การค้นหา 5 ปีของนักภาษาศาสตร์ชาวเวียดนามโพ้นทะเล

Prison Diary in Foreign Languages ​​​​เป็นผลงานที่พิเศษมากเนื่องจากได้รวบรวมการแปลจำนวนมากที่สุดถึง 37 ภาษา โดยมีการแปล 62 ครั้งโดยนักแปล 79 คน ซึ่งรวมทั้งการแปล 15 ครั้งที่ยังไม่เป็นที่รู้จักหรือได้รับการแนะนำในเวียดนามด้วย

ทำไมคุณถึงรวบรวม Prison Diary ที่แปลเป็นภาษาต่างประเทศ?

ดร.โว ซวน เชว่: ในปี 2019 ผมได้รับจดหมายจากคุณ Dang Thi Hai Tam นักการทูต ที่รับตำแหน่งเอกอัครราชทูตเวียดนามประจำฟินแลนด์ โดยเธอบอกว่าเธอต้องการทำกิจกรรมทางวัฒนธรรม รวมถึงการร่วมมือกับเราในการแปล สมุดบันทึกเรือนจำ ของประธาน โฮจิมินห์ เป็นภาษาฟินแลนด์ เราได้คุยกับเธออีกครั้ง Prison Diary ได้รับการแปลโดยกวีชาวฟินแลนด์ที่มีชื่อเสียงมากเมื่อ 60 ปีที่แล้ว

ดร. โว ซวน เชว่ และ บันทึกในเรือนจำของเขา เป็นภาษาต่างประเทศ

ภาพ: NVCC

หลังจากนั้นเมื่อผมค้นหาข้อมูลค้นคว้าและรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับ Prison Diary ที่ได้รับการแปลเป็นภาษาต่างประเทศในเวียดนาม ผมก็ประหลาดใจเมื่อพบว่า Prison Diary ฉบับแปลภาษาฟินแลนด์ยังไม่เป็นที่รู้จักในเวียดนาม ฉันจึงตัดสินใจลองค้นหาในภาษาอื่น และพบว่ามีการแปลจากเมื่อ 60 ปีที่แล้ว แต่ในเวียดนาม มีการบันทึกเฉพาะคำแปลภาษาสวีเดนและเดนมาร์กเท่านั้น ฉันขยายคอลเลกชั่นของฉันโดยไม่คิดว่าการค้นหาจะใช้เวลาถึง 5 ปี

ฉันติดต่อห้องสมุดมหาวิทยาลัยและห้องสมุดแห่งชาติของประเทศต่างๆ รวบรวมคำแปล และแนะนำลงในหนังสือพิมพ์เวียดนาม ครั้งนั้นเป็นช่วงที่เกิดการระบาดของโควิด-19 เช่นกัน คำตอบที่ฉันได้รับจากพวกเขาช่วยให้ฉันรวบรวมคำแปลบางส่วนและติดต่อกับนักแปลบางคนที่รุ่นก่อนของฉันไม่มีหรือไม่เคยแนะนำให้ผู้อ่านชาวเวียดนามรู้จัก

จริงๆ แล้วงานของฉันไม่ได้เกี่ยวกับวรรณคดี แต่เกี่ยวกับการค้นคว้าทางภาษา แต่ฉันพบว่าบ้านของฉันยังขาดด้านนี้อยู่ ครั้งหนึ่งเมื่อฉันพาลูกไปที่พิพิธภัณฑ์โฮจิมินห์ ซึ่งเป็นบริเวณที่จัดแสดงพระบรมสารีริกธาตุของประธานาธิบดีโฮจิมินห์ ฉันเห็นเพียง สำเนาสมุดบันทึกเรือนจำ ที่ได้รับการถ่ายรูปไว้เพียงไม่กี่เล่มเท่านั้น ไม่มีภาษานอร์ดิกเลย และยังบันทึกย่อที่คลุมเครืออีกด้วย การทำเช่นนั้นไม่สมควรได้รับการยกย่องให้เป็น Prison Diary เมื่อไปต่างประเทศ ฉันไปพิพิธภัณฑ์บ่อยๆ เพราะเห็นว่าพิพิธภัณฑ์ทำออกมาได้ดี ให้ความรู้ และให้ข้อมูลดีมาก ฉันคิดว่าจะทำแบบนี้เพื่อดึงดูดความสนใจให้ผู้คนสนใจงานนี้มากขึ้น ฉันคิดว่านี่คือของขวัญเนื่องในโอกาสครบรอบ 65 ปีของการเปิด ตัวบันทึกของประธานาธิบดีโฮจิมินห์ในเรือนจำ ภาษาแห่งชาติต่อสาธารณชน

จากขนาดที่ Prison Diary ได้รับการแปลออกมา ซึ่งคุณได้ระบุไว้ในหนังสือแล้ว คือ 37 ภาษา จาก 42 ประเทศ และมีการแปลเป็นภาษาต่างประเทศ 62 ภาษา นับเป็นตัวเลขที่อาจกล่าวได้ว่าเป็นสถิติใหม่ในวรรณกรรมเวียดนาม คุณคิดว่าชาวต่างชาติ (ผ่านทางผู้แปล) เข้าใจ Prison Diary อย่างไร

ปกสมุดบันทึกเรือนจำเป็น ภาษากาลิเซีย ปี 1978

ภาพ: NVCC

ตอนที่ฉันยังเรียนอยู่ เพื่อนคนหนึ่งบอกฉันว่าเมื่อเราบินไปสู่อวกาศ เราจะได้เห็นว่าโลกสวยงามแค่ไหน ฉันก็คิดเรื่องนี้เช่นกัน เมื่อฉันไปต่างประเทศ ฉันจึงเข้าใจว่าประเทศของฉันสวยงามแค่ไหน ในทำนองเดียวกัน Prison Diary ได้รับการแปลเป็นภาษาเวียดนามมาเป็นเวลานานแล้ว และมีการค้นคว้า วิเคราะห์ และรวบรวมไว้มากมาย แต่เราไม่สามารถดูจากภายนอกได้ว่ามีการแปลไปแล้วกี่ครั้งและเป็นภาษาใดบ้าง... จากการรวบรวมการแปลเหล่านี้ เราจะเข้าใจว่าทำไมนักแปลต่างประเทศจึงเลือกแปลงานเหล่านั้นเป็นภาษาของพวกเขา แล้วมาลองดูว่าผู้อ่านต่างประเทศได้รับหนังสืออย่างไร

ฉันคิดว่าคอลเลกชันของฉันช่วยให้คนในประเทศทราบว่าผู้อ่านชาวต่างชาติเข้าใจประธานาธิบดีโฮจิมินห์ในแง่มุมที่แตกต่างออกไป ในฐานะกวี ศิลปิน ซึ่งแตกต่างจากภาพลักษณ์ที่พวกเขายังคงรู้จักเกี่ยวกับโฮจิมินห์ในฐานะนักปฏิวัติ ผู้นำของเวียดนาม

ฉันไม่เพียงแต่ติดต่อกับนักเขียนที่ยังมีชีวิตอยู่เท่านั้น แต่ยังค้นหานักเขียนที่เสียชีวิตไปแล้วด้วย ตัวอย่างเช่น เราไปที่สุสานในฟินแลนด์ระหว่างการระบาดของโควิด-19 ซึ่งเป็นที่ฝังศพของนักแปลและกวีในตำนาน Pentti Saarikoski ในช่วงชีวิตของเขา เขาเป็นผู้สมัครชิงตำแหน่งสมาชิกรัฐสภาฟินแลนด์จากพรรคคอมมิวนิสต์ เขาเขียนไว้ในคำนำของงานแปลว่า “ผมแปล Prison Diary เพราะเป็นบทกวีที่ดี และผมชื่นชมอาชีพการงานของประธานาธิบดีโฮจิมินห์ และการต่อสู้ที่กล้าหาญและยืดหยุ่นของประชาชนชาวเวียดนามภายใต้การนำของเขาซึ่งได้รับชัยชนะ” เขาเขียนคำเหล่านี้เมื่อวันที่ 6 กันยายน พ.ศ.2512 ซึ่งเป็นวันเดียวกับที่ประชาชนเวียดนามแสดงความอาลัยต่อประธานาธิบดีโฮจิมินห์

หรืออย่างที่ผู้แปลสามีภรรยาของฉบับภาษาโปแลนด์เขียนไว้ในคำนำว่า “โฮจิมินห์วาดภาพความทุกข์ทรมานของตนเองและเพื่อนนักโทษได้อย่างสมจริงด้วยบทกวีสั้นๆ ที่มักมีเพียงสี่บรรทัด ในลักษณะที่ตลกขบขันและลึกซึ้ง บทกวีสั้นๆ ของเขาถือเป็นผลงานชิ้นเอกชิ้นเล็กๆ”

หรือผู้แปลอีกคนหนึ่งที่แปลภาษากาลิเซียเป็นนักเขียนที่อาศัยอยู่ในคิวบาและกลับมายังบ้านเกิดของเขาที่กาลิเซียซึ่งเป็นภูมิภาคเล็กๆ ทางตะวันตกเฉียงเหนือของสเปน เขาแปล Prison Diary มาเป็นเวลา 7 ปี “แม้จะต้องทนทุกข์ทรมาน เจ็บป่วย และประสบความเลวร้ายมากมาย แต่โฮจิมินห์ก็ยังสามารถเขียนบทกวีที่เปี่ยมด้วยความหวังและอารมณ์ขันได้ บทกวีสั้น ๆ เหล่านี้ถูกทอขึ้นอย่างประณีตในความมืดมิดของห้องขังของเขา กวีและนักปฏิวัติกลายเป็นหนึ่งเดียวกันในตัวเขา” เขาเขียนไว้ในคำนำ

และความคิดเห็นอื่นๆอีกมากมาย จากเอกสารที่ผมอ่านพบว่ามีการชื่นชมศิลปินอย่างประธานาธิบดีโฮจิมินห์อย่างมาก ผู้คนแปลเพราะพวกเขารู้สึกว่ามันน่าสนใจและแตกต่างจากสิ่งที่พวกเขารู้เกี่ยวกับประธานาธิบดีโฮจิมินห์ในฐานะผู้นำคอมมิวนิสต์และนักปฏิวัติ

ความตั้งใจของฉันในการทำเช่นนี้ก็เพราะว่างานชิ้นนี้แสดงให้เห็นอีกแง่มุมหนึ่งของประธานาธิบดีโฮจิมินห์ นั่นก็คือ บุคคลผู้มีความเป็นศิลปินมาก มรดกทางจิตวิญญาณของประธานโฮจิมินห์ได้รับการยอมรับจากรัฐบาลเวียดนามให้เป็นสมบัติของชาติ แต่ในพิพิธภัณฑ์ยังไม่ได้เน้นย้ำถึงคุณค่าทั้งหมดของมรดกนี้ เนื่องจากมีการแปลเป็นภาษาของตนเองเป็นจำนวนมาก จึงไม่มีเหตุผลใดที่ฉันจะไม่รวบรวมและแนะนำเนื้อหาดังกล่าวให้ผู้อ่านชาวเวียดนามได้ทราบ

Prison Diary ฉบับภาษาโปรตุเกส พิมพ์ในบราซิลเมื่อปีพ.ศ. 2511

ผู้เขียน Vo Xuan Que ที่หลุมศพของนักแปล Penti Saarikoski ในปี 2020

แผนที่ประเทศที่มี การพิมพ์บันทึกเรือนจำ

กระบวนการค้นคว้าเอกสารที่กินเวลานานถึง 5 ปี มีอะไรบ้างที่ทำให้คุณจดจำ?

มันต้องใช้ความพยายามมาก แต่ฉันคิดว่านี่เป็นงานทางวิทยาศาสตร์ไม่เพียงแต่สำหรับฉันเท่านั้นแต่สำหรับทั้งครอบครัวของฉันด้วย ฉันต้องติดต่อเพื่อนร่วมงานและเพื่อนๆ ของภรรยาและลูกที่อยู่ต่างประเทศเพื่อขอความช่วยเหลือ เช่น ในการเก็บรวบรวมคำแปลภาษาอิตาลี ฉันต้องถามคนรู้จักของภรรยาฉันที่นั่น หรือฉันพบข้อมูลเกี่ยวกับ Prison Diary เวอร์ชันภาษาสวีเดนในร้านหนังสือมือสองที่สวีเดน และฉันต้องขอให้เพื่อนลูกสาวไปที่นั่นและซื้อให้ฉัน

ในคำแปลที่ฉันรวบรวมไว้ มีภาษาชนกลุ่มน้อย 2 ภาษา หนึ่งคือชาวบาสก์ซึ่งมีอยู่เพียงประมาณหนึ่งล้านคนทางตะวันตกเฉียงเหนือของสเปน และการแปลภาษากาลิเซีย ซึ่งเป็นภาษาชนกลุ่มน้อยของสเปน ทั้งสองคำแปลมาจากเวอร์ชันภาษาสเปน

ก่อนที่ฉันจะรวบรวมมัน ในเวียดนามมีคำแปลภาษาสเปนที่รู้จักเพียงฉบับเดียวโดยกวีชาวคิวบาที่มีชื่อเสียง แต่ในความเป็นจริง ภาษาสเปนมีการแปลถึง 3 แบบ และถ้าคุณนับการพิมพ์ในสเปน ก็ยังมีภาษาชนกลุ่มน้อยอีก 2 ภาษาดังที่กล่าวไว้

หนึ่งในนักแปล Prison Diary ที่ฉันติดต่อด้วยคือ Satchidananda ซึ่งเป็นกวีชาวอินเดียที่มีชื่อเสียงและผู้ได้รับการเสนอชื่อเข้าชิงรางวัลโนเบลสาขาวรรณกรรม เขาแปล Prison Diary เป็นภาษามาลายาลัมซึ่งหลายคนอาจไม่เคยได้ยิน ผลงานแปลของเขาตีพิมพ์ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2519 และได้รับการตีพิมพ์ซ้ำอีกเจ็ดครั้ง ล่าสุดในปี พ.ศ. 2564 นอกจากนี้ ยังสามารถค้นหาทางออนไลน์ได้ว่าห้องสมุดใดในอินเดียที่มีผลงานแปลเหล่านี้ นอกจากนี้ ภาษาเบงกาลี ซึ่งเป็นภาษาหลักในอินเดีย ยังเป็นภาษาทางการของบังกลาเทศอีกด้วย และมี Prison Diary แปลมาแล้ว 4 ฉบับ โดย 3 ฉบับแปลโดยชาวบังกลาเทศ และอีก 1 ฉบับแปลโดยกวีชาวอินเดียซึ่งเป็นศาสตราจารย์ที่มหาวิทยาลัยเนห์รู ซึ่งเชี่ยวชาญภาษาจีนมาก โดยเขาได้แปลโดยตรงจากภาษาจีนเป็นบทกวีภาษาเบงกาลี

นอกจากการแปลบทกวีแล้ว ฉันยังรู้จักบทเพลงหนึ่งบทที่แต่งโดยนักแต่งเพลงชาวเยอรมันและบทเพลงประสานเสียงสองบทที่แต่งโดยนักแต่งเพลงชาวอังกฤษสี่คน โดยอิงจาก Prison Diary จนถึงขณะนี้ ฉันไม่เคยเห็นนักดนตรีชาวเวียดนามแต่งเพลงที่ได้รับแรงบันดาลใจจาก Prison Diary เลย ดังนั้นฉันจึงประหลาดใจมากเมื่อพบข้อมูลว่ามีเพลง 3 เพลงโดยนักดนตรีต่างชาติที่มีพื้นฐานมาจากผลงานชิ้นนี้

หนังสือเล่มนี้เป็นผลงานในชีวิตของ ดร. โว ซวน เชว่ เขาได้ทุ่มเทความพยายามในการรวบรวมเอกสารในหลายประเทศ ได้พบและสัมภาษณ์นักแปลและนักเขียนหลายคนในหลายประเทศ หรือบางครั้งอาจโชคดีที่ได้เชื่อมโยงกับนักเขียนที่แปล บันทึกเรื่องเรือนจำ ของประธานโฮจิมินห์ในประเทศต่างๆ ทั่วโลก ความเอาใจใส่อย่างพิถีพิถันของดร. Vo Xuan Que ได้สร้างผลงานการแปล Prison Diaries ที่มีความละเอียดและสมบูรณ์แบบที่สุดในประเทศต่างๆ

(พลเอก เขียนโดย เหงียน ฮ่อง ไท)

ที่มา: https://thanhnien.vn/cuoc-tim-kiem-5-nam-cua-nha-ngon-ngu-viet-kieu-185250517174251277.htm