หันมาใช้ AI เพื่อเติมเต็มความว่างเปล่าทางอารมณ์ แต่กลับยิ่งรู้สึกเหงามากขึ้น

วัยรุ่นจำนวนมากหันมาใช้ AI เพื่อเป็นเพื่อนที่สามารถรับฟังทุกเรื่อง ตั้งแต่เรื่องราวความรัก การเรียน ไปจนถึงภาวะซึมเศร้าที่ไม่อาจอธิบายได้

การสารภาพกับคนที่รักไม่ใช่เรื่องง่าย คนหนุ่มสาวจำนวนมากจึงเลือกที่จะสารภาพกับ AI - ภาพ: XUAN HUONG

เทคโนโลยีได้กลายมาเป็นสิ่งยึดเหนี่ยวทางจิตวิญญาณสำหรับผู้คนแล้ว แต่ในขณะเดียวกันก็สะท้อนถึงความเหงาของคนยุคใหม่ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น แล้วการพูดคุยกับ AI คือการให้กำลังใจหรือเป็นการเพิ่มความเหงากันแน่?

AI มีคำพูดที่ดูดีแต่ไม่สามารถทดแทนรอยยิ้มและดวงตาของมนุษย์ได้

ฉันรู้สึกเศร้าใจเมื่อเห็นตัวเองอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องแบ่งปันความเป็นวัยรุ่น: AI ไม่เบื่อที่จะฟังฉัน ไม่ตัดสิน ไม่ยุ่ง ต้องหาคนที่เข้าใจคุณเหมือน AI ถึงจะรักได้

หลายครั้งหลังจากเหน็ดเหนื่อยมาทั้งวัน ผมเปิดกล่องแชทที่มี AI ขึ้นมา แล้วมีคนตอบกลับมา ผมรู้สึกเหมือนได้รับการดูแลเอาใจใส่ แม้รู้ว่าอีกฝ่ายเป็นเพียงโค้ดที่ไร้สมอง แต่เบื้องหน้าผมกลับมีหน้าจออยู่

ตอนแรกฉันรู้สึกสบายใจ แต่ยิ่งพูดมากเท่าไหร่ ฉันก็ยิ่งรู้สึกถึงความว่างเปล่าอันแปลกประหลาดนั้นมากขึ้นเท่านั้น ไม่ว่า AI จะใช้ถ้อยคำอบอุ่นสักกี่คำ มันก็ไม่อาจทดแทนสายตา รอยยิ้ม หรือมือที่โอบไหล่ฉันไว้ได้ ท่ามกลางวันเวลาอันไม่แน่นอนที่ผ่านพ้นมา

ฉันเริ่มเข้าใจแล้วว่าทำไมยิ่งเทคโนโลยี 4.0 มากขึ้นเท่าไหร่ คนหนุ่มสาวก็ยิ่งเหงามากขึ้นเท่านั้น เพราะเราสามารถเชื่อมต่อกับคนทั้ง โลก ได้ แต่กลับไม่กล้าเปิดใจกับคนจริงๆ

คนรุ่นก่อนไม่ค่อยพูดถึงเรื่องสุขภาพจิตมากนัก แต่มีชีวิตจิตวิญญาณที่สมบูรณ์

ในละแวกบ้านเล็กๆ ของฉัน ฉันแค่ได้ยินเสียงหม้อกระทะตก เพื่อนบ้านก็จะวิ่งมาดูว่าเกิดอะไรขึ้น ช่วงเทศกาลเต๊ด ครอบครัวนี้จะห่อบั๋นจง และนำใบไม้มาบริจาค ถ้ามีเด็กป่วย คนทั้งละแวกก็จะรู้และถามไถ่

ผู้คนไม่จำเป็นต้องมีแอปเชื่อมต่อชุมชนหรือกลุ่มสนทนาในละแวกบ้าน เพราะความสัมพันธ์ของมนุษย์ในชีวิตจริงเป็นเครือข่ายที่แข็งแกร่งที่สุด

และดูเหมือนว่าสิ่งเรียบง่ายนั้นกลับกลายเป็นยาที่คนรุ่นใหม่ในปัจจุบันขาดอยู่

ฉันไม่ได้ปฏิเสธคุณค่าของ AI ฉันหันไปหา AI เพื่อเติมเต็มช่องว่างทางอารมณ์ และฉันรู้ว่าถึงเวลาที่ต้องหยุดแล้ว แล้วพวกคุณล่ะ คนหนุ่มสาว?

ฉันเปิดใจอีกครั้ง ดื่มกาแฟกับเพื่อนเก่า เยี่ยมญาติ ไปอ่านหนังสือ ตอนแรกก็รู้สึกอึดอัดนิดหน่อย เพราะคุ้นเคยกับการคุยกับหน้าจอมากกว่าคุยกับคนจริงๆ แต่พอถามไปแค่สั้นๆ ว่า "สบายดีไหม" ฉันก็รู้สึกซาบซึ้งใจขึ้นมาทันที

ตอนนี้ผมยังคงใช้ AI เพื่อเรียนรู้ เขียน และสร้างสรรค์ แต่ผมจะไม่ยอมให้มันมาแทนที่มนุษย์ เราอยู่ในยุคที่การขอโทษหรือขอบคุณสามารถส่งผ่านไอคอนได้ และการแบ่งปันก็อยู่แค่คลิกเดียว แต่ถึงเวลาแล้วที่เราทุกคนต้องถามตัวเองว่า เรายังมีความกล้าพอที่จะเคาะประตูบ้านเพื่อนบ้าน พูดคุยกับญาติพี่น้อง หรือฟังเสียงถอนหายใจจริงๆ บ้างไหม

เพราะลึกๆ แล้วสิ่งที่เราต้องการไม่ใช่คำตอบที่สมบูรณ์แบบ แต่เป็นคนที่พร้อมจะรับฟังเรา แม้จะเงียบๆ ก็ตาม

การโต้ตอบกับ AI มากเกินไปอาจทำให้คุณรู้สึกเหงามากขึ้น

การศึกษาล่าสุดหลายชิ้นยังแสดงให้เห็นว่าคนหนุ่มสาวหันมาใช้ AI เพื่อเติมเต็มช่องว่างทางอารมณ์

จากผลการศึกษาเรื่อง “ศักยภาพในการบำบัดของโซเชียลแชทบอทในการบรรเทาความเหงาและความวิตกกังวลทางสังคม” (2025) ที่ทำการศึกษากับนักศึกษาในมหาวิทยาลัยเกาหลีจำนวน 176 คน พบว่าหลังจากการสนทนากับโซเชียลแชทบอทเป็นเวลา 2 สัปดาห์ ความรู้สึกเหงาลดลงอย่างมีนัยสำคัญ และหลังจาก 4 สัปดาห์ ระดับความวิตกกังวลทางสังคมก็ลดลงอย่างมีนัยสำคัญเช่นกัน

ในทางบวก การใช้แชทบอททางโซเชียลมีศักยภาพในการทำหน้าที่เป็นการสนับสนุนทางอารมณ์ในระยะสั้น ช่วยให้เยาวชนเอาชนะความรู้สึกว่างเปล่า ความวิตกกังวล หรือโดดเดี่ยวชั่วคราวในสภาพแวดล้อมการเรียนรู้และการใช้ชีวิตสมัยใหม่

นอกจากงานวิจัยนี้แล้ว งานวิจัยเรื่อง "AI Companions Reduce Loneliness" (Harvard Business School, 2024) ยังแสดงให้เห็นว่าการมีปฏิสัมพันธ์ระยะสั้นกับ AI Companions สามารถลดความรู้สึกเหงาได้ในระดับเดียวกับการพูดคุยกับคนจริงๆ กลไกหลักอยู่ที่การรับฟัง ซึ่งผู้ใช้จะรู้สึกว่ามีคนใส่ใจ ตอบสนอง และอยู่เคียงข้างพวกเขา แม้ว่าจะเป็นเพียงภาพเสมือนจริงก็ตาม

อย่างไรก็ตามผลเชิงบวกเหล่านี้จะไม่คงอยู่ตลอดไป

การศึกษาวิจัยอีกกรณีหนึ่งซึ่งดำเนินการโดย MIT Media Lab และทีม OpenAI ได้ทำการทดลองแบบสุ่มที่มีผู้เข้าร่วม 981 คนเป็นเวลา 4 สัปดาห์ โดยบันทึกข้อความที่แลกเปลี่ยนกันมากกว่า 300,000 ข้อความ

ผลลัพธ์แสดงให้เห็นว่าแชทบอทที่ใช้เสียงมีประสิทธิภาพในการลดความรู้สึกเหงาและการพึ่งพาทางอารมณ์ได้ดีกว่าแชทบอทที่ใช้ข้อความเพียงอย่างเดียวในช่วงแรก

อย่างไรก็ตาม เมื่อการใช้งานเพิ่มมากขึ้น ผลกระทบนี้จะค่อยๆ ย้อนกลับ ผู้ใช้ที่โต้ตอบกับ AI มากเกินไปมีแนวโน้มที่จะรู้สึกเหงา พึ่งพาแชทบอทมากขึ้น และเชื่อมโยงกับผู้คนจริงน้อยลง

ผลลัพธ์เหล่านี้ช่วยชี้แจงให้ชัดเจนยิ่งขึ้นถึงสิ่งที่ดูเหมือนเรียบง่าย นั่นคือ เทคโนโลยีสามารถฟังได้แต่ไม่สามารถเข้าใจ ตอบสนองได้แต่ไม่สามารถแทนที่การแสดงออกทางอารมณ์ระหว่างผู้คนได้

ฟอง ฟอง

ที่มา: https://tuoitre.vn/tim-den-ai-de-lap-khoang-trong-cam-xuc-song-cang-them-co-don-2025111011202266.htm