Khi ngành giáo dục triển khai chương trình giáo dục phổ thông 2018, việc thiếu giáo viên (GV) nhiều nhất hiện nay có lẽ chỉ đối với môn âm nhạc, mỹ thuật ở cấp THPT vì đây là 2 môn học mới hoàn toàn ở cấp học này. Tuy nhiên, nếu tuyển mỗi trường 1 GV âm nhạc, 1 GV mỹ thuật thì cả nước cũng chỉ cần tuyển mới hơn 5.000 GV vì toàn quốc có chưa đến 2.700 trường THPT.
Ngoài ra, một số trường vùng sâu, vùng xa, những nơi đặc biệt khó khăn thiếu GV tiếng Anh (cấp tiểu học) vì môn học này có nhiều cơ hội việc làm, GV có thể dễ dàng tìm một công việc phù hợp ở những vùng có điều kiện. Còn lại, cơ bản các môn học khác không thiếu nguồn tuyển nếu không muốn nói là dồi dào nguồn tuyển vì sinh viên sư phạm thất nghiệp những năm qua tương đối nhiều.
Nhiều trường thiếu giáo viên tiếng Anh cấp tiểu học
Lấy ví dụ tỉnh Thanh Hóa, trước thềm năm học 2023 – 2024, người đứng đầu ngành giáo dục địa phương này cho biết tỉnh còn thiếu tới 10.256 GV nhưng nhiều sinh viên sư phạm được đào tạo lớp chất lượng cao ở Trường ĐH Hồng Đức khi ra trường vẫn khó khăn tìm kiếm việc làm.
Đầu năm học này, chúng tôi đã tham gia Hội đồng tuyển dụng giáo viên của UBND huyện ở một tỉnh phía nam để tuyển GV mầm non, tiểu học, THCS và nhân viên trường học và thấy gần như vị trí nào GV cũng phải cạnh tranh nhau, kể cả GV mầm non và tiểu học cũng thường có 2 – 3 người ứng tuyển mới lấy 1 chỉ tiêu.
Đặc biệt, môn tiếng Anh nhiều nơi nói thiếu nhưng tham gia Hội đồng tuyển dụng, chúng tôi thấy cả huyện chỉ tuyển 1 GV tiếng Anh nhưng có 8 hồ sơ ứng tuyển. Vị trí GV ở một số môn khác mỗi môn tuyển 1 chỉ tiêu nhưng môn nào cũng có 9 hồ sơ đăng ký dự tuyển. Đặc biệt, những người tham dự kỳ thi tuyển viên chức đa phần ở ngưỡng tuổi trên dưới 30, có người đã 40. Điều này cho thấy nhiều sinh viên sư phạm ra trường đã lâu năm nhưng vẫn chưa có cơ hội được tuyển dụng và họ đã từng dự thi, đã từng chờ đợi nhiều năm nhưng cơ hội trúng tuyển cũng rất mong manh vì sự cạnh tranh với số lượng quá lớn.
Nhìn vào con số hiện nay cả nước còn thiếu 118.253 GV thì thấy rất lớn, nhưng nếu chia ra 63 tỉnh thành thì bình quân mỗi địa phương có chỉ tiêu không nhiều. Trong khi đó, việc tuyển dụng còn phải căn cứ vào chỉ tiêu bổ sung của các cơ quan chức năng chứ không phải cứ thiếu bao nhiêu là tuyển bấy nhiêu. Vì thế, việc tuyển dụng GV hiện nay ở đa phần các địa phương đều khá nhỏ giọt.
Việc thiếu GV hiện nay ở các địa phương thực ra có nhiều nguyên nhân. Đó là tình trạng có thêm một số môn học mới ở chương trình giáo dục phổ thông 2018; do một bộ phận GV ở những thành phố lớn bỏ việc; một số vùng đặc biệt khó khăn khó tuyển một số môn học đặc thù; thiếu vì chỉ tiêu tuyển bổ sung hằng năm ít…
Thực tế nguồn tuyển của các địa phương hiện nay không hiếm. Vấn đề là có chỉ tiêu tuyển dụng nhiều hay ít và cách tuyển dụng của các địa phương thực hiện như thế nào.
Vì thế, nếu linh hoạt, các địa phương đồng loạt thực hiện chính sách dạy liên trường (đối với những trường thừa – thiếu GV) cũng là một giải pháp phù hợp khi chưa được phân bổ chỉ tiêu tuyển dụng viên chức ngành giáo dục. Bởi thực tế, tình trạng thừa – thiếu GV cục bộ giữa các trường học hiện nay khá phổ biến ở các địa phương.
