ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์แห่งสหรัฐฯ เพิ่งประกาศว่าวอชิงตัน "ยึดคืน" คลองปานามาแล้ว แม้ว่าประธานาธิบดีโฮเซ ราอูล มูลิโน แห่งปานามาจะยืนยันว่าคลองนี้เป็นของประชาชนชาวปานามาและจะยังคงเป็นของประชาชนชาวปานามาต่อไปก็ตาม

ก่อนหน้านี้ นายทรัมป์ได้ประกาศซ้ำแล้วซ้ำเล่าว่าเขาจะ "ยึดคลองปานามาคืน" และเตือนถึง "มาตรการที่เข้มแข็ง" ต่อการเข้ามาของจีนรอบ ๆ ทางน้ำสำคัญแห่งนี้

ตามรายงานของ CBSNews แถลงการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นหลังจากที่กลุ่มบริษัทการเงินของอเมริกา ซึ่งนำโดยกลุ่มบริหารสินทรัพย์ที่ใหญ่ที่สุด ในโลก อย่าง BlackRock บรรลุข้อตกลงในการซื้อกิจการธุรกิจท่าเรือทั่วโลกส่วนใหญ่ของบริษัท CK Hutchison Holding ซึ่งมีฐานอยู่ในฮ่องกง (จีน)

บริษัทที่ดำเนินการท่าเรือใกล้คลองปานามาตกลงที่จะขายหุ้นในหน่วยท่าเรือให้กับ BlackRock Inc. หลังจากที่ประธานาธิบดีทรัมป์กล่าวหาจีนว่าแทรกแซงการดำเนินงานของเส้นทางเดินเรือที่สำคัญแห่งนี้

Panama Channel NYT.gif
คลองปานามา ภาพ: NYT

ในแถลงการณ์ ซีเค ฮัทชิสัน โฮลดิ้ง ยืนยันว่าจะขายหุ้นทั้งหมดในฮัทชิสัน พอร์ต โฮลดิ้งส์ และฮัทชิสัน พอร์ต กรุ๊ป โฮลดิ้งส์ มูลค่า 2.28 หมื่นล้านดอลลาร์สหรัฐ ทั้งสองบริษัทถือหุ้นฮัทชิสัน พอร์ตส์ 80% ซึ่งดำเนินธุรกิจท่าเรือ 43 แห่งใน 23 ประเทศ รวมถึงท่าเรือหลัก 2 ใน 4 แห่งตามแนวคลองปานามา

ข้อตกลงดังกล่าวจะทำให้ BlackRock สามารถควบคุมท่าเรือ 43 แห่งใน 23 ประเทศ รวมถึงเม็กซิโก เนเธอร์แลนด์ อียิปต์ ออสเตรเลีย ปากีสถาน และที่อื่นๆ

ตามเอกสารที่ยื่น กลุ่มบริษัทที่ประกอบด้วย BlackRock, Global Infrastructure Partners และ Terminal Investment Limited จะซื้อหุ้นร้อยละ 90 ใน Panama Ports Company ซึ่งเป็นเจ้าของและดำเนินการท่าเรือ Balboa และ Cristóbal ในปานามา

สถานะพิเศษช่วยให้สหรัฐฯ สามารถควบคุมเส้นทางน้ำที่สำคัญได้

คลองปานามาเป็นเส้นทางน้ำเทียมที่มีความยาว 82 กิโลเมตรในปานามา เชื่อมมหาสมุทรแอตแลนติกกับ มหาสมุทรแปซิฟิก และแบ่งทวีปอเมริกาเหนือและอเมริกาใต้ คลองนี้ทอดข้ามคอคอดปานามา และเป็นเส้นทางสำคัญสำหรับการค้าทางทะเล

การประกาศของทรัมป์ว่าเขาได้ "ทวงคืน" คลองปานามา ถือเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญทางภูมิรัฐศาสตร์และเศรษฐกิจโลก ข้อตกลงนี้ทำให้สหรัฐอเมริกากลับมามีอำนาจควบคุมท่าเรือบัลบัวและคริสโตบัล ซึ่งเป็นจุดยุทธศาสตร์ที่เชื่อมต่อคลองปานามา เส้นทางน้ำสำคัญระหว่างมหาสมุทรแอตแลนติกและ แปซิฟิก ผลกระทบของเหตุการณ์นี้ส่งผลสะเทือนต่อเศรษฐกิจของสหรัฐอเมริกา จีน และทั่วโลก

สำหรับเศรษฐกิจสหรัฐฯ การควบคุมคลองปานามาช่วยเสริมสร้างสถานะของตนให้แข็งแกร่งยิ่งขึ้น คลองปานามารองรับการขนส่งทางทะเลประมาณ 5% ของโลก โดยสหรัฐฯ เป็นผู้ใช้รายใหญ่ที่สุด คิดเป็นสัดส่วนมากกว่า 70% ของสินค้าที่ขนส่งผ่านคลองปานามา

การควบคุมท่าเรือเหล่านี้จะช่วยลดต้นทุนการขนส่ง ช่วยให้เรือสหรัฐฯ มีสิทธิ์ได้รับความสำคัญมากขึ้น และเพิ่มประสิทธิภาพการเฝ้าระวังเส้นทางการค้าที่สำคัญ ซึ่งไม่เพียงแต่ช่วยธุรกิจของสหรัฐฯ เท่านั้น แต่ยังสร้างอิทธิพลในการแข่งขันทางเศรษฐกิจกับคู่แข่ง โดยเฉพาะจีนอีกด้วย

สำหรับสหรัฐอเมริกา ผลประโยชน์ของคลองปานามานั้นมหาศาลอย่างเห็นได้ชัด เรือบรรทุกสินค้าจากชายฝั่งตะวันออกของสหรัฐอเมริกา (เช่น นิวยอร์ก) ไปยังชายฝั่งตะวันตก (เช่น ซานฟรานซิสโก) สามารถลดระยะทางลงได้มากกว่าครึ่งหนึ่ง ประหยัดระยะทางได้มากกว่าหมื่นกิโลเมตร

ปัจจุบันจีนขนส่งสินค้าผ่านคลองปานามาประมาณ 20% คลองปานามายังเป็นเส้นทางที่สั้นที่สุดที่เชื่อมต่อเอเชียตะวันออกกับอเมริกาเหนือและยุโรป หลายประเทศพึ่งพาคลองปานามา เช่น ญี่ปุ่นและเกาหลีใต้

ทรัมป์ขู่ใช้ 'มาตรการเด็ดขาด': สถานะพิเศษของคลองปานามา โดนัลด์ ทรัมป์ ให้คำมั่นอีกครั้งว่าจะ "ยึดคลองปานามาคืน" และเตือนถึง "มาตรการเด็ดขาด" แม้ว่าประธานาธิบดีมูลีโนแห่งปานามาจะกล่าวว่าเขาจะทบทวนข้อตกลงที่เกี่ยวข้องกับจีนก็ตาม