Thủ tướng: Tăng lương công chức tiệm cận khu vực tư

Cuối phiên làm việc sáng 8/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính có 70 phút báo cáo giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu quan tâm, chủ yếu liên quan cải cách tiền lương, cải cách thể chế, giảm sức ì của cán bộ, công chức.

Theo lãnh đạo Chính phủ, cải cách chính sách tiền lương luôn được cử tri và đại biểu quan tâm. Lương là nguồn tái tạo sức lao động nhưng cũng là động lực để cán bộ, công chức, người lao động tham gia cống hiến, phát triển đất nước.

Nghị quyết 27 năm 2018 về cải cách chính sách tiền lương được ban hành nhưng chưa thể thực hiện vì nguồn lực còn khó khăn do đại dịch Covid-19 và tác động từ tình hình quốc tế. Chính phủ đã cố gắng trích lập quỹ lương, tăng thu giảm chi, đến nay có khoảng 560.000 tỷ đồng tiết kiệm chi cho cải cách tiền lương từ ngày 1/7/2024 đến hết năm 2026.

“Song song cải cách tiền lương khu vực Nhà nước, chúng ta cũng cải cách tiền lương khu vực ngoài Nhà nước, doanh nghiệp, để tiệm cận với nhau”, lãnh đạo Chính phủ nói.

Ông cho biết thời gian tới, Chính phủ sẽ hoàn chỉnh vị trí việc làm, tinh giản biên chế gắn với đảm bảo hiệu lực hiệu quả của hệ thống chính trị, tiết kiệm các khoản chi để đảm bảo lương cho người lao động. Chính phủ giao Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cùng các cơ quan nghiên cứu xây dựng chính sách tiền lương ngoài khu vực Nhà nước cho phù hợp.

Thủ tướng nói về cải cách tiền lương

Từ giữa năm 2024, cán bộ, công chức trên toàn quốc được trả lương theo vị trí việc làm thay cho chính sách tiền lương thấp, chưa tạo động lực. Bộ Nội vụ đã xây dựng 6 nội dung cụ thể của chế độ tiền lương mới theo chức vụ, chức danh, vị trí việc làm.

Từ 2025, tiền lương cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang tiếp tục được tăng bình quân 7% mỗi năm, đến khi mức lương thấp nhất khu vực công bằng hoặc cao hơn mức lương thấp nhất vùng 1 khu vực doanh nghiệp (lương tối thiểu vùng 1 hiện là 4,68 triệu đồng).

Nghị quyết 27/2018 của Trung ương đặt mục tiêu cải cách tiền lương cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp từ 1/7/2021. Tuy nhiên hai năm qua, do nhiều tác động bất lợi, đặc biệt là đại dịch Covid-19, lộ trình cải cách đồng bộ chính sách tiền lương đến nay chưa được thực hiện. Kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét nội dung cải cách tiền lương.

Một số cơ quan trung ương chưa muốn phân quyền

Đại biểu Lâm Văn Thành (Phó chủ tịch Hội đồng Dân tộc) nói từ đầu nhiệm kỳ, Chính phủ, Thủ tướng chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường kiểm tra giám sát. Tuy nhiên, nhiều lĩnh vực chưa đạt mục tiêu. Ông đề nghị Thủ tướng cho biết nguyên nhân và giải pháp để thực hiện thành công chủ trương này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định phân cấp, phân quyền rất quan trọng nhằm tăng tính linh hoạt, sáng tạo, phát huy năng động, sáng tạo của các cấp. Việc này thời gian qua chưa đạt yêu cầu. Nguyên nhân là một số cơ quan trung ương, đơn vị chưa thực sự muốn phân cấp, phân quyền trong xây dựng quy định pháp luật. Bên cạnh đó, năng lực cán bộ cũng hạn chế, nhất là trong việc lớn, việc mới.

Theo Thủ tướng, việc phân cấp, phân quyền phải đi đôi với phân bổ quyền lực, tăng cường giám sát, kiểm tra, nâng cao khả năng thực thi của cấp dưới. “Các cấp phải mạnh dạn phân cấp, phân quyền, tránh né tránh, đùn đẩy”, Thủ tướng nói.

Nhiều đại biểu đánh giá thủ tục hành chính vẫn còn rườm rà và sức ì của một bộ phận cán bộ, công chức đang cản trở sự phát triển.

Thủ tướng Phạm Minh Chính thừa nhận tồn tại này, cho biết thời gian tới sẽ đảm bảo lợi ích vật chất và tinh thần cho cán bộ, công chức; tăng cường giáo dục, tuyên truyền nâng cao ý thức, trách nhiệm của người thực hiện công vụ trong giải quyết thủ tục hành chính.

Ngoài ra, Chính phủ xây dựng cơ chế nâng cao tinh thần trách nhiệm, năng lực của cán bộ và tăng chế tài xử lý; cụ thể hóa chủ trương của Đảng thành chính sách, pháp luật, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu.

Cơ chế đặc thù nhằm giải quyết vấn đề thực tiễn

Đại biểu Nguyễn Phương Thủy (Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật) cho rằng nhiệm kỳ này Chính phủ trình thí điểm nhiều cơ chế đặc thù có thể dẫn đến hệ thống pháp luật thiếu thống nhất và tham nhũng chính sách, cơ chế xin cho.

Về vấn đề này, Thủ tướng Phạm Minh Chính lý giải, Chính phủ trình các cơ chế đặc thù cho địa phương và ngành, xuất phát từ thực tiễn và yêu cầu khách quan. Việt Nam là nước đang phát triển, nền kinh tế đang chuyển đổi, xuất phát điểm thấp, hội nhập, độ mở cao, khả năng chống chịu với các cú sốc bên ngoài còn hạn chế. Hơn nữa, thế giới và thực tiễn thay đổi rất nhanh nên các văn bản có nội dung theo kịp, có nội dung chưa theo kịp thực tiễn.

Thủ tướng nhấn mạnh những gì đã rõ, đã chín, được thực tiễn chứng minh đúng, có hiệu quả, đa số đồng tình thì quyết tâm thực hiện, có thể luật hóa. Cái gì chưa rõ, chưa chín, có luật nhưng chưa phù hợp hoặc chưa có luật thì mạnh dạn thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội.

Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật cũng cho phép việc thí điểm, và cơ sở thực tiễn là vừa qua đã có các nghị quyết thí điểm cơ chế đặc thù. Như vậy Chính phủ có cả cơ sở chính trị, thực tiễn, pháp lý để đề xuất cơ chế đặc thù cho các địa phương, bộ ngành.

“Chúng tôi sẽ nghiên cứu đánh giá tác động kỹ hơn, lắng nghe ý kiến nhà khoa học, cơ quan có liên quan, đại biểu, người dân để điều chỉnh cho phù hợp, tiến tới hệ thống pháp luật bao trùm, xuyên suốt”, Thủ tướng cho hay.

Hình thành sàn giao dịch công nghệ

Theo người đứng đầu Chính phủ, đào tạo nhân lực chất lượng cao gắn với phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, là yếu tố quyết định phát triển nhanh và bền vững. Tuy nhiên, hiện cơ cấu, trình độ nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng yêu cầu, đặc biệt là đối với các ngành, lĩnh vực mới; các hoạt động đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp chưa nhiều.

Nguyên nhân chủ yếu là một số quy định pháp luật, cơ chế, chính sách liên quan có nội dung chưa phù hợp với yêu cầu thực tiễn; đầu tư từ ngân sách nhà nước, đầu tư của doanh nghiệp cho đào tạo nhân lực chất lượng cao và khoa học công nghệ còn dàn trải, kém hiệu quả; chưa có cơ chế, chính sách đủ mạnh khuyến khích phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, nhất là về thuế, tín dụng, nhân lực, hạ tầng. Công tác quản lý nhà nước còn bất cập.

Thủ tướng nói thời gian tới, Chính phủ sẽ chỉ đạo tiếp tục rà soát, hoàn thiện cơ chế, chính sách tạo đột phá phát triển nhân lực chất lượng cao, thu hút, trọng dụng nhân tài, nhất là đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, lao động trình độ cao cả trong và ngoài nước. Chính phủ cũng ưu tiên bố trí nguồn lực đào tạo nhân lực chất lượng cao cho các ngành, lĩnh vực mới nổi như chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, chíp bán dẫn, chuyển đổi năng lượng sạch, hydrogen…

“Cơ chế đặc thù chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học sẽ được xây dựng cùng với nâng cao hiệu quả hoạt động của các quỹ phát triển khoa học công nghệ. Thị trường khoa học công nghệ được đẩy mạnh, hình thành sàn giao dịch công nghệ”, ông nói.

Quy hoạch xây dựng hỗ trợ phòng cháy chữa cháy

Tại phiên chất vấn, Thủ tướng cũng trả lời hàng loạt vấn đề đại biểu đặt ra như phòng cháy chữa cháy, phát triển du lịch, công tác ngoại giao thời gian tới.

Đại biểu Cầm Thị Mẫn (Văn phòng Đoàn đại biểu tỉnh Thanh Hóa) nói thời gian gần đây xảy ra một số vụ cháy nổ nghiêm trọng như vụ cháy chung cư mini ở quận Thanh Xuân (Hà Nội). Bà đề nghị Thủ tướng nêu các giải pháp để chấn chỉnh tình trạng này.

Theo người đứng đầu Chính phủ, nhiều vụ cháy nổ xảy ra vừa qua rất thương tâm, từ cháy quán karaoke, đến chung cư mini. Thực tế, Chính phủ đã có nhiều giải pháp ngăn chặn hỏa hoạn, như quy định về phòng cháy chữa cháy, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao ý thức người dân. Tuy nhiên, ông cho rằng các địa phương cần tập trung chỉ đạo công tác này.

“Vừa qua tôi họp mấy cuộc, thấy rằng nơi nào cấp ủy, chính quyền vào cuộc quyết liệt thì nơi đó phòng cháy chữa cháy rất tốt”, ông nói.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh phải đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho phòng cháy chữa cháy và hoàn thiện quy hoạch. Quy hoạch xây dựng không tốt thì lúc xảy ra cháy nổ xe cứu hỏa không thể vào được. Vậy nên “cần quy hoạch xây dựng, giao thông, phòng cháy chữa cháy”.

Kiên trì đường lối đối ngoại độc lập tự chủ

Đại biểu Dương Khắc Mai (Chánh Văn phòng Đoàn Đắk Nông) đề nghị Thủ tướng cho biết định hướng chiến lược của công tác ngoại giao năm 2024 để thích ứng với tình hình quốc tế đang diễn biến phức tạp, bất định.

Người đứng đầu Chính phủ nói Việt Nam đang thực hiện đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa, là bạn bè tốt với tất cả nước và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Việt Nam cũng xác định thứ tự ưu tiên cho nước láng giềng, bạn bè truyền thống, các nước lớn và đạt được hiệu quả quan trọng.

Đây là điểm sáng để tạo môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển và thu hút nguồn lực đầu tư, công nghệ, quản trị, đào tạo nhân lực, góp phần xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất và hiệu quả.

Vừa qua, Việt Nam đã nâng cấp quan hệ với các nước, thiết lập quan hệ đối tác chiến lược, chiến lược toàn diện với 5 nước thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc và các nước G20. Đây là những nước có vị trí vai trò quan trọng, có nguồn lực, công nghệ tiên tiến.

“Năm 2024, Chính phủ tiếp tục xây dựng chương trình đối ngoại, hội nhập kinh tế quốc tế; triển khai chủ trương của Đảng, Ban Bí thư về kinh tế đối ngoại để huy động sức mạnh kiều bào”, Thủ tướng cho hay.

Trả lời câu hỏi của đại biểu về giải pháp phát triển ngành du lịch, Thủ tướng Phạm Minh Chính thừa nhận ngành chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, thế mạnh và mong muốn. Nguyên nhân là còn những bất cập trong chính sách, thể chế, lãnh đạo, nguồn nhân lực, bố trí quy hoạch phát triển. “Du lịch có tính hội nhập cao, nên có những nguyên nhân khách quan và chủ quan, nhưng theo tôi chủ quan là chủ yếu”, ông nói.

Theo lãnh đạo Chính phủ, chủ trương phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn cần được triển khai hiệu quả, chỉ đạo tập trung, xác định rõ trọng tâm phát triển, đồng thời xây dựng hạ tầng, nhân lực cho du lịch.

Phiên chất vấn Thủ tướng Phạm Minh Chính kết thúc lúc 11h. Có 62 đại biểu đăng ký chất vấn Thủ tướng, nhưng thời gian chỉ đủ cho 9 người đặt câu hỏi và một đại biểu tranh luận tại nghị trường. Còn 52 đại biểu gửi câu hỏi đến Thủ tướng để trả lời bằng văn bản.

Đánh giá phần trả lời của người đứng đầu Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói trong 70 phút, Thủ tướng đã báo cáo nhiều thông tin, cập nhật, bổ sung tình hình kinh tế – xã hội tháng 10 và trả lời những vấn đề nổi lên.

Kết thúc 2,5 ngày chất vấn, đã có 457 lượt đại biểu đăng ký tham gia chất vấn; 152 đại biểu phát biểu, trong đó 39 người tranh luận. 310 đại biểu đăng ký nhưng chưa được chất vấn và tranh luận, sẽ được các thành viên Chính phủ phản hồi bằng văn bản.

Anh Minh – Sơn Hà – Viết Tuân

Xem diễn biến chính