Bên cạnh yếu tố di truyền, một số thói quen xấu như ăn uống không lành mạnh, uống rượu bia, lười vận động… làm tăng 30-50% nguy cơ mắc bệnh ung thư.
Bác sĩ Trần Vương Thảo Nghi – Trưởng khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM – chỉ ra 10 thói quen có nguy cơ gây ung thư sau đây.
Ăn nhiều đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp
Bác sĩ Thảo Nghi dẫn nghiên cứu cho thấy, khi tiêu thụ 50 g thịt chế biến sẵn mỗi ngày, nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng tăng 18%. Số lượng tiêu thụ theo thời gian càng nhiều, càng kéo dài thì nguy cơ càng cao. Vì vậy, mọi người nên hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh; bổ sung rau xanh, trái cây tươi…
Ăn nhiều đường, chất tạo ngọt nhân tạo
Chế độ ăn nhiều đường hoặc carbohydrate không trực tiếp làm tăng nguy cơ ung thư. Tuy nhiên, chế độ ăn dư thừa carbohydrate có thể gây thừa cân, béo phì, đường huyết cao, tăng huyết áp, mỡ máu, đái tháo thường… Thừa cân, béo phì là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư.
Theo Viện Ung thư Quốc gia Mỹ (NIH), có một vài nghiên cứu trên động vật cho thấy, các chất làm ngọt saccharin, aspartame, sucralose và cyclamate có thể là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Nhưng hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào có thể trực tiếp minh chứng điều này.
Uống nhiều rượu bia
Uống nhiều rượu bia trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư như ung thư thực quản, dạ dày, vú, gan. Bác sĩ Thảo Nghi dẫn các thống kê nghiên cứu cho thấy, uống rượu với lượng từ 14 g một ngày trở lên làm tăng 23% nguy cơ ung thư vú, ung thư ruột kết và ung thư thực quản là 17%.
Hút thuốc lá
Nicotin và nhiều hóa chất khác trong thuốc lá là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh ung thư như ung thư phổi, tụy, thực quản, bàng quang…
Hút thuốc lá là một trong các yếu tố nguy cơ gây ung thư. Ảnh: Freepik
Không uống đủ nước
Uống nước lọc giúp làm loãng các chất gây hại trong nước tiểu và đẩy chúng ra khỏi bàng quang nhanh hơn, hạn chế sự tích tụ các chất độc hại có thể gây đột biến trong tế bào cơ thể. Uống đủ nước cũng đảm bảo các cơ quan trong cơ thể hoạt động bình thường. Dù chưa có bằng chứng rõ ràng nào cho thấy uống đủ nước làm giảm nguy cơ ung thư bàng quang, nhưng uống đủ 2-2,5 lít nước mỗi ngày có thể giảm nguy cơ viêm nhiễm bàng quang.
Vệ sinh răng miệng kém
Nghiên cứu của Đại học Tufts (Mỹ) và một số đơn vị đăng trên Tạp chí Viện Ung thư Quốc gia Mỹ năm 2018 với hơn 7.400 người cho thấy, nhóm người có viêm nha chu có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi và ung thư đại trực tràng cao hơn ở nhóm người không có viêm nha chu. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học cần có thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn để xác định rõ điều này.
Ngồi lâu một chỗ
Đại học Regensburg (Đức) đã phân tích số liệu thống kê từ 43 nghiên cứu quan sát (trên 4 triệu người và hơn 68.900 ca mắc bệnh ung thư) đăng trên Tạp chí của Viện Ung thư Quốc gia Mỹ năm 2014. Kết quả cho thấy cứ thêm 2 giờ ngồi một chỗ mỗi ngày, nguy cơ mắc ung thư đại tràng, nội mạc tử cung, phổi tăng lần lượt là 8%, 10% và 6%. Ngồi lâu có thể không là một yếu tố nguy cơ, mà có thể liên quan đến các yếu tố khác như ăn nhiều đồ ngọt, thực phẩm đóng hộp, thực phẩm chế biến sẵn, thức uống có cồn… trong lúc ngồi xem tivi. Cần có thêm nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn để xác định rõ kết điều này.
Bác sĩ Thảo Nghi khuyên, nhân viên văn phòng nên cố gắng đứng lên vươn vai, di chuyển quanh bàn làm việc sau mỗi 2 tiếng nhằm giúp máu lưu thông tốt hơn. Bạn cũng có thể kết hợp đi bộ, leo cầu thang bộ, sử dụng ghế tựa lưng phù hợp, dùng bàn đứng làm việc… để hạn chế ngồi quá lâu một chỗ.
Căng thẳng kéo dài
Căng thẳng kéo dài không trực tiếp gây ung thư, nhưng là tác nhân gây nên một loạt các thói quen không tốt cho cơ thể như hút thuốc lá, mất kiểm soát trong chế độ dinh dưỡng, lười vận động và sử dụng các thức uống chứa cồn… Sự kết hợp giữa tình trạng căng thẳng kéo dài và các thói quen không tốt khác có thể làm cho sức khỏe bị sa sút về mặt thể chất lẫn tinh thần. Điều này cũng có thể làm rối loạn cơ chế tự bảo vệ, làm cho cơ thể mất đi khả năng tự sửa chữa những rối loạn tế bào.
Stress gây ra một loạt thói quen không tốt làm tăng nguy cơ ung thư. Ảnh: Freepik
Thức khuya
Thức khuya có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, cũng có thể làm rối loạn cơ chế tự điều hòa của cơ thể. Cơ chế tự điều hòa bị rối loạn có thể làm cho cơ thể mất đi khả năng tự sửa chữa những rối loạn tế bào, là tiền đề hình thành những tổn thương tiền ung thư. Xây dựng và duy trì các thói quen tốt cho sức khỏe thể chất, tinh thần; dinh dưỡng, vận động hàng ngày góp phần làm giảm các yếu tố nguy cơ gây ung thư.
Ít vận động, chơi thể thao
Tập thể dục, thể thao đều đặn có thể giúp cơ thể chống lại ung thư vú, ruột, bàng quang, thận, phổi, dạ dày… Bác sĩ Thảo Nghi dẫn số liệu thống kê từ nhiều nghiên cứu cho thấy, nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng giảm 27% với người thường xuyên tập thể dục.
Bạn nên duy trì tập thể dục ít nhất 3 giờ mỗi tuần, tùy thuộc vào thể trạng để điều chỉnh cường độ phù hợp. Đối với những người thường xuyên làm việc với máy tính, ngồi lâu, tập thể dục rất quan trọng.
Bác sĩ Thảo Nghi lưu ý, những người có các yếu tố nguy cơ gây ung thư cần thăm khám sức khỏe và tầm soát ung thư định kỳ để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Tuệ Trâm
