Thanh tra Chính phủ vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong công tác quản lý nhà nước về xăng dầu. Cơ quan thanh tra đề cập tới hàng loạt “ông lớn” trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, do có vi phạm trong quá trình hoạt động kinh doanh.
Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm trong công tác quản lý xăng dầu (ảnh minh họa)
Liên tục bị xử phạt hành chính
Theo kết quả thanh tra, 7 trong số 15 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã sử dụng quỹ bình ổn giá sai mục đích bình ổn giá, không kết chuyển về tài khoản quỹ bình ổn giá mà để lại tài khoản thanh toán của doanh nghiệp thường xuyên, trong nhiều kỳ trước khi hoàn trả lại quỹ bình ổn giá, với tổng số tiền lên tới hơn 7.927 tỉ đồng.
Trong số trên, có 3 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính từ 3 lần trở lên. Cụ thể là Công ty TNHH vận tải thủy bộ Hải Hà bị phạt 4 lần, Công ty TNHH thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil bị phạt 3 lần, Công ty cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức bị phạt 3 lần.
Ngoài ra, 3 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã trích lập và chi sử dụng quỹ bình ổn giá đối với khối lượng xăng dầu vượt so với khối lượng trên sổ sách, dẫn đến trích lập quỹ bình ổn giá sai với số tiền hơn 4,7 tỉ đồng và chi sử dụng quỹ bình ổn giá sai với số tiền hơn 22 tỉ đồng.
Cụ thể, Công ty TNHH vận tải thủy bộ Hải Hà trích lập quỹ bình ổn giá vượt khối lượng với số tiền hơn 4,7 tỉ đồng. Các công ty chi vượt khối lượng như: Công ty TNHH thương mại và dịch vụ Long Hưng hơn 4,6 tỉ đồng, Công ty TNHH vận tải thủy bộ Hải Hà hơn 14 tỉ đồng…
Thanh tra Chính phủ đề cập tới vi phạm tại nhiều “ông lớn” kinh doanh xăng dầu, trong số này có Công ty TNHH thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil
T.N
Vẫn theo kết quả thanh tra, Công ty TNHH thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil trích lập quỹ bình ổn giá thiếu hơn 3 tỉ đồng, Công ty cổ phần thương mại dầu khí Đồng Tháp thực hiện một số bút toán điều chỉnh giảm quỹ bình ổn giá với số tiền hơn 10 tỉ đồng không phù hợp với nguyên tắc kế toán.
Dù một số thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã bị xử phạt vi phạm hành chính nhiều lần, nhưng Bộ Công thương chưa kịp thời xem xét, xử lý đình chỉ hoạt động kinh doanh hoặc thu hồi giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu. Điều này dẫn đến quỹ bình ổn giá liên tục bị các thương nhân đầu mối chiếm dụng và sử dụng sai mục đích.
Nghịch lý về thuế bảo vệ môi trường
Kết quả thanh tra còn cho thấy, do Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) và nhiều cục thuế thực hiện chưa đầy đủ, chưa đúng quy định, thiếu kiểm tra, giám sát dẫn đến nhiều thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu nợ thuế bảo vệ môi trường hàng ngàn tỉ đồng trong nhiều kỳ, nhiều năm.
Thanh tra Chính phủ xác định, tại thời điểm 30.9.2022, 6 trong số 15 thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu được thanh tra đang nợ tiền thuế bảo vệ môi trường với tổng số tiền hơn 3.219 tỉ đồng.
Từ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị chuyển 3 vụ việc sang Bộ Công an (ảnh minh họa)
Đáng chú ý, mặc dù còn nợ ngân sách nhà nước tiền thuế bảo vệ môi trường nhưng một số thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã cho nhiều cá nhân vay nợ để sử dụng vào mục đích cá nhân cả ngàn tỉ đồng.
Trong đó, từ năm 2017 – 2022, Công ty cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức cho ông Chu Đăng Khoa, Phó tổng giám đốc, và bà Chu Thị Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty này, mượn hơn 7.485 tỉ đồng. Đến thời điểm thanh tra, 2 cá nhân nêu trên còn nợ công ty tổng số tiền hơn 1.396 tỉ đồng.
Tương tự, Công ty TNHH thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil đã âm vốn chủ sở hữu hơn 462 tỉ đồng, nợ Nhà nước tiền thuế bảo vệ môi trường hơn 1.246 tỉ đồng; nợ quỹ bình ổn giá hơn 212 tỉ đồng. Tuy nhiên, công ty lại đang cho bà Mai Thị Hồng Hạnh, Chủ tịch Hội đồng quản trị công ty này, nợ hơn 2.978 tỉ đồng.
5 năm, hưởng chênh lệch giá hơn 9.770 tỉ đồng
Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ cho biết, xuất phát từ quy định do Bộ Công thương ban hành, nhiều hành vi mua bán xăng dầu trái quy định đã xảy ra, khiến hệ thống kinh doanh xăng dầu bị phá vỡ.
Khi mua bán xăng dầu của nhau, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu đã trở thành các thương nhân phân phối, có cơ hội để mua bán thông qua trung gian làm tăng chi phí lưu thông. Điển hình như Công ty cổ phần đầu tư Nam Phúc làm trung gian mua bán xăng dầu, hưởng chênh lệch giá số tiền hơn 2 tỉ đồng.
Thực tế trên còn tạo ra tầng nấc trung gian để hưởng chiết khấu, chênh lệch giá. Chỉ tính trong 5 năm, một số thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu mua bán xăng dầu hưởng tiền chiết khấu hoặc chênh lệch giá lên tới hơn 9.770 tỉ đồng.
Kết quả thanh tra cũng cho thấy, do Bộ Công thương quản lý lỏng lẻo, xử lý không nghiêm khiến hoạt động kinh doanh xăng dầu diễn biến phức tạp, nhiều hành vi mua bán trái quy định xảy ra thường xuyên trong thời gian dài.
Cụ thể, Công ty CP thương mại và dầu khí Đồng Tháp ủy quyền việc mua bán xăng dầu cho các công ty không phải là công ty con và không được cấp giấy xác nhận đủ điều kiện làm thương nhân phân phối xăng dầu
Hay như Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) ủy quyền cho các công ty con thuộc tập đoàn được thực hiện ký hợp đồng mua bán xăng dầu với thương nhân đầu mối khác và bán tái xuất xăng dầu, với sản lượng hơn 4,4 triệu m3 , các công ty cổ phần của Petrolimex bán tái xuất xăng dầu với sản lượng hơn 6,2 triệu m3.
Kiến nghị chuyển Bộ Công an 3 vụ việc
Từ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra Bộ Công an để xem xét, xử lý theo quy định pháp luật đối với 3 vụ việc.
Thứ nhất, hành vi vi phạm pháp luật trong việc kê khai, nộp thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu và việc sử dụng quỹ bình ổn giá tại Công ty cổ phần Tập đoàn Thiên Minh Đức.
Thứ hai, hành vi vi phạm pháp luật trong việc kê khai, nộp thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu tại Công ty TNHH thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil.
Thứ ba, hành vi vi phạm pháp luật trong việc kê khai, nộp thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu; việc sử dụng quỹ bình ổn giá sai mục đích bình ổn giá tại Công ty TNHH vận tải thủy bộ Hải Hà.
