Phát triển du lịch nông thôn gắn với văn minh sinh thái

Chú thích ảnh — Đường vào Thung lũng tình yêu ở Bản Còi Đá thuộc xã Ngân Thủy, huyện Lệ Thủy - một điểm khai thác du lịch cộng đồng của Quảng Bình. Ảnh: TTXVN phát

Tạo sức hút dài lâu

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cả nước có hơn 600 mô hình du lịch nông nghiệp, nông thôn đang hoạt động, tăng trên 230 mô hình so với năm 2022. Ở mỗi vùng, miền đã và đang hình thành các mô hình sản phẩm du lịch nông nghiệp đậm bản sắc văn hóa, gắn với tập quán canh tác, đời sống người dân nông thôn, hài hòa phát triển kinh tế - xã hội - môi trường, thể hiện sự tôn trọng tự nhiên và gìn giữ giá trị bản địa trong quá trình khai thác, phát triển kinh tế du lịch.

Tại khu vực Nam Bộ, nhiều mô hình du lịch nông thôn được xây dựng, khai thác từ những miệt vườn, làng nghề, chợ nổi, rừng ngập mặn, ngập ngọt... vừa tạo sản phẩm đặc trưng thu hút du khách vừa đảm bảo việc làm, nâng cao thu nhập, góp phần gìn giữ giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường sinh thái ở địa phương.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Thành Diệu cho biết: Trên địa bàn tỉnh hiện có 106 điểm du lịch cộng đồng, du lịch làng nghề, du lịch nông nghiệp, nông thôn hoạt động thường xuyên. Các sản phẩm du lịch nông thôn đã và đang thể hiện sự phát triển hài hòa giữa kinh tế và bảo vệ môi trường, sinh thái, gìn giữ văn hóa, tạo sức hút với du khách. Nhiều chương trình du lịch trải nghiệm tiêu biểu như Một ngày làm nông dân, Mùa nước nổi, Kể chuyện nhà nông, Cao Lãnh - thủ phủ xoài, Lai Vung - thế giới quýt hồng, Tháp Mười - vương quốc sen hồng…

Tại Cần Thơ, ông Trần Văn Nguyên, Bí thư Đảng ủy xã An Thạnh cho biết: Xã có diện tích sản xuất nông nghiệp 4.700 ha, chiếm gần 50% tổng diện tích tự nhiên toàn xã. Riêng diện tích trồng cây ăn trái của xã có gần 3.000 ha với nhiều chủng loại phong phú, đa dạng gồm xoài, mận, nhãn, dừa, ổi, thanh long… Từ lợi thế này, An Thạnh tập trung phát triển nông nghiệp sinh thái ứng dụng công nghệ cao gắn với phát triển du lịch nông thôn, nâng cao đời sống người dân. Trong quá trình xây dựng nông thôn mới văn minh và bảo đảm môi trường sinh thái, xã chú trọng phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp an toàn, thân thiện môi trường như vườn cây ăn trái kết hợp du lịch sinh thái, nuôi thủy sản sạch.

Nhiều điểm du lịch nông thôn trên địa bàn đang được khai thác theo hướng sản xuất nông nghiệp sinh thái. Trong đó, điểm du lịch Long Ẩn có 6 hộ dân tham gia, với tổng diện tích hơn 5,3 ha trồng thanh nhãn, xoài, mít, mận, thu hút gần 5.000 lượt khách mỗi năm, đạt tổng doanh thu khoảng 1 tỷ đồng/năm. Điểm du lịch Trường Tiền có khoảng 4,5 ha vườn trồng nhiều giống xoài, nhãn; hằng năm đón hơn 6.500 lượt khách đến tham quan vườn, gói bánh dân gian, tập chèo xuồng…, mang lại doanh thu khoảng 1,3 tỷ đồng/năm.

Theo Bí thư Đảng ủy xã An Thạnh, phát triển sản xuất nông nghiệp, du lịch nông thôn, tạo nhiều giá trị gia tăng cho nông sản, đảm bảo môi trường sinh thái, nông thôn văn minh. Thời gian tới, xã An Thạnh tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng gắn với vùng trồng tập trung; đẩy mạnh xây dựng các vùng chuyên canh gắn với bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học, hình thành các mô hình “nông nghiệp tuần hoàn” theo hướng hữu cơ, thân thiện môi trường; tăng cường các hoạt động hỗ trợ, kết nối giữa nông dân và doanh nghiệp nhằm tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất, nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh hàng nông sản gắn với phát triển du lịch sinh thái.

Kiến tạo môi trường sống xanh, bền vững

Đề cập đến phát triển du lịch nông thôn, Phó Giáo sư Phạm Trung Lương, thành viên Tổ chuyên gia tư vấn quy hoạch quốc gia cho rằng, cần gắn phát triển du lịch nông thôn bền vững với đảm bảo văn minh sinh thái, kiến tạo môi trường sống xanh. Cộng đồng địa phương đóng vai trò chủ thể, tạo lập và gìn giữ các giá trị. Cùng với đó, đảm bảo văn minh sinh thái chính là phát triển hài hòa, đồng bộ kinh tế, xã hội, môi trường, văn hóa, tôn trọng tự nhiên, gìn giữ văn hóa bản địa. Làm được như vậy, du lịch nông thôn sẽ thực sự trở thành một trong những “ kênh” gieo mầm cho lối sống xanh, môi trường trong lành từ những làng quê.

Đồng quan điểm, Tiến sĩ Lê Hoàng Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) khẳng định, trong bối cảnh toàn cầu hóa và hiện đại hóa, du lịch nông nghiệp, nông thôn ngày càng khẳng định vai trò là hướng đi bền vững của du lịch Việt Nam. Đây không chỉ là cách góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người dân mà còn là cơ hội để bảo tồn bản sắc văn hóa, phát huy giá trị tài nguyên tự nhiên và tri thức bản địa, những “tài sản xanh” quý giá của nông thôn Việt Nam.

Nhấn mạnh việc phát triển du lịch gắn đảm bảo sự bền vững, kiến tạo môi trường sống xanh, ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phân tích: Một trong các xu hướng được nhiều du khách lựa chọn là điểm đến du lịch xanh, không tiêu tốn thiên nhiên mà trái lại còn giúp bảo vệ thiên nhiên, môi trường. Do đó, du lịch nông thôn không chỉ là không chỉ là trải nghiệm làng quê mà còn là kiến tạo sinh kế xanh, kinh tế xanh và môi trường sống xanh cho người dân nông thôn. Nếu cảnh quan môi trường không sạch sẽ, trong lành, du khách sẽ không lưu trú, không quay lại, người dân cũng sẽ bị ảnh hưởng về sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Ông Nguyễn Minh Tiến cho rằng, các địa phương, doanh nghiệp du lịch và chính người dân cần tăng cường giới thiệu, kết nối sản phẩm nông nghiệp địa phương với hoạt động du lịch để tăng hiệu quả kinh tế, góp phần kiến tạo môi trường sống lành mạnh, xanh, bền vững. Đó có thể là các hoạt động tham quan nông trại, trải nghiệm làm nông, trải nghiệm văn hóa địa phương, thưởng thức đặc sản tại vườn, tạo chuỗi giá trị tuần hoàn “trồng - thu hoạch - trải nghiệm” cho du khách. Chính quyền các cấp cần có nhiều chính sách, cơ chế hỗ trợ liên quan đến phát triển hạ tầng xanh, xây dựng homestay cộng đồng; tổ chức tuyên truyền, nâng cao nhận thức người dân về bảo vệ môi trường, phân loại rác, tiết kiệm tài nguyên. Đặc biệt, các địa phương cần coi trọng vai trò của hệ thống hạ tầng liên quan đến môi trường như hệ thống thu gom, phân loại, xử lý rác thải phù hợp đặc thù nông thôn, xây dựng công trình xử lý nước thải sinh hoạt, nhà vệ sinh đạt chuẩn tại điểm du lịch, bến thuyền, chợ quê, các hàng cây xanh, đường hoa…, xem đây là “nền móng” để du lịch nông thôn phát triển lâu dài, bền vững.

Còn theo Phó Giáo sư Ngô Thị Thu Trang, Khoa Địa lý, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh), đối với hoạt động du lịch, đến với nông thôn là đến với miền di sản xanh - nơi mỗi ngôi làng không chỉ lưu giữ kiến trúc mà còn gìn giữ cách sống hài hòa với thiên nhiên. Do đó, phát triển du lịch nông thôn theo hướng văn minh, sinh thái và kiến tạo môi trường sống xanh, mục tiêu quan trọng nhất là người dân phải sống được bằng du lịch, kinh tế nông thôn phải phát triển gắn với vùng xanh. Ở đó, vai trò của cộng đồng địa phương hết sức quan trọng. Người dân chính là trung tâm, là người hưởng lợi và duy trì hoạt động du lịch bền vững. Khi người dân tự hào về bản sắc quê hương, họ sẽ chủ động làm du lịch và xây dựng thương hiệu cho địa phương, vùng, tự tin giới thiệu, lan tỏa các giá trị văn hóa bản địa đến với du khách.

Nguồn: https://baotintuc.vn/du-lich/phat-trien-du-lich-nong-thon-gan-voi-van-minh-sinh-thai-20251210094245654.htm