Từ quỹ đạo cao 80 km so với bề mặt Mặt Trăng, tàu LRO phát hiện tàu đổ bộ kích thước 2,4 x 1,7 x 2,7 m của Nhật Bản.
Hình ảnh bề mặt Mặt Trăng trước và sau chuyến hạ cánh của tàu SLIM (chấm nhỏ giữa ảnh). Video: NASA/Goddard/Đại học bang Arizona
Tàu Quỹ đạo Trinh sát Mặt Trăng (LRO) của NASA phát hiện Tàu đổ bộ Thông minh Điều tra Mặt Trăng (SLIM) của Nhật Bản trên bề mặt Mặt Trăng sau chuyến hạ cánh lịch sử hôm 19/1, biến Nhật Bản thành nước thứ 5 đưa tàu đáp xuống thiên thể này.
SLIM là tàu vũ trụ nhỏ, cao 2,4 m, dài 2,7 m và rộng 1,7 m. Khi cất cánh, tàu có trọng lượng 700 kg, nhưng nhiên liệu chiếm khoảng 70% cân nặng. SLIM nhắm tới một hố trũng được cho là có lớp phủ – lớp sâu hơn của Mặt Trăng, thường nằm dưới lớp vỏ – lộ ra trên bề mặt. Bằng cách phân tích đá tại đó, JAXA hy vọng làm sáng tỏ những bí ẩn về nguồn tài nguyên nước tiềm năng trên Mặt Trăng. Đây là yếu tố then chốt để xây những căn cứ trên thiên thể này.
Từ quỹ đạo cách bề mặt Mặt Trăng khoảng 80 km, LRO nhìn thấy SLIM ở địa điểm hạ cánh của tàu đổ bộ này. “Những vệt sáng ở phía bên trái bức ảnh là vật liệu đá văng ra từ Shioli – hố trũng tương đối trẻ ở gần đó”, Trung tâm Bay Vũ trụ Goddard thuộc NASA, đơn vị quản lý LRO, cho biết hôm 26/1.
Những hình ảnh của NASA cho thấy địa điểm hạ cánh của SLIM trước và sau chuyến đổ bộ. Trong một bức ảnh tổng hợp, các chuyên gia đã loại bỏ những điểm giống nhau ở hai hình ảnh trước và sau. Hình ảnh này cho phép họ thấy rõ những thay đổi về độ phản xạ trên bề mặt Mặt Trăng do khí thải động cơ của tàu đổ bộ gây ra.
Hình ảnh tổng hợp cho thấy những thay đổi về độ sáng bề mặt Mặt Trăng do khí thải động cơ của tàu đổ bộ. Ảnh: NASA/Goddard/Đại học bang Arizona
SLIM có biệt danh là Moon Sniper (Xạ thủ Mặt Trăng) nhờ độ chính xác cao. Cơ quan Thám hiểm Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA) đặt mục tiêu đưa nó hạ cánh trong vòng 100 m so với vị trí chỉ định, nhỏ hơn nhiều so với phạm vi thường thấy là vài km. Con tàu đã hoàn thành mục tiêu này khi đáp xuống cách vị trí chỉ định khoảng 55 m. Tuy nhiên, quá trình hạ cánh gặp trục trặc khiến nó hạ cánh trong tư thế lộn ngược.
Do hướng hạ cánh, SLIM hiện chưa thể tạo ra điện từ các tấm pin Mặt Trời, nghĩa là tàu đổ bộ đang phụ thuộc hoàn toàn vào pin. JAXA đã ngắt kết nối pin của SLIM ngay trước 1h sáng ngày 20/1, khi còn khoảng 12% năng lượng, để tránh việc khởi động lại của tàu bị cản trở trong tương lai. Nếu ánh sáng Mặt Trời chiếu vào Mặt Trăng từ phía tây, JAXA tin rằng có cơ hội để pin sản xuất năng lượng và tàu đổ bộ khôi phục hoạt động. “Dựa trên những ước tính hiện tại, chúng tôi đang chuẩn bị cho việc nối lại hoạt động của tàu đổ bộ vào khoảng ngày 1/2”, JAXA cho biết.
Trước khi tắt tàu đổ bộ từ xa, trạm điều khiển nhiệm vụ đã nhận được những dữ liệu hình ảnh và kỹ thuật từ chuyến hạ cánh và từ bề mặt Mặt Trăng. Hai robot nhỏ mà SLIM mang theo cũng được triển khai thành công. Trong đó, một robot trang bị bộ truyền phát và robot còn lại được thiết kế để di chuyển xung quanh bề mặt Mặt Trăng và gửi hình ảnh về Trái Đất. Hôm 25/1, JAXA đã công bố những hình ảnh thật đầu tiên về SLIM và bề mặt Mặt Trăng.
Thu Thảo (Theo Space)
