thực hiện.
Ngoài ra, cũng phải rà soát, điều chỉnh công tác hạch toán, kế toán theo quy định pháp luật; không phân bổ các chi phí do doanh nghiệp bảo hiểm chi trả, hạch toán không đúng quy định pháp luật vào các quỹ chủ hợp đồng…
“Tổng Giám đốc Công ty TNHH bảo hiểm nhân thọ AIA (Việt Nam) có trách nhiệm thực hiện nghiêm túc các kiến nghị nêu trên, khắc phục toàn bộ những tồn tại trong Kết luận này. Báo cáo bằng văn bản kết quả thực hiện Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm”, kết luận thanh tra nêu rõ./.
