Chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành nhận xét, “bối cảnh địa chính trị và kinh tế hiện đang diễn biến phức tạp nhất trong nhiều thập kỷ qua, tình trạng phân mảnh kinh tế toàn cầu trong nhiều khía cạnh kinh tế, tài chính, công nghệ… đã đang tác động tiêu cực đến kinh tế”.
Tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PetroVietnam) Lê Mạnh Hùng đã chủ trì buổi Tọa đàm cập nhật diễn biến kinh tế vĩ mô và dự báo các kịch bản kinh tế quý IV/2023 và năm 2024 .
 |
| PetroVietnam và các chuyên gia kinh tế cập nhật diễn biến kinh tế vĩ mô, dự báo quý IV/2023 và năm 2024. (Nguồn: PVN) |
Tham dự tọa đàm có TS Võ Trí Thành – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và cạnh tranh; TS. Cấn Văn Lực – Chuyên gia Kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính – tiền tệ Quốc gia. Cùng dự buổi tọa đàm có Phó Tổng Giám đốc PetroVietnam Phan Tử Giang, đại diện các Ban chuyên môn, các đơn vị thành viên Tập đoàn.
Địa chính trị và kinh tế diễn biến phức tạp nhất nhiều thập kỷ
Mở đầu tọa đàm TS Võ Trí Thành đã cập nhật diễn biến kinh tế vĩ mô và dự báo các kịch bản kinh tế Quý IV/2023 và năm 2024. Theo đó, trong báo cáo triển vọng kinh tế thế giới (WEO) mới nhất, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP thực toàn cầu năm 2023 ở mức 3%, nhưng hạ 0,1 điểm phần trăm dự báo về năm 2024 so với mức đưa ra hồi tháng 7 còn 2,9%.
Như vậy, nền kinh tế toàn cầu dự báo sẽ giảm tốc trong cả năm nay và năm tới so với mức tăng 3,5% đã đạt được trong năm 2022. Lạm phát đang tiếp tục giảm trên toàn cầu, chủ yếu do giá năng lượng giảm và một phần do giá lương thực, thực phẩm xuống thang.
Theo dự báo của IMF, lạm phát bình quân toàn cầu năm nay sẽ là 6,9%, giảm từ mức 8,7% trong năm 2022 và tiếp tục giảm còn 5,8% trong năm 2024. Theo đánh giá của TS. Võ Trí Thành, lạm phát năm 2023 và 2024 còn khá cao, dù giảm mạnh ở các nền kinh tế phát triển ở mức trên 2%. Lạm phát lõi ở các nước phát triển còn cao hơn, lãi suất còn đứng ở mức cao và có thể giảm dần từ giữa năm 2024.
“Nhìn xa hơn, bức tranh kinh tế toàn cầu vẫn đặt trong giai đoạn nhạy cảm, xung đột tại Dải Gaza lần này sẽ có những tác động kinh tế khác biệt so với sự kiện Nga – Ukraine. Đáng chú ý, mặt hàng xuất khẩu mạnh nhất của Trung Đông là dầu mỏ. Có thể thấy rằng bối cảnh địa chính trị và kinh tế diễn biến phức tạp nhất trong nhiều thập kỷ qua, tình trạng phân mảnh kinh tế toàn cầu trong nhiều khía cạnh kinh tế, tài chính, công nghệ… đã đang tác động tiêu cực đến kinh tế”, chuyên gia Võ Trí Thành nhận xét.
Đối với nền kinh tế trong nước, TS. Võ Trí Thành điểm lại một số nét khái quát về tình hình thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản từ đầu năm đến nay và một số nỗ lực về mặt chính sách của Chính phủ. Theo đó, tình hình dần được cải thiện, thanh khoản dồi dào, lãi suất giảm, nền kinh tế vĩ mô khá ổn định.
Tuy nhiên, một số yếu tố có thể gây sức ép lên tỷ giá VND trong nửa cuối năm 2023, bao gồm chênh lệch lãi suất giữa VND và USD tiếp tục thu hẹp do lãi suất điều hành của Fed có thể duy trì ở vùng đỉnh đến cuối năm 2023 trong khi Ngân hàng Nhà nước định hướng tiếp tục hạ lãi suất để hỗ trợ tăng trưởng. Một số dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam kể từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2023 đều đang điều chỉnh theo hướng giảm.
Dự báo đạt mục tiêu 6,0% – 6,5% năm 2023 gần như không thể vì muốn đạt 6,0% trong quý IV cần đạt mức tăng trưởng 10,6%. Với bức tranh khái quát thời gian qua cùng những dự báo nền kinh tế thế giới và Việt Nam trong năm 2024, chuyên gia Võ Trí Thành đã chỉ ra một số hàm ý cho doanh nghiệp, đó là “phòng thủ, tận dụng cơ hội vượt khó và bắt nhịp xu thế”.
Cụ thể là vấn đề tăng cường quản trị rủi ro, xử lý thông tin và xây dựng các kịch bản có thể xảy ra, tận dụng việc kết nối các ngành hàng, đối tác, các gói hỗ trợ của Chính phủ, bắt nhịp các xu thế về chuyển đối số, chuyển đổi xanh… hiện nay.
Bốn rủi ro, thách thức chính trong năm 2023
Trình bày về thị trường tài chính, lãi suất và tỷ giá Quý IV/2023 và năm 2024, TS. Cấn Văn Lực đã điểm lại một số dự báo kinh tế thế giới và Việt Nam; Cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp; Xu hướng lãi suất và tỷ giá năm 2023-2024; Một số chính sách hỗ trợ thị trường, doanh nghiệp và những gợi ý giải pháp đối với doanh nghiệp và PetroVietnam.
Theo đó, kinh tế thế giới 2023 có sự suy giảm (tăng trưởng 2,1-3% từ 3-3,4% năm 2022), có thể tăng khoảng 2,4-2,9% năm 2024; lạm phát (CPI) bình quân giảm (từ 8,2% năm 2022 xuống còn 5,5% năm 2023 và 3,7% năm 2024, theo WB).
Chuyên gia kinh tế cho rằng, có 4 rủi ro, thách thức chính năm 2023, đó là xung đột địa chính trị phức tạp và gia tăng cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; Sự đổ vỡ của một số ngân hàng tại Mỹ, Thụy Sỹ làm tăng rủi ro thị trường tài chính – tiền tệ toàn cầu, rủi ro nợ xấu và vỡ nợ gia tăng; Rủi ro an ninh năng lượng, an ninh lương thực vẫn hiện hữu; Giá cả, lạm phát, lãi suất toàn cầu giảm nhưng còn ở mức cao, rủi ro tài chính – tiền tệ tăng khiến tiến trình phục hồi kinh tế toàn cầu mong manh hơn (a rocky recovery); tác động tiêu cực đến xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng, du lịch quốc tế và thị trường tài chính của Việt Nam.
Đối với Việt Nam, dự báo cả năm 2023, tăng trưởng GDP có thể đạt trên 5%, dù thấp hơn chỉ tiêu đề ra (khoảng 6,5%) nhưng vẫn là mức khá cao so với nhiều nước trên thế giới và khu vực. Chỉ số giá tiêu dùng bình quân cả năm ước khoảng 3,5%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu khoảng 4,5%.
TS. Cấn Văn Lực cho rằng, các động lực tăng trưởng cho năm 2023-2024 đó là việc Trung Quốc mở cửa trở lại từ 8/1/2023; dù phục hồi chậm, nhưng vẫn tích cực đối với kinh tế thế giới và Việt Nam. Bên cạnh đó là cơ hội từ dịch chuyển chuỗi cung ứng và dòng vốn đầu tư toàn cầu, dịch vụ, tiêu dùng tăng khá khả quan, dù có chậm hơn; Chương trình phục hồi và phát triển KT-XH 2022-2023; đầu tư công được đẩy mạnh. Có thể thấy, tín hiệu phục hồi từ tháng 6/2023 đến nay khá rõ nét, trong đó nền tảng vĩ mô và kinh nghiệm phòng chống dịch, quản trị rủi ro được tích lũy tốt lên; rủi ro tài khóa ở mức trung bình, dư địa chính sách vẫn còn.
Cùng đó, vấn đề lạm phát và lãi suất đang giảm, tỷ giá cơ bản ổn định, rủi ro nợ xấu trong tầm kiểm soát; thị trường chứng khoán và BĐS có dấu hiệu phục hồi; Kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng được đẩy mạnh. Cơ cấu lại nền kinh tế, hoàn thiện thể chế được thúc đẩy (sửa đổi Luật đất đai, Luật nhà ở, Luật kinh doanh BĐS, Luật tổ chức tín dụng …).
Song bên cạnh đó, còn không ít những thách thức về kinh tế thế giới suy giảm, tăng trưởng chậm, thị trường xuất khẩu và đầu tư bị thu hẹp, tăng chậm lại; du lịch quốc tế phục hồi chậm; tăng trưởng đầu tư tư nhân thấp; Mặt bằng lãi suất đang giảm nhưng còn cao; rủi ro thị trường tài chính – tiền tệ quốc tế tăng tác động tiêu cực đến Việt Nam; Giải ngân Chương trình phục hồi và đầu tư công chưa thể có đột phá, doanh nghiệp còn nhiều khó khăn (pháp lý, nguồn vốn, nhân sự, đơn hàng…); Rủi ro thị trường trái phiếu DN và BĐS cần thời gian xử lý, lành mạnh hóa… Chuyên gia Cấn Văn Lực đồng thời cũng đưa ra một số dự báo về xung hướng tỷ giá và lãi suất, giá dầu thô trong năm 2024, giá năng lượng và hàng hóa cơ bản đến 2025.
Đối với các doanh nghiệp nói chung và ngành Dầu khí nói riêng, ông Cấn Văn Lực khuyến nghị PetroVietnam tiếp tục xây dựng các kịch bản kinh doanh với giá xăng dầu, khí khác nhau, có giải pháp tăng nguồn cung, dự trữ (gồm cả dự trữ quốc gia và dự trữ thương mại).
 |
| PetroVietnam xây dựng Chiến lược sản xuất khí hydro từ điện gió ngoài khơi nhằm góp phần giảm lượng khí thải nhà kính và kiến tạo một tương lai xanh hơn. (Nguồn: PVN) |
Cùng với đó, xây dựng Chiến lược chuyển đổi năng lượng (xu thế tất yếu), nhất là sau khi Quy hoạch điện VIII được ban hành và Báo cáo giám sát về ngành năng lượng của Quốc hội. Đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ và xây dựng hệ sinh thái PetroVietnam, tăng khả năng thích ứng, quản lý thay đổi, quản lý rủi ro (lãi suất, tỷ giá, tài chính, giá dầu khí…).,Thực hiện Luật Dầu khí sửa đổi; góp ý xây dựng Luật Năng lượng tái tạo, Luật Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (sửa đổi),…
Sau khi nghe phân tích, dự báo từ các chuyên gia kinh tế, nội dung thảo luận từ các Ban chuyên môn, đơn vị thành viên, Tổng Giám đốc PetroVietnam Lê Mạnh Hùng yêu cầu các Ban, đơn vị thành viên liên quan tiếp tục cập nhật, đánh giá các nhóm vấn đề kinh tế vĩ mô, chính sách tiền tệ để đưa vào kết quả 2023, đồng thời trên cơ sở đó, tập trung rà soát đánh giá các rủi ro về kinh tế vĩ mô chuẩn bị cho kế hoạch năm 2024.
