Động thái này được cho là thách thức một nội dung quan trọng trong Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) – mang dấu ấn của chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden, theo Reuters. IRA là một sáng kiến quan trọng của chính quyền Tổng thống Biden, đưa ra các ưu đãi về thuế cho việc mua xe điện được lắp ráp ở Bắc Mỹ.
Trong tuyên bố khi gửi đơn khiếu nại lên WTO ngày 26.3, Bộ Thương mại Trung Quốc cáo buộc rằng IRA và các quy định liên quan là “phân biệt đối xử” và “bóp méo nghiêm trọng” chuỗi cung ứng xe điện toàn cầu.
Mẫu ô tô điện NIO ET5 tại phòng trưng bày của NIO House (Trung Quốc) ở Berlin, Đức ngày 17.8.2023
Tuyên bố cho biết Bắc Kinh đang tiến hành các thủ tục tố tụng Mỹ với chủ đích bảo vệ lợi ích hợp pháp của ngành công nghiệp xe điện Trung Quốc và duy trì một sân chơi cạnh tranh công bằng cho thị trường toàn cầu.
Đồng thời, người phát ngôn của Bộ Thương mại Trung Quốc kêu gọi Mỹ “nhanh chóng điều chỉnh các chính sách công nghiệp mang tính phân biệt đối xử và duy trì sự ổn định của chuỗi cung ứng và công nghiệp toàn cầu cho các phương tiện sử dụng năng lượng mới”.
Phản hồi về tuyên bố này, Đại diện Thương mại Mỹ Katherine Tai cho biết Washington đang xem xét yêu cầu tham vấn của Trung Quốc tại WTO về các phần của IRA năm 2022 và các biện pháp thực thi đạo luật này.
Bà Katherine Tai cho biết IRA đang giúp đóng góp cho một tương lai năng lượng sạch mà Mỹ cùng các đồng minh và đối tác tìm kiếm. Song, bà Tai cho rằng Trung Quốc sử dụng các cụm từ – mà theo những gì bà Tai mô tả là “chính sách không công bằng, phi thị trường”, để tạo lợi thế cho các nhà sản xuất Trung Quốc.
Một quan chức của WTO xác nhận đã nhận được yêu cầu tham vấn tranh chấp về vấn đề tố tụng từ Trung Quốc nhưng không cung cấp thông tin chi tiết. Các phán quyết của WTO về tranh chấp thương mại được cho là sẽ mất 6 tháng sau khi hội đồng xét xử được thành lập, nhưng quá trình này thường mất nhiều thời gian hơn.
Nhận định về vụ kiện, ông Bill Reinsch, cố vấn cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS-Mỹ) bình luận: “Tôi không cho rằng Trung Quốc sẽ thắng trong vụ này. Các quy tắc về mua sắm và trợ cấp rất phức tạp, tôi có thể thấy rằng Mỹ đang chuẩn bị phòng thủ một cách mạnh mẽ”.
Theo ông Brad Setser, cựu quan chức thương mại Mỹ, vụ kiện khó có thể buộc Mỹ phải thay đổi chính sách. Trong một chủ đề trên mạng xã hội X, ông dự đoán rằng vụ việc của Trung Quốc sẽ “bị kháng cáo thành vô hiệu”.
Lĩnh vực xe điện ngày càng bị cuốn vào những căng thẳng về thương mại và địa chính trị khi thế giới thoát dần khỏi động cơ đốt trong. Trung Quốc được cho là quốc gia thống trị về pin xe điện và có ngành công nghiệp ô tô đang phát triển nhanh chóng. Thành tựu này có thể thách thức các nhà sản xuất ô tô lâu đời trên thế giới khi nước này vươn ra thị trường toàn cầu.
Trước bối cảnh đó, Liên minh châu Âu (EU) lo ngại về mối đe dọa tiềm tàng đối với ngành công nghiệp ô tô, nên khối này đã mở cuộc điều tra riêng về việc Trung Quốc trợ cấp cho xe điện vào năm 2023.
Ngoài ra, bắt đầu từ năm nay, Mỹ đưa ra quy định trong khuôn khổ IRA rằng các phương tiện có chứa linh kiện pin hoặc nguyên liệu thô có nguồn gốc từ “các công ty nước ngoài” sẽ không đủ điều kiện nhận tín dụng. Các quy tắc này áp dụng cho các công ty có trụ sở tại Trung Quốc, bao gồm các công ty con của các tập đoàn Mỹ, cũng như các doanh nghiệp ở nơi khác có ít nhất 25% thuộc sở hữu của các thực thể được nhà nước Trung Quốc hậu thuẫn.
Mỹ cũng áp dụng quy định tương tự đối với các công ty của Iran, CHDCND Triều Tiên và Nga.
