Kỳ vọng Nghị định giải quyết nhiều vấn đề cấp thiết
Phát biểu khai mạc cuộc họp, ông Mai Thế Toản – Phó Cục trưởng Cục Khoáng sản Việt Nam cho biết: Sau 13 năm thực hiện Luật Khoáng sản, Chính phủ đã ban hành 12 Nghị định quy định chi tiết thi hành và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực khoáng sản. Hệ thống văn bản pháp luật về địa chất, khoáng sản đã đầy đủ, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về khoáng sản; đẩy mạnh điều tra cơ bản địa chất về khoáng sản và công nghiệp khai khoáng; và quản lý khoáng sản ngày càng hiệu quả hơn.
Qua quá trình tổng kết thi hành Luật Khoáng sản, Bộ TN&MT đã nhận thấy một số tồn tại và hạn chế trong quản lý nhà nước về khoáng sản, việc xây dựng Nghị định nhằm tiếp tục thể chế hóa đầy đủ các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, Nhà nước, khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập của các Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản năm 2010; tạo hành lang pháp lý đồng bộ, thống nhất, bảo đảm minh bạch; khắc phục các bất cập nhằm quản lý thống nhất lĩnh vực địa chất, khoáng sản; quản lý chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả khoáng sản.
Theo đó, Bộ TN&MT được giao nhiệm vụ xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định quy định chi tiết Luật Khoáng sản, dự kiến trình Chính phủ trong tháng 6/2023. Ông Mai Thế Toản mong rằng Nghị định sẽ góp phần giải quyết nhiều vấn đề nóng bỏng và cấp thiết hiện nay.
Tại cuộc họp, ông Hoàng Việt, Giám đốc dự án Quản lý cát bền vững ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) thuộc WWF-Việt Nam cho biết: Dự án Giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu ở ĐBSCL thông qua sự tham gia của khối công và tư trong ngành công nghiệp cát là một trong các Chương trình Dự án nằm trong Chương trình hợp tác giữa WWF-Việt Nam và Bộ TN&MT.
Dự án được tổ chức WWF-Việt Nam hợp tác cùng các đơn vị liên quan của Bộ NN&PTNT, Bộ TN&MT triển khai từ năm 2019, dự kiến kết thúc vào năm 2023, được tài trợ bởi Quỹ Sáng kiến Khí hậu Quốc tế của Chính phủ Đức. Dự án sẽ góp phần duy trì các chức năng sinh thái quan trọng và giảm thiểu rủi ro về kinh tế xã hội do biến đổi khí hậu ở ĐBSCL.
Cụ thể, dự án xây dựng cơ sở dữ liệu tổng lượng trầm tích (chủ yếu là cát sỏi) cho ĐBSCL, gọi tắt là Ngân hàng Cát, tháng 5 vừa rồi WWF cùng các chuyên gia đã tổ chức hội thảo tham vấn liên quan đến kết quả xây dựng Ngân hàng cát tại TP. HCM, và cũng có sự tham gia của đại diện Cục Khoáng sản Việt Nam.
Đồng thời, dự án tăng cường nhận thức của cộng đồng và các cơ quan ra quyết định về những tác động của việc khai thác cát và sỏi không bền vững, làm gia tăng thiên tai ở ĐBSCL thông qua các kết quả nghiên cứu đánh giá và các chiến dịch truyền thông; tăng cường chia sẻ thông tin về rủi ro liên quan đến khai thác cát, sỏi và thúc đẩy tìm kiếm các nguồn vật liệu thay thế cát sỏi trong lĩnh vực xây dựng; xây dựng các khuyến nghị, hướng dẫn về quản lý, khai thác cát sỏi bền vững và lồng ghép trong chính sách và hành động quản lý, thực thi pháp luật.
Ông Hoàng Việt tin rằng việc xây dựng và ban hành Nghị định này sẽ cung cấp cho các nhà quản lý, doanh nghiệp một hành lang pháp lý rõ ràng cùng với những hướng dẫn cụ thể để giúp các bên có thể thực thi pháp luật về quản lý, khai thác khoáng sản một cách hiệu quả, an toàn và không làm tổn hại đến môi trường sinh thái cũng như lợi ích về tài nguyên của các thế hệ mai sau.
Nhiều ý kiến về khoáng sản đi kèm
Phó Cục trưởng Mai Thế Toản đề nghị các đại biểu tham dự cuộc họp góp ý cho dự thảo Nghị định, cụ thể liên quan đến các nội dung về sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến khoáng sản đi kèm; bổ sung quy định về khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường phục vụ các công trình, dự án quan trọng quốc gia; các nội dung liên quan đến đấu giá quyền khai thác khoáng sản (tiền đặt trước; bán, tiếp nhận hồ sơ tham gia đấu giá).
Các ý kiến góp ý xoay quanh nội dung của 6 Nghị định gồm: Nghị định số 158/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Khoáng sản; Nghị định số 22/2012/NĐ-CP của Chính phủ quy định về đấu giá quyền khai thác khoáng sản; Nghị định số 67/2019/NĐ-CP của Chính phủ quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản; Nghị định số 23/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông; Nghị định số 51/2021/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý khoáng sản tại các khu vực dự trữ khoáng sản quốc gia; Nghị định số 36/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước và khoáng sản.
Trong đó, có nhiều đại biểu đồng quan điểm với ý kiến của đại diện lãnh đạo Công ty cổ phần Đồng Tả Phời – Vinacomin về khoáng sản đi kèm và nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.
Cụ thể, ông Đặng Ngọc Thanh – Phó Giám Công ty cổ phần Đồng Tả Phời – Vinacomin đề nghị các đơn vị soạn thảo cân nhắc xây dựng cơ chế ưu đãi để các doanh nghiệp có cơ sở thu hồi khoáng sản đi kèm để đảm bảo việc khai thác, tận dụng triệt để, không gây lãng phí tài nguyên có giá trị, phù hợp với xu thế kinh tế tuần hoàn trong khai thác khoáng sản.
Về nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, ông Đặng Ngọc Thanh đề nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi Nghị định 67/2019/NĐ-CP theo hướng cho phép giảm trữ lượng trong cả trường hợp kết quả thăm dò nâng cấp có trữ lượng thấp hơn trữ lượng đã được phê duyệt.
Về trữ lượng để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, ông đề nghị đối với các Giấy phép khai thác khoáng sản cấp sau ngày Nghị định số 158/2016/NĐ-CP có hiệu lực, trữ lượng tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản (Q) là trữ lượng khai thác được quy định trong Giấy phép khai thác khoáng sản. Ông cũng đề nghị sửa đổi quy định cho phép tổ chức, cá nhân khai thác khoáng sản được nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản tương ứng theo sản lượng khai thác thực tế và nộp hàng năm theo số năm được cấp phép khai thác.
Đối với khai thác khoáng sản vượt công suất, đại diện Công ty cổ phần Đồng Tả Phời – Vinacomin đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc phương án bỏ quy định xử phạt khi doanh nghiệp khai thác vượt công suất, trừ trường hợp đối với nước khoáng, nước nóng và cát sỏi lòng sông. Thay vào đó, doanh nghiệp sẽ phải thông báo đến cơ quan nhà nước về việc tăng công suất kèm với báo cáo đầy đủ về sản lượng và biện pháp bảo vệ môi trường đi kèm, thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về thuế, phí đối với nhà nước.
