Ông Trump nhiều lần tuyên bố muốn đưa Mỹ vĩ đại trở lại với nhiều cam kết chính sách, từ kiểm soát nhập cư tới kéo Mỹ khỏi các cuộc chiến không hồi kết.
Cựu tổng thống Donald Trump gần như chắc chắn đã trở thành ứng viên đảng Cộng hòa cho cuộc bầu cử năm nay, sau khi giành chiến thắng vang dội ở loạt bang trong vòng bầu cử sơ bộ. Không ít người thậm chí đã nghĩ tới kịch bản ông Trump trở lại Nhà Trắng trong 4 năm tới.
Trong suốt chiến dịch tranh cử, ông Trump không ngần ngại chia sẻ về các mục tiêu của mình nếu tái đắc cử. Những người ủng hộ nói rằng ông đang tìm cách đưa nước Mỹ trở lại như trước cuộc bầu cử năm 2020, đồng thời giải quyết những công việc còn dang dở trong nhiệm kỳ đầu tiên.
Nhập cư là một trong những mối quan tâm hàng đầu của Trump. Ông đã biến nhập cư và kiểm soát biên giới trở thành trọng tâm chiến dịch tranh cử, gây áp lực với đảng Cộng hòa ở Hạ viện để từ chối thông qua dự luật quản lý biên giới lưỡng đảng vào tháng trước. Trump hôm 29/2 có chuyến thăm bang biên giới Texas, nơi ông đưa ra các chính sách siết nhập cư cứng rắn.
Trong bài bình luận đăng trên Des Moines Register một tuần trước khi thắng vòng sơ bộ ở bang Iowa hồi tháng 1, ông Trump tuyên bố sẽ áp dụng Đạo luật Ngoại kiều Thù địch (ATAC) để loại bỏ các thành viên băng đảng, tội phạm buôn bán ma túy khỏi nước Mỹ. Đạo luật ATAC cho phép Mỹ trục xuất bất kỳ người nước ngoài nào đến từ các quốc gia có hành động thù địch với Mỹ.
“Chúng tôi sẽ điều chuyển phần lớn lực lượng hành pháp liên bang sang xử lý vấn đề nhập cư, gồm Lực lượng Chống ma túy (DEA), Cục phòng chống Rượu, Thuốc lá, Súng đạn và Thuốc nổ (ATF), Cục Điều tra Liên bang (FBI) và Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS)”, ông viết.
Cựu tổng thống Donald Trump tại sự kiện vận động ở Richmond, bang Virginia ngày 2/3. Ảnh: AFP
Trong video đăng trên mạng Truth Social cuối tháng 2, trước chuyến thăm Texas, ông Trump cam kết sẽ “thực hiện chiến dịch trục xuất lớn nhất trong lịch sử Mỹ”.
Sau khi xung đột Israel – Hamas bùng phát hồi tháng 10/2023, ông từng tuyên bố sẽ đình chỉ thị thực cho những người “có cảm tình” với Hamas. “Chúng tôi sẽ đưa họ ra khỏi khuôn viên các trường đại học, các thành phố và ra khỏi đất nước nếu các bạn cảm thấy điều đó cần thiết”, ông cho hay.
Ông tuyên bố sẽ “phá hủy” các tổ chức tội phạm ma túy bằng cách áp lệnh phong tỏa hàng hải đối với băng đảng, ngăn các nhóm này tiếp cận hệ thống tài chính toàn cầu, đồng thời triển khai lực lượng đặc nhiệm của Bộ Quốc phòng để đối phó với các nhóm tội phạm.
Về vấn đề giáo dục, Donald Trump trong video vận động tranh cử hồi tháng 9/2023 thông báo kế hoạch đóng cửa Bộ Giáo dục và để các bang tự phụ trách các công việc liên quan tới lĩnh vực này.
“Chúng tôi muốn họ tự quản lý việc giáo dục những đứa trẻ, bởi họ sẽ làm công việc đó tốt hơn nhiều”, ông nói.
Cựu tổng thống cam kết sẽ để phụ huynh “chịu trách nhiệm và là người đưa ra quyết định cuối cùng” về vấn đề giáo dục. Hồi tháng 1/2023, ông từng nói sẽ ưu tiên tài trợ cho các trường cho phép phụ huynh bầu hiệu trưởng hoặc bãi nhiệm giáo viên, sử dụng lương thưởng để khuyến khích chất lượng giảng dạy và nhiều chính sách khác.
Ông Trump cũng cho biết sẽ buộc Bộ Tư pháp và Bộ Giáo dục điều tra các vi phạm liên quan tới phân biệt chủng tộc trong trường học.
Về vấn đề y tế, ông Trump trong các bài đăng trên mạng xã hội Truth Social hồi tháng 11/2023 hứa hẹn thay thế Đạo luật Chăm sóc Y tế Giá cả phải chăng (Obamacare). Nỗ lực trước đó của ông vào năm 2017 đã thất bị sau khi ba thượng nghị sĩ Cộng hòa bắt tay cùng đảng Dân chủ bỏ phiếu phản đối.
“Đây không phải vấn đề chi phí, mà là vấn đề sức khỏe. Mỹ sẽ có một trong những hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt nhất thế giới”, ông nói.
Ông Trump hồi tháng 6/2023 tuyên bố sẽ khôi phục sắc lệnh hành pháp để chính phủ Mỹ được mua thuốc với giá tương tự các nước phát triển khác. Một số chính sách về dược phẩm của cựu tổng thống đã bị ông Biden đảo ngược sau khi lên nắm quyền.
Cựu tổng thống từng tuyên bố sẽ thanh lọc hệ thống tư pháp bằng cách “sa thải các công tố viên cực đoan đang phá hủy nước Mỹ”. Lời đe dọa này làm dấy lên lo ngại ông sẽ sử dụng Bộ Tư pháp như một công cụ để công kích những người chỉ trích và đồng minh cũ.
“Tôi sẽ chỉ định một công tố viên đặc biệt để điều tra tổng thống tham nhũng nhất lịch sử Mỹ Joe Biden và toàn bộ gia đình ông ấy”, ông Trump nói hồi tháng 6/2023.
Trong video vận động tranh cử năm ngoái, ông cho biết sẽ khôi phục sắc lệnh hành pháp năm 2020 để loại bỏ các quan chức “bất hảo” và đề xuất sửa đổi hiến pháp về giới hạn nhiệm kỳ đối với thành viên quốc hội. Bổ nhiệm các thẩm phán bảo thủ cũng là một trong những chính sách mà ông Trump hướng tới cho nhiệm kỳ hai.
Trong phát biểu ở thủ đô Washington hồi tháng 9/2023, ông Trump thông báo sẽ thành lập lực lượng chuyên trách để xem xét các trường hợp mà ông cho “bị chính quyền Biden bức hại”. Cựu tổng thống lưu ý ông muốn “nghiên cứu vấn đề thật nhanh và ký lệnh ân xá, giảm án cho họ ngay vào ngày đầu nhiệm kỳ”.
Đây được xem là động thái có thể dẫn tới khả năng ân xá cho những người từng tham gia cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol hồi tháng 1/2021.
Liên quan tới vấn nạn tội phạm ở Mỹ, ông Trump cho biết sẽ không ngần ngại triển khai lực lượng hành pháp liên bang để “khôi phục hòa bình và an toàn công cộng”.
Đề cập tới điều mà Trump gọi là “cuộc chiến của đảng Dân chủ để chống lại cảnh sát”, cựu tổng thống tuyên bố sẽ thông qua khoản đầu tư kỷ lục để tuyển mộ và huấn luyện lại cảnh sát, cũng như tăng cường các biện pháp bảo vệ họ. Chúng có thể bao gồm quyền miễn trừ trách nhiệm, tăng hình phạt với những hành vi chống người thi hành công vụ và triển khai vệ binh quốc gia nếu cơ quan hành pháp địa phương từ chối hành động.
Về kinh tế – thương mại, ông hứa hẹn áp các biện pháp mạnh tay với Trung Quốc và “những bên lạm dụng thương mại khác”. Cựu tổng thống cho biết nếu các quốc gia khác áp đặt thuế quan với Mỹ, Washington sẽ có biện pháp đáp trả tương xứng ngay lập tức.
Ông Trump hứa hẹn giảm giá năng lượng bằng cách tăng sản xuất trong nước và loại bỏ các giới hạn đối với xuất khẩu khí đốt tự nhiên của Mỹ.
Những người ủng hộ ông Trump tại sự kiện ở Waterford Township, bang Michigan ngày 17/2. Ảnh: AP
Về chính sách đối ngoại, ông Trump tiếp tục tăng cường chỉ trích các thành viên NATO. Tại sự kiện ở Nam Carolina tháng trước, ông dọa sẽ không bảo vệ các thành viên liên minh không đạt mức ngân sách quốc phòng chiếm ít nhất 2% GDP như đã thống nhất. Ông thậm chí cho biết sẽ khuyến khích Nga “làm bất kỳ điều gì họ muốn” với những thành viên này.
“NATO đã bị tàn phá cho tới khi tôi xuất hiện. Tôi đã yêu cầu mọi người phải đóng góp ngân sách. Họ hỏi nếu họ không đóng góp, liệu có được chúng tôi bảo vệ. Tôi trả lời rằng ‘chắc chắn là không'”, ông Trump nói.
Cựu tổng thống trước đó cam kết chấm dứt xung đột Ukraine trong vòng 24 giờ sau khi nhậm chức, dù không nói rõ sẽ làm như thế nào. Ông cũng đề cập chiến lược ngăn chặn “những cuộc chiến không hồi kết” bằng cách loại bỏ “những kẻ hiếu chiến, gian lận và thất bại trong hàng ngũ cấp cao của chính phủ”. Trump nói sẽ ngăn các nhà vận động hành lang và nhà thầu chính phủ đẩy quan chức quân sự cấp cao Mỹ vào các cuộc chiến.
Khôi phục lệnh cấm đi lại đối với những cá nhân từ một số quốc gia có dân số Hồi giáo chiếm đa số là một trong những lời cam kết của ông Trump nếu tái đắc cử. Ông cho biết muốn “đẩy những kẻ khủng bố Hồi giáo cực đoan khỏi nước Mỹ” sau khi ông Biden đảo ngược lệnh cấm vào năm 2021.
Thanh Tâm (Theo CNN, AFP, Reuters)
