Bruggen brengen Poolse literatuur naar Vietnamese lezers

Al meer dan zeventig jaar overstijgt elke pagina van Poolse boeken taal en geografische afstand om Vietnamese lezers te bereiken. Achter hen staan ​​stille maar gepassioneerde vertalers die onvermoeibaar een brug slaan tussen de twee literaire culturen.

Begin jaren vijftig van de twintigste eeuw, in de Viet Bac-verzetszone, introduceerde het tijdschrift Literatuur en Kunst aan Vietnamese lezers Poolse auteurs zoals Broniewski, Iwaszkiewicz, Galczynski, Kruczkowski en Żukrowski. Een jaar na de overwinning van Dien Bien Phu, ter gelegenheid van de 100e sterfdag van de grote dichter Adam Mickiewicz, publiceerde uitgeverij Literatuur en Kunst het boek Adam Mickiewicz, de grote dichter van het Poolse volk en de wereld .

Tot begin jaren tachtig werd de Poolse literatuur in Vietnam voornamelijk vertaald in het Frans (Hoang Trung Thong, Nguyen Viet Lam, Te Hanh, Nguyen Xuan Sanh) en Russisch (Vu Dinh Binh, Hong Thanh Quang). De meeste werken die werden vertaald, waren gedichten, korte verhalen en fragmenten. In 1956 werden in de dichtbundel To the Future twee Poolse dichters – Broniewski en Jastrun – vertaald en geïntroduceerd. Sinds 1960 hebben uitgeverijen zoals Literature, Culture, Labor, Youth en Arts voortdurend werken zoals Remember (1960), Juliusz and Ethel (1961) van Leon Kruczkowski, Classic Polish Short Stories (1962), Trap, New Road (1963) van Tadeusz Konwicki, Vietnam in My Heart (1966) van Monika Warnenska, aan Vietnamese lezers gepresenteerd. Uitgeverij Kim Dong publiceerde de sprookjesbundel De onschuldige jongen en de eend en het sprookje De vreemde elektrische brief , die een goede indruk maakten op jonge Vietnamese lezers. In 1968 werd de bundel Poëzie van Adam Mickiewicz gepubliceerd, met daarin fragmenten uit het meesterwerk Tadeusz . In 1983 publiceerde uitgeverij New Works de bundel korte verhalen Vier verjaardagen van R. Strawinski. In 1985 publiceerden Te Hanh en Nguyen Xuan Sanh de bundel Poolse poëzie, bestaande uit vijf delen: volkspoëzie, preromantische poëzie, poëzie uit de jonge Poolse periode, poëzie tussen de twee wereldoorlogen en moderne poëzie.

Het belangrijke keerpunt in de introductie van de Poolse literatuur in Vietnam was waarschijnlijk 1985, toen vertaler Nguyen Huu Dung de roman Quo Vadis van Henryk Sienkiewicz – Nobelprijswinnaar in 1905 – vertaalde, uitgegeven door de Literature Publishing House. Vanaf deze mijlpaal werd de positie van de Poolse literatuur in het leesleven van de Vietnamezen aanzienlijk versterkt. Hoewel het aantal vertalers niet groot was, creëerden ze een divers beeld van stijl en esthetische smaak, die elkaar aanvulden en ondersteunden om Vietnamese lezers een rijke kijk op de Poolse literatuur te bieden.

Nguyen Huu Dung, een wetenschapper die als doctoraalstudent in Polen studeerde (1976-1980), ontving in 1985 een vertaalprijs van de Vietnam Writers Association. In de loop van drie decennia heeft hij meer dan een dozijn vertaalde werken gepubliceerd: Het lelijke eendje van Andersen, Kim Dong Publishing House (1985), Quo Vadis van Henryk Sienkiewicz, Literature Publishing House (1985), In de woestijn en in het diepe woud van Henryk Sienkiewicz, Kim Dong Publishing House (1986), The Road to Fame door Nikodem Dizma , Tadeusz Dolega-Mostowicz, Literature Publishing House (1988), The Doctor , Tadeusz Dolega-Mostowicz, Literature Publishing House, Hania door H. Sienkiewicz, Literature Publishing House (1988), Professor Vintruc , Tadeusz Dolega-Mostowicz, Hanoi Publishing House (1989), The Elephant , een verzameling korte verhalen van Mrożek, Women Publishing House (1989), The Leper , Helena Mniszek, Hanoi Publishing House (1990)... Daarna wijdde hij 30 jaar aan het vertalen van de romanreeks The Holy Knight van Henryk Sienkiewicz en deze romanreeks ontving de Vietnam Writers Association Literature Award.

Vertaler Ta Minh Chau, opgeleid aan de Faculteit Literatuur van de Universiteit van Warschau (1967-1973) en promoveerde begin jaren negentig, is tevens dichter met drie gepubliceerde dichtbundels. Hij is gespecialiseerd in het vertalen van poëzie: vlak nadat dichteres Wisława Szymborska in 1996 de Nobelprijs voor Literatuur kreeg, werd een bundel van 75 gedichten van haar geselecteerd, vertaald en ingeleid door Ta Minh Chau, uitgegeven door Literature Publishing House in 1997 en in 2014 door de Writers' Association Publishing House. Dichteres Halina Poswiatowska werd met haar dichtbundel Heart's Sob ook door Ta Minh Chau vertaald. Het is een ontroerend toeval dat beide Poolse dichteressen werken over Vietnam hebben geschreven. Daarnaast is Ta Minh Chau ook auteur van vertalingen van een aantal waardevolle Poolse prozawerken: de verhalenbundel Wilde Aardbeien van Iwaszkiewicz (1986), De Gekken van M. Orion (1987), de roman As en Diamanten van Jerzy Andrzejewski (1988). Op 22 september 2016 organiseerde de Vietnamese Schrijversvereniging de presentatie van de dichtbundel Descartesstraat van de Poolse dichter Czesław Miłosz, Nobelprijswinnaar voor Literatuur in 1980, vertaald door Ta Minh Chau. Na bijna 1000 gedichten van Miłosz te hebben gelezen, selecteerde Ta Minh Chau er bijna 100 om te vertalen. Elk van zijn gedichten is een hymne, die resoneert met pijn, maar ook gevuld is met liefde en aspiratie, zoals dichter Nguyen Quang Thieu aankondigde.

Vertaler Le Ba Thu (helemaal links) tijdens het seminar over Poolse literatuur in Vietnam, mei 2025. (Foto: Ambassade van Polen in Vietnam)

Met meer dan 30 boeken wordt vertaler Le Ba Thu beschouwd als de vertaler die het grootste aantal Poolse werken in Vietnam heeft vertaald.

Hij studeerde aan de Polytechnische Universiteit van Warschau (1964-1970) en werkte later in het onderwijs en de diplomatie. Zijn vertaalde werken variëren van klassieke auteurs zoals Henryk Sienkiewicz en Bolesław Prus tot beroemde dichters zoals Wislawa Szymborska, Czeslaw Milosz en Tadeusz Rozewicz, en vele hedendaagse werken (waaronder 14 romans, 6 bundels korte verhalen), kinderboeken en grappen. De vertaalde werken van Le Ba Thu zijn door vele uitgeverijen geaccepteerd, goed verkocht, vele malen herdrukt en veelvuldig geïntroduceerd. Onder de vertaalde boeken die Le Ba Thu heeft uitgegeven, bevinden zich: Farao, Hoang Thai, Qua cua Chua, Xin cach dan men! Je zult mijn hand kennen! Onder de vleugels van de wijnengel, Balkon naar de hemel, Het meisje is niets, De olifant, Hoop, Andere genoegens, Zondagse verloofde, Dakloze vrouw, In het land van goud, De lelijkste vrouw op aarde, De kleine gouden haai, Waarom kunnen we de stem van vissen niet horen, Tomek op het zwarte continent, Het hele jaar door lachen, Samen lachen op vijf continenten, Lachende planeet, 600 grappen... Twee vertaalde romans Gift of God en Hope van Le Ba Thu ontvingen in 2010 en 2014 een prijs van de Vietnam Writers Association en de Hanoi Writers Association. Ook ontving hij in 2008 de prijs van het Army Literature Magazine voor het beste vertaalde werk: Brug over de Ben Hai-rivier en Op de foto met een beer .

Vertaler Nguyen Chi Thuat studeerde aan de universiteit en verdedigde zijn doctoraat in de literatuurwetenschap in Polen. Hij was docent aan de Universiteit voor Vreemde Talen van Hanoi en is tevens gasthoogleraar Vietnamees aan de Adam Mickiewicz Universiteit in Poznań. Hij wordt beschouwd als een sterke brug tussen de Vietnamese en Poolse literatuur, met vele artikelen waarin hij de Poolse literatuur introduceert in binnenlandse tijdschriften.

Hij componeerde poëzie in het Pools en publiceerde twee bundels: From the Red River to the Visla and Varta Rivers (2011) en Following the Varta River (2016). Wat vertalingen betreft, introduceerde Nguyen Chi Thuat vele werken, zoals Death in the Triangle of Errors , K. Kożniewski, Hanoi Publishing House (1988), Fragile Happiness, een verzameling korte verhalen van vele auteurs, Thanh Nien Publishing House (2001), The Game of Breaking the Siege , een verzameling korte verhalen, QĐND Publishing House (2002), The Pianist's Memories van W. Szpilman, Hanoi Publishing House (2003), The Last Valentine's Day (uitgegeven met Nguyen Thi Thanh Thu), een verzameling korte verhalen, Tre Publishing House (2012). Hij vertaalde en introduceerde ook de Poolse schrijver Ryszard Kapuścinski in Vietnamese literaire tijdschriften. In 2015 publiceerde Women's Publishing House Manula Kalicka's boek Dad, She and I, dat hij vertaalde. In 2016 publiceerde Kim Dong Publishing House de strip De avonturen van Matô de geit . Onlangs verscheen Ryszard Kapuściński's wereldberoemde werk De keizer . Het meest waardevolle werk van vertaler Nguyen Chi Thuat is de omvangrijke romanreeks Doll van Bolesław Prus, uitgegeven door Women's Publishing House. Vertaler Nguyen Chi Thuat ontving in 2017 en 2018 prijzen van de Hanoi Writers' Association en de Vietnam Writers' Association.

Vertaler Nguyen Thi Thanh Thu, die studeerde aan de Polytechnische Universiteit van Wrocław, is pas laat met vertalen begonnen. Ze heeft ongeveer twintig boeken gepubliceerd, waaronder Loneliness on the Internet – het vertaalwerk waarmee ze naam maakte, tien keer herdrukt en de vertaalprijs van de Hanoi Writers Association (2006) won. Andere werken zijn onder andere Illegal Relationship (2013), School for Wives (2014), Sand Castle (2015) en The First on the List (2016).

In 2008 vertaalde vertaler Nguyen Van Thai Mickiewicz' meesterwerk Tadeusz , waarmee Vietnam een ​​van de weinige Aziatische landen werd die dit werk introduceerde. Hij vertaalde ook Hania, mijn liefde, mijn verdriet van Henryk Sienkiewicz, uitgegeven door Kim Dong Publishing House (2010), Summer Vacation with the Writer van Andrzej Grabowski, uitgegeven door Kim Dong Publishing House (2011) en de roman Farmer , de Nobelprijs voor Literatuur van 1924 van Władysław Reymont, uitgegeven door Lao Dong Publishing House en het East-West Language and Culture Center, gepubliceerd in 2012. Een jaar na publicatie ontving de vertaler de vertaalprijs van de Vietnam Writers Association. Meest recent, in 2022, bracht hij een vertaling uit van Bieguni - Those Who Never Stop Moving van Olga Tokarczuk (Nobelprijs 2018).

Vertaler Thai Linh, afgestudeerd aan de rechtenfaculteit van de Universiteit van Warschau en momenteel woonachtig in Polen, heeft twee uitstekende werken van Ryszard Kapuściński aan Vietnamese lezers voorgesteld: Reizen met Herodotus en Ebbenhout .

Daarnaast hebben vele andere vertalers, zoals Thanh Le, Nguyen Tran Ba, Lam Quang My, Le Nhi Hong, Tu Duc Hoa, Nguyen Hong Thanh... bijgedragen aan de verrijking van de Poolse literatuur in Vietnam. Tot nu toe zijn er meer dan 120 werken in het Vietnamees vertaald, van klassiekers tot hedendaagse werken, romans, gedichten, korte verhalen, essays... De werken van vijf Poolse schrijvers en dichters die de Nobelprijs hebben gewonnen (Henryk Sienkiewicz, Wladyslaw Reymont, Czeslaw Milosz, Wislawa Szymborska, Olga Tokarczuk) hebben allemaal Vietnamese lezers bereikt dankzij de inspanningen van toegewijde vertalers. Hierdoor hebben Vietnamese lezers een dieper begrip gekregen van de Poolse traditie en geschiedenis, het dagelijks leven van de Poolse bevolking beter geobserveerd en interessante overeenkomsten ontdekt in de psychologie en het lot van de twee volkeren.

Tentoonstelling van Poolse boeken in de Tempel van de Literatuur - Quoc Tu Giam, mei 2025. (Foto: Ambassade van Polen in Vietnam)

De bijdragen van de vertalers werden door Polen erkend. Vier vertalers, Nguyen Huu Dung, Ta Minh Chau, Le Ba Thu en Nguyen Thi Thanh Thu, ontvingen de Orde van Verdienste van de Republiek Polen. In 2023 reikte de Poolse minister van Buitenlandse Zaken een certificaat van verdienste uit aan zes vertalers voor hun uitzonderlijke bijdragen aan de promotie van de Poolse literatuur in Vietnam.

De Poolse ambassade in Vietnam begeleidt vertalers altijd en organiseert talloze evenementen om vertaalde werken te introduceren bij de ambassade en ter gelegenheid van de jaarlijkse Europese Literatuurdag in Hanoi. Onlangs, ter gelegenheid van de 75e verjaardag van de diplomatieke betrekkingen tussen Polen en Vietnam (1950-2025), organiseerde de Poolse ambassade in Vietnam op 28 mei 2025 in de Tempel van de Literatuur (Hanoi) een tentoonstelling van Poolse boeken en een discussie over de Poolse literatuur in Vietnam, waaraan vele studenten, vertalers, vertegenwoordigers van uitgeverijen en literatuurliefhebbers deelnamen.

Ambassadeur Joanna Skoczek feliciteerde en verwelkomde tijdens het evenement de indrukwekkende prestaties van Poolse literaire vertalers in Vietnam in de afgelopen jaren. Ze zei dat de Poolse ambassade de introductie van Poolse literaire werken in Vietnam krachtig zal blijven ondersteunen, studenten zal aanmoedigen om deel te nemen aan deze literaire activiteiten en de prachtige en interessante reis van de Poolse literatuur in Vietnam te verkennen.

De uitwisseling tussen drie vertalers, Nguyen Huu Dung, Le Ba Thu en Nguyen Thi Thanh Thu, met studenten, vertegenwoordigers van uitgeverijen en lezers verliep enthousiast. Aan de hand van uitdagende vertaalverhalen deelden ze diverse methoden en ervaringen om tot accurate en evocatieve vertalingen te komen.

Vertaler Le Ba Thu concludeerde: "De auteur schrijft wat hij weet, en de vertaler moet alles vertalen wat de auteur schrijft." Het is deze toewijding die blijvende bruggen heeft geslagen en de Poolse literatuur dichter bij de harten van Vietnamese lezers heeft gebracht.

Bron: https://thoidai.com.vn/nhung-nhip-cau-dua-van-hoc-ba-lan-den-voi-ban-doc-viet-nam-215051.html