Và theo dự báo, tác động của El Nino đang và sẽ ảnh hưởng tiêu cựu tới nhiều quốc gia trên thế giới, khi gây ra nhiều cơn bão hơn, lũ lụt hơn và ngược lại cũng gây ra hạn hán nghiêm trọng hơn.
El Nino sẽ khiến tình trạng nắng nóng và khô hạn trở nên trầm trọng hơn. Ảnh: GI
Thế giới bắt đầu cảm nhận được El Nino
Không lâu sau khi Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) công bố vào hôm thứ Năm (8/6) vừa rồi rằng chu kỳ thời tiết El Nino đã trở lại, thì một loạt hiện tượng thời tiết cực đoan, cũng như các báo cáo thời tiết tồi tệ, đã xuất hiện trên thế giới.
Gần đây nhất là cơn bão Biparjoy đang tấn công các bờ biển thuộc Ấn Độ và Pakistan nằm bên bờ Ấn Độ Dương. Cơn bão dạng lốc xoáy này (hay còn gọi là xoáy thuận nhiệt đới) được đánh giá sẽ gây ra “thiệt hại trên diện rộng”, bao gồm phá hủy mùa màng và cơ sở hạ tầng, khiến hàng trăm nghìn người phải di tản đến các khu vực an toàn. Theo Bộ trưởng biến đổi khí hậu của Pakistan, Sherry Rehman, đây là “một cơn bão lốc xoáy mà Pakistan chưa từng trải qua”.
Cùng với biến đổi khí hậu đang khiến trái đất nóng lên, El Nino – hiện tượng vốn khiến thời tiết nóng lên ở hầu hết các khu vực – được dự báo sẽ còn gây ra tác động nghiêm trọng hơn khi trở lại lần này. El Nino trước tiên sẽ khiến thời tiết trở nên oi bức, tình trạng nắng nóng trở nên nghiêm trọng hơn và đặc biệt sẽ tạo ra sự khô hạn ở nhiều khu vực.
Một trong những tác động của là nó sẽ khiến các hồ chứa thủy điện dễ dàng khô cạn – một thực trạng đã diễn ra tồi tệ trong những năm trước đây. Nghiên cứu mới được công bố bởi Nature Communications cho biết, dữ liệu vệ tinh cho thấy lượng nước được cô lập trong 7.245 hồ chứa trên khắp thế giới đã giảm từ năm 1999 đến năm 2018.
Chưa hết, một báo cáo mới nhất cho thấy nhiệt độ trên toàn thế giới đã nhanh chóng vượt quá ngưỡng nóng nghiêm trọng vào đầu tháng 6 này, một dấu hiệu cho thấy sức nóng và những tác hại sắp xảy ra.
Cụ thể, các nhà nghiên cứu tại Dịch vụ Biến đổi Khí hậu Copernicus của Liên minh châu Âu cho biết hôm thứ Năm (15/6), vào đầu tháng 6 này lần đầu tiên nhiệt độ không khí bề mặt toàn cầu tăng 1,5 độ C so với mức thời kỳ tiền công nghiệp. Đó là ngưỡng mà các chính phủ cho biết họ sẽ cố gắng duy trì trong Hiệp ước khí hậu Paris 2015.
Rob Jackson, một nhà khoa học khí hậu của Đại học Stanford, nói: “Trong vài năm tới, chúng ta có thể sẽ phá vỡ các kỷ lục về nhiệt độ toàn cầu. Đó là El Nino sắp tới. Nhưng nó không chỉ là El Nino. Không ai phải ngạc nhiên khi chúng ta thiết lập các kỷ lục toàn cầu mới. Mức 1,5 độ C đang đến rất nhanh; nó có thể đã ở đây rồi”.
Dự báo hạn hán và nắng nóng ở Việt Nam
Các nhà khoa học nói chung trên thế giới đều có đồng quan điểm rằng với việc El Nino đã đến và có thể kéo dài trong vài năm, đây là một mối đe dọa lớn đối với đời sống con người, đặc biệt ở các khu vực dễ bị tổn thương, gồm Việt Nam và nhiều quốc gia ven biển ở Đông Nam Á khác.
Theo bản cập nhật vừa mới ban hành về tình trạng El Nino của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (NCHMF), hiện tượng El Nino sẽ tiếp tục phát triển từ tháng 6 cho tới hết năm 2023 và duy trì đến năm 2024 với xác suất khoảng 80-90%.
El Nino là một kiểu khí hậu tự nhiên sinh ra từ vùng nước ấm bất thường ở Đông Thái Bình Dương. Nó hình thành khi gió thổi từ đông sang tây dọc theo xích đạo Thái Bình Dương chậm lại hoặc đảo chiều do áp suất không khí thay đổi. Ảnh đồ họa: Reuters/NOAA
Theo báo cáo, trong điều kiện El Nino, ở hầu hết các vùng trong cả nước, nhiệt độ trung bình các tháng có xu thế cao hơn bình thường; nắng nóng có thể nhiều hơn và gay gắt hơn; khả năng xuất hiện nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối.
NCHMF cho biết rằng El Nino thường gây thâm hụt lượng mưa ở đa phần diện tích cả nước với mức phổ biến từ 25 đến 50%, rõ rệt nhất là khu vực Bắc Trung Bộ. Vì thế, nguy cơ xảy ra khô hạn cục bộ hoặc diện rộng ở những nơi có nhu cầu dùng nước nhiều cho sản xuất và sinh hoạt.
“Trong các tháng mùa khô năm 2023, Việt Nam cần đề phòng tình trạng ít mưa dẫn đến hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước trong những tháng đầu năm 2024 trên phạm vi toàn quốc”, NCHMF cho biết. Cơ quan khí tượng của Việt Nam đưa ra ví dụ là El Nino đã từng gây ra các đợt hạn mặn kỷ lục vào năm 2015/2016 và 2019/2020.
Theo NCHMF, trong những năm El Nino số đợt không khí lạnh ảnh hưởng đến nước ta ít hơn bình thường. Có nghĩa, nhiệt độ trung bình các tháng đều cao hơn bình thường, mùa đông chênh lệch rõ rệt hơn mùa hè, các khu vực phía Nam chịu ảnh hưởng nhiều hơn phía Bắc.
Đặc biệt, trong điều kiện có ảnh hưởng của El Nino, nhất là các đợt El Nino mạnh có thể gây ra nhiều kỷ lục về nhiệt độ cao nhất tuyệt đối ở nhiều nơi.
Huy Hoàng
