PGS nâng chuẩn sản xuất và chuỗi giá trị rau an toàn

PGS tạo khuôn khổ kiểm soát chung, nâng trách nhiệm cộng đồng và tăng sức cạnh tranh cho chuỗi rau an toàn của Hà Nội.

Mô hình hệ thống bảo đảm chất lượng nội bộ (PGS) đang trở thành một hướng đi quan trọng trong phát triển rau an toàn tại Hà Nội. Không chỉ tạo khuôn khổ giám sát rõ ràng, mô hình PGS còn xây dựng trách nhiệm cộng đồng giữa người sản xuất, doanh nghiệp, người tiêu dùng và cơ quan quản lý, từ đó nâng cao niềm tin vào nông sản sạch.

Vườn rau tại Mê Linh với quy trình giám sát chặt chẽ, tạo nền sản xuất an toàn và ổn định cho người trồng. Ảnh: Minh Hà.

Theo bà Lưu Thị Hằng, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Hà Nội, PGS có đặc trưng là giám sát chéo dựa trên sự tham gia của “bốn bên”. Đó là người trồng, đơn vị phân phối, người mua và chính quyền địa phương cùng kiểm tra, xác nhận và chịu trách nhiệm về sản phẩm đi ra thị trường. Cách tiếp cận này giúp hạn chế tối đa rủi ro, bảo đảm quy trình an toàn ngay từ hộ dân.

Bà cho biết, trong thời gian tới, để duy trì tính thực chất của mô hình, Hà Nội sẽ tiếp tục chuẩn hóa bộ tài liệu hướng dẫn, thống nhất sổ nhật ký sản xuất, đào tạo lực lượng nông dân nòng cốt và các hợp tác xã (HTX) tham gia mô hình PGS. Bên cạnh đó, việc hình thành các tổ - nhóm PGS tại vùng rau trọng điểm cũng sẽ được triển khai mạnh hơn.

“Khi nhiệm vụ được phân công rõ ràng và các nhóm tự giám sát lẫn nhau, tính minh bạch sẽ tăng lên, quy trình sản xuất an toàn và bền vững hơn”, bà Hằng khẳng định.

Tại Đông Cao (Mê Linh), PGS không chỉ dừng ở sản xuất, HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao đang duy trì liên kết với hơn 100 thương lái, bảo đảm đầu ra ổn định và giảm chi phí trung gian. Rau được tiêu thụ từ Hà Nội đến các tỉnh thành lân cận theo hình thức sơ chế tại ruộng để tối ưu giá thành. Với các thị trường yêu cầu khắt khe như siêu thị, bếp ăn tập thể, HTX đưa ra quy trình sơ chế kỹ lưỡng, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn vệ sinh.

PGS giúp nông dân thay đổi thói quen canh tác, tăng minh bạch sản xuất và tạo nền tảng cho chuỗi rau an toàn bền vững tại Mê Linh. Ảnh: Minh Hà.

Dù vậy, quản lý sổ sách vẫn là điểm yếu phổ biến khi áp dụng PGS. Ông Đàm Văn Đua, Giám đốc HTX Dịch vụ tổng hợp Đông Cao thẳng thắn chia sẻ: “Bà con quen làm theo kinh nghiệm nên ghi chép chưa đầy đủ. Điều này gây khó khi thanh tra, gây chậm trễ trong truy xuất. Chúng tôi mong được hỗ trợ áp dụng công nghệ 4.0, gắn mã số vùng trồng để cập nhật dữ liệu theo thời gian thực”. Theo ông, đây cũng là bước đi cần thiết để hướng tới thương mại số và đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu trong tương lai.

Còn tại HTX Yên Nhân (Mê Linh), với 11 năm sản xuất và canh tác rau, hiện tại mô hình PGS đã trở thành nền tảng sản xuất bền vững. Ông Trần Văn Mạnh, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Liên Nhân, cho biết ban đầu nông dân gặp nhiều lúng túng vì quen cách làm truyền thống. Nhưng nhờ được tập huấn liên tục về phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, bẫy sinh học…, bà con đã thích nghi và thay đổi thói quen. Qua đó chất lượng rau ngày càng ổn định, uy tín HTX được khẳng định trên thị trường nhờ quy trình chặt chẽ và sự tuân thủ của người dân.

Với các hộ sản xuất, PGS đang mở ra cơ hội để thay đổi tư duy canh tác. Bà Hoàng Thị Nụ, thành viên HTX Đông Cao, chia sẻ trước đây bà từng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật vì chưa hiểu hết tác hại. Áp dụng PGS đồng nghĩa với việc tăng khối lượng việc làm, đặc biệt là công đoạn làm cỏ thủ công. Tuy nhiên, đất canh tác trở nên tơi xốp, giàu mùn, hệ sinh thái đất phục hồi, chất lượng rau cao hơn hẳn.

Bà Hoàng Thị Nụ, thành viên HTX Đông Cao, cho biết áp dụng PGS dù vất vả hơn nhưng giúp đất tơi xốp, hệ sinh thái phục hồi và chất lượng rau vượt trội. Ảnh: Minh Hà.

“Làm cực hơn nhưng sản phẩm được bao tiêu, giá ổn định, sức khỏe tốt hơn, nên tôi sẵn sàng theo mô hình này”, bà chia sẻ.

Điều đặc biệt, các thành viên của HTX đều phải ghi chép nhật ký sản xuất. Đây là công đoạn vô cùng quan trọng giúp truy xuất nguồn gốc, theo dõi diễn biến từng thửa ruộng, từng loại phân bón, thuốc sử dụng. HTX cũng lưu mẫu các lô rau đã bán để so sánh khi cần, đồng thời cam kết trách nhiệm nếu phát sinh vấn đề liên quan tới an toàn thực phẩm.

Nhìn vào Đông Cao và Yên Nhân, có thể thấy PGS không chỉ là tập hợp quy chuẩn kỹ thuật. Đó là nền tảng tổ chức sản xuất, kích hoạt chuỗi liên kết giá trị và mở ra hướng đi bền vững cho công nghiệp rau an toàn. Khi nông dân tuân thủ quy trình, HTX làm tốt vai trò điều phối và cơ quan quản lý tiếp tục hoàn thiện tiêu chuẩn, chuỗi rau an toàn Hà Nội sẽ có nội lực mạnh mẽ để phát triển trong nhiều năm tới.

Nguồn: https://nongnghiepmoitruong.vn/pgs-nang-chuan-san-xuat-va-chuoi-gia-tri-rau-an-toan-d787841.html