คำไวพจน์ : ความหมายของคำว่า ‘ชอบ’ ในพระพุทธศาสนา

ตัวอักษร "ซือ" (釋) ปรากฏตัวครั้งแรกในจารึกกระดูกคำทำนายแห่งราชวงศ์ซาง ตาม พจนานุกรมคังซี คำนี้ออกเสียงว่า "ที ชิช เทียต": th(ĩ) + (ch)ich = เหมือน คำนี้เป็นคำที่มีความหมายหลายความหมาย ความหมายเดิมคือ การแยกและการแตกสลาย ต่อมาได้ขยายความว่า "คำอธิบาย" ( จัวจวน ตู้เข่อเซียง ปีที่ 25 ) “ทำลายทุกสิ่ง, หายไป” ( เหล่าจื๊อ ) “ปล่อยตัว อภัยให้” ( หนังสือเพลง เจิ้งเฟิง ลุงหยูเทียน ); “ถอด (เสื้อผ้า)” ( ตู้ฟู่. เมืองไป๋สุ่ย, ชุยเส้าฟู่, สิบเก้าคนสูง, สามสิบคำคล้องจอง ) และความหมายอื่นๆ ในพระพุทธศาสนา พระศากยมุนี (釋) เป็นตัวย่อของพระพุทธเจ้าศากยมุนี ผู้ก่อตั้งพระพุทธศาสนา เป็นคำที่แสดงถึงพระพุทธศาสนาหรือพระภิกษุ ( ชีวประวัติพระภิกษุสงฆ์สำคัญ ความหมายและคำอธิบาย โดย ติช เดา อัน โดย เว้ เกี่ยว ในสมัยราชวงศ์เหลียง ราชวงศ์ภาคใต้)

ซื่อ (釋) เป็นนามสกุลในนามธรรมของพระภิกษุ ดังนั้น นามสกุลนี้จึงไม่รวมอยู่ในรายชื่อ นามสกุลร้อยตระกูล (นามสกุลร้อยตระกูล) ในประเทศจีน โปรดอย่าสับสนนามสกุลนี้กับนามสกุล 戚 (Qī) ซึ่งเป็นนามสกุลอันดับที่ 33 จาก ทั้งหมด 100 นามสกุล ซึ่งมีการออกเสียงแบบจีน-เวียดนามว่า "Thích" เช่นกัน

ทำไมพระภิกษุจึงใช้นามสกุล "ติช" ? ทุกสิ่งทุกอย่างเริ่มต้นจากพ่อมด Dao An แห่งราชวงศ์จิ้นตะวันออก พระภิกษุรูปนี้อาศัยอยู่ที่ Ngu Trung Tu ใน Truong An ซึ่งมีพระภิกษุหลายพันรูปที่ติดตามท่านเพื่อศึกษาคำสอนของท่าน เนื่องจากพระสงฆ์มีนามสกุลมากเกินไป ทำให้จำยากและสับสนได้ง่าย พระสงฆ์เต๋าอานจึงคิดวิธีตั้งชื่อให้ทุกนามสกุลโดยยึดตามความหมายของข้อความใน พระสมยุตตนิกาย ที่ว่า “ แม่น้ำทั้งสี่ไหลลงสู่ทะเล ไม่มีชื่อแม่น้ำกลับคืนมาอีก ตระกูลทั้งสี่บำเพ็ญตบะ ทุกตระกูลเรียกว่า ตระกูลศากยะ ” ตระกูลทั้งสี่ได้แก่: 1. กษัตริยา (สันสกฤต: क्षत्रिय, kṣatriya): ชนชั้นนักรบผู้สูงศักดิ์ในสังคมฮินดูโบราณ; 2. พราหมณ์ (ब्राह्मण, พราหมณ์): สาวกของศาสนาพราหมณ์; 3. ฆราวาส (Guy people ) คือ กลุ่มฆราวาสผู้เลื่อมใสในพระพุทธศาสนา 4. ศูทร : ประชาชนทั่วไป ในหมู่พวกเขา śūdra (शूद्र) เป็นผู้ชายจากชนชั้นต่ำสุด และ śūdrā (शूद्रा) เป็นผู้หญิงจากชนชั้นต่ำสุด

ใน บทสวด 10 บท ของพระ สูตรดอก ธรรม มีประโยคหนึ่งว่า “ภิกษุทั้งสี่ตระกูล ล้วนมีสายพุทธศาสนิกชนเดียวกัน” หมายความว่า “ภิกษุทั้งสี่ตระกูลล้วนมีสายพุทธศาสนิกชนเดียวกัน” คือ เป็นสายสักยะตระกูลเดียวกัน พระอาจารย์เต๋าอันเสนอให้พระภิกษุใช้นามสกุลว่า “ติช” ซึ่งอิงตามพระนามของพระพุทธเจ้าว่า “ติช-จะ-จา-เมา-นิ”

อย่างไรก็ตาม ควรสังเกตว่า Sakyamuni เป็นเพียงชื่อจีน-เวียดนามของ 释迦牟尼 (shì jiā máu ní) ซึ่งเป็นวลีที่ชาวจีนถอดความมาจากคำสันสกฤต śākyamuniḥ (शाक्यमुनि) ซึ่งแปลว่า "นักปราชญ์แห่งศักยะ" (ศักยะเป็นชื่อชนเผ่าและประเทศในอินเดียโบราณ)

ชื่อ ศากยะ (शाक्य) คือ ศากยมุนี (释迦) ในช่วงแรกของการฝึกปฏิบัติ พระอาจารย์ Dao An ได้ใช้ชื่อว่า Truc Dao An (ตามนามสกุลของอาจารย์ของเขา คือ Truc Phat Do Trung) ต่อมาท่านได้เปลี่ยนชื่อเป็น Thich Dao An เพื่อเป็นผู้บุกเบิกโดยใช้นามสกุล Thich

ที่มา: https://thanhnien.vn/lat-leo-chu-nghia-y-nghia-cua-chu-thich-trong-phat-giao-18524051716342828.htm