Xuất khẩu dần sáng trở lại

Gạo, sầu riêng lập kỷ lục về giá và kim ngạch

Cập nhật mới nhất của Hiệp hội Lương thực VN (VFA) cho biết giá gạo 5% tấm xuất khẩu của VN đã tăng 2 lần liên tiếp trong tuần này, đến ngày 23.6 đạt mốc cao nhất lịch sử là 508 USD/tấn. Đáng chú ý, mức giá này đang cao hơn gạo cùng phẩm cấp của Thái Lan 5 USD, Pakistan 30 USD và Ấn Độ đến 50 USD. Nếu so với hồi đầu năm, giá gạo 5% tấm của VN đã tăng hơn 30 USD/tấn. Giá gạo liên tục tăng cao kể từ đầu năm đến nay, nguyên nhân do nguồn cung khan hiếm và nhu cầu cao từ các nước nhập khẩu. 

Với hiện tượng thời tiết El Nino đang diễn ra, các nhà xuất khẩu tin tưởng giá gạo của VN tiếp tục duy trì mức cao và xuất khẩu thuận lợi. Tính đến hết tháng 5, VN đã xuất khẩu gần 3,9 triệu tấn gạo, đạt kim ngạch trên 2 tỉ USD, tăng 41% về lượng và tăng 52% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Dù có nhiều lo ngại về việc sản lượng xuất khẩu sẽ thiếu hụt so với mục tiêu 7 triệu tấn nhưng với mức giá tốt như hiện nay, nhiều người vẫn tin rằng xuất khẩu gạo sẽ lập thêm những kỷ lục mới về sản lượng và giá trị nhờ vào ưu thế sử dụng các giống lúa ngắn ngày, năng suất cao.

Ấn tượng hơn cả gạo là mặt hàng rau quả xuất khẩu, đặc biệt là sầu riêng. Vì ngay trong năm đầu tiên xuất khẩu và chỉ mới qua 5 tháng mà mặt hàng này đã đạt giá trị tới 503 triệu USD. Đáng chú ý, chỉ riêng trong tháng 5, mặt hàng sầu riêng xuất khẩu đạt kim ngạch tới 332 triệu USD. Sự tăng trưởng đột phá của sầu riêng đã nâng giá trị xuất khẩu hàng rau quả trong tháng 5 đạt 656 triệu USD, tăng 67,7% so với tháng trước. 

Lũy kế 5 tháng đầu năm 2023, giá trị xuất khẩu nhóm hàng rau quả đạt tới hơn 2 tỉ USD – đây là giá trị xuất khẩu trong 5 tháng cao nhất từ trước tới nay và tăng tới 43% so với cùng kỳ năm trước. Bất ngờ tiếp nối bất ngờ, chỉ trong 3 tuần đầu tháng 6, xuất khẩu rau quả đã đạt tới 723 triệu USD, cao hơn cả tháng 5. Lũy kế xuất khẩu rau quả từ đầu năm đến nay đã đạt tới 2,74 tỉ USD. Theo ước tính, kết thúc tháng 6 xuất khẩu rau quả có thể đạt tới 3 tỉ USD, tương đương giá trị xuất khẩu của cả năm 2022 (gần 3,2 tỉ USD). Với đà tăng hiện tại, dự kiến xuất khẩu rau quả năm 2023 có thể đạt mốc lịch sử trên 5 tỉ USD.

Ông Nguyễn Văn Mười, Phó trưởng cơ quan phía nam Hội Làm vườn VN, cho biết: Chỉ trong 5 tháng mà xuất khẩu sầu riêng đã đạt trên 500 triệu USD là bất ngờ lớn mà không phải sản phẩm nào cũng làm được ngay trong năm đầu tiên xuất khẩu. Với đà tăng trưởng hiện tại, ước tính cả năm nay xuất khẩu sầu riêng sẽ vượt 1 tỉ USD. 

“Vừa rồi, hội chúng tôi có tổ chức đoàn cho bà con sang Thái Lan học tập kinh nghiệm và sắp tới phối hợp với tỉnh Đồng Nai tổ chức hội thảo với chủ đề cơ hội và thách thức cho mặt hàng sầu riêng. Vấn đề là về cơ hội, thị trường của mặt hàng này rất lớn, tuy nhiên cũng đối mặt với nhiều thách thức như việc chúng ta đi sau Thái Lan và có nhiều thứ liên quan đến chất lượng và quy trình thu hoạch cần phải tiếp tục được cải thiện. Ngoài ra, sắp tới Lào, Campuchia cũng có sầu riêng và được xuất khẩu vào Trung Quốc, thách thức cho ngành sầu riêng là rất lớn. Chính vì vậy, chúng tôi nghĩ rằng cần phải tiếp tục cải thiện và nâng cao chất lượng sầu riêng để có thể khai thác bền vững hơn và tiến tới nâng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng lên 1,5 – 2 tỉ USD”, ông Nguyễn Văn Mười chia sẻ.

Ngoài ra, trong nhóm hàng nông sản, xuất khẩu cà phê của VN trong 5 tháng đầu năm ước đạt 882.000 tấn, trị giá hơn 2 tỉ USD, tuy giảm về lượng, nhưng tăng nhẹ về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt trong tháng 5, giá xuất khẩu bình quân cà phê của VN ước đạt mức 2.399 USD/tấn, tăng 5,3% so với cùng kỳ năm trước.

Thủy sản khởi sắc, dệt may giữ đơn hàng

Nếu so với cùng kỳ năm trước, xuất khẩu thủy sản vẫn sụt giảm mạnh; lũy kế 5 tháng đầu năm nay chỉ đạt 3,4 tỉ USD, giảm 28% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, tháng 5 vừa rồi xuất khẩu cả ngành đã đạt tới 808 triệu USD là con số cao nhất tính theo từng tháng kể từ đầu năm. Đáng chú ý, các mặt hàng chủ lực đã hạ dần mức độ sụt giảm so với cùng kỳ. Điều đó cho thấy dấu hiệu hồi phục đang quay trở lại với ngành này. Đáng chú ý, khi nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực như tôm, cá tra, cá ngừ gặp khó khăn thì các doanh nghiệp đã đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng cá khô, cá đóng hộp cũng như đẩy mạnh xuất khẩu sang những thị trường mới, giàu tiềm năng.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản VN (VASEP), nhận định: Dù thị trường Mỹ và EU bị ảnh hưởng nhưng một số thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc vẫn có nhu cầu ổn định, đặc biệt là các mặt hàng giá trị gia tăng của VN. Với những biến động kinh tế, chính trị hiện nay, khó có thể đưa ra những dự báo có tính cơ sở chắc chắn cho giai đoạn 2023 – 2024. Là mặt hàng thiết yếu, thủy sản vẫn có nhu cầu nhất định ở tất cả các thị trường. Tuy nhiên các doanh nghiệp cần lưu ý bối cảnh sau Covid-19 và lạm phát cao, đã có nhiều thay đổi về xu hướng nhu cầu các sản phẩm thủy sản. Các sản phẩm thủy sản phân khúc giá cao đã và sẽ tiếp tục bị giảm nhu cầu trong ngắn hạn. Các mặt hàng giá phải chăng như cá khô, cá hộp, cá tra, chả cá có thể vẫn có cơ hội tốt hơn ở nhiều thị trường.

Cũng trong trạng thái cầm cự, bà Lê Thị Ngọc Bích, Chủ tịch Công đoàn Công ty Top Royal Flash VN, chuyên về sản xuất gia công hàng may mặc xuất khẩu, cho biết: Hiện tại, công ty đã đủ đơn hàng để sản xuất cho đến cuối năm 2023 với công suất bình thường như trước. Khách hàng mất thì mình tìm khách hàng mới. Để ký được các hợp đồng mới và đủ đơn hàng hoạt động buộc lòng công ty phải giảm đơn giá. “Chúng tôi xác định phải tìm mọi cách để tồn tại, giữ chân khách hàng là quan trọng mà quan trọng hơn là giữ chân người lao động để chờ cơ hội phục hồi. Thời gian qua, chúng tôi không cắt giảm nhân sự, thậm chí còn nhận thêm những lao động thất nghiệp của doanh nghiệp khác về đào tạo, dạy nghề. Bên cạnh việc bảo toàn các chế độ cho người lao động với mức lương trung bình từ 6 – 10 triệu đồng/tháng thì vẫn duy trì phúc lợi cho người lao động như hỗ trợ nhà trọ 200.000 đồng/tháng, xăng dầu 50.000 đồng/tháng”, bà Bích cho biết.