An elaborate, objective research work on the August Revolution

Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một trong những sự kiện lịch sử trọng đại, làm thay đổi toàn bộ tiến trình phát triển của dân tộc Việt Nam trong thế kỷ XX. Với thắng lợi của cuộc Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, nhân dân Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương và lãnh tụ Hồ Chí Minh đã “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”, giành lại nền độc lập và thống nhất của đất nước, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Nhà nước theo chính thể cộng hòa, dân chủ, pháp quyền đầu tiên ở châu Á, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam: kỷ nguyên độc lập, tự do.

Thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 còn có ý nghĩa thời đại rất sâu sắc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, dân tộc Việt Nam không chỉ kiên quyết vùng lên tự giải phóng mình khỏi ách nô dịch của thực dân, phát xít mà còn chứng tỏ năng lực hội nhập với những trào lưu chính trị - xã hội và văn hóa tiên tiến nhất của nhân loại, chung tay tranh đấu diệt trừ chủ nghĩa phát xít, lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, kiến tạo chế độ xã hội mới dân chủ, văn minh, pháp quyền, mở đường cho cuộc đấu tranh vĩ đại nhằm giải phóng con người và giải phóng xã hội.

Bìa sách "Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam: Khi toàn dân tộc quyết "đem sức ta mà tự giải phóng cho ta"".

Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thàng công và thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật trân trọng giới thiệu đến bạn đọc cuốn sách Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam: Khi toàn dân tộc quyết “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta do Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Tung biên soạn.

Cuốn sách là công trình chuyên khảo nghiên cứu công phu, được xây dựng trên cơ sở cách tiếp cận liên ngành trên nền tảng của phương pháp luận sử học hiện đại, kết hợp với việc khai thác, xử lý nhiều nguồn sử liệu phong phú, đa dạng được dày công thu thập ở Việt Nam và ở nước ngoài.

Cuốn sách tập trung phân tích một cách hệ thống, toàn diện, sâu sắc các nội dung lịch sử cơ bản của cuộc Cách mạng Tháng Tám: tình hình Việt Nam dưới ách thống trị của thực dân Pháp và quân đội Nhật Bản; đường lối, chiến lược mới của Đảng Cộng sản Đông Dương, sự ra đời của Mặt trận Việt Minh nhằm lãnh đạo và tổ chức sự phát triển của phong trào cách mạng; thái độ của các nước đồng minh đối với Đông Dương trước ngày 9/3/1945; cuộc đảo chính của quân đội Nhật (9/3/1945) và những biến đổi về chính trị ở Việt Nam cũng như bước phát triển nhảy vọt của phong trào yêu nước và cách mạng ở Việt Nam; quá trình giành hàng chục triệu nhân dân Việt Nam đoàn kết “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” dưới sự lãnh đạo của Đảng, Mặt trận Việt Minh và Chủ tịch Hồ Chí Minh, thành lập Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; đặc điểm, tính chất và ý nghĩa lịch sử của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

Qua công trình, tác giả rút ra một loạt những kết luận quan trọng, có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Tác giả đã chứng minh rất rõ ràng, rằng Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là một quá trình lịch sử mang tính dân tộc, dân chủ sâu sắc và tính nhân điển hình. Đó là biểu tượng tập trung nhất của ý chí, khát vọng, trí tuệ và những giá trị văn hóa Việt Nam cao đẹp. Bởi vì:

Thứ nhất, Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là đỉnh cao của toàn bộ cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do, thống nhất Tổ quốc, dân chủ và tiến bộ xã hội mà dân tộc Việt Nam đã bền bỉ, anh dũng tiến hành liên tục trong suốt thời gian từ năm 1858 đến năm 1945.

Thứ hai, Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là kết quả của sự vùng lên quật khởi của toàn thể dân tộc Việt Nam dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng Cộng sản Đông Dương và lãnh tụ Hồ Chí Minh.

Thứ ba, thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là kết quả của sự tác động nhuần nhuyễn giữa các yếu tố chủ quan và khách quan, trong đó yếu tố chủ quan giữ vai trò quyết định nhất.

Thứ tư, xét về hình thái diễn biến, thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám là kết quả của sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các cuộc đấu tranh trên các địa hạt chính trị, quân sự, văn hóa và ngoại giao; giữa cuộc đấu tranh ở thành thị và ở nông thôn của tất cả các tầng lớp, các giai cấp, trong đó quần chúng nhân dân lao động giữ vai trò quan trọng nhất.

Thứ năm, tuy cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền đã diễn ra ở từng địa phương dưới những hình thức phong phú và với những lộ trình khác nhau, về căn bản Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn là một quá trình lịch sử thống nhất trên phạm vi toàn quốc ở những đặc điểm chính và xu hướng chủ đạo.

Thứ sáu, Cách mạng Tháng Tám năm 1945 tuy đã giành được thắng lợi căn bản và to lớn, nhưng vẫn còn một số nhiệm vụ phải được tiếp tục hoàn thành trong các giai đoạn cách mạng sau này.

Giá trị nổi bật của cuốn sách không chỉ dừng lại ở việc tái hiện sinh động, chân thực bối cảnh, lực lượng, sự chuẩn bị, chớp thời cơ giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám, mà tác giả còn cung cấp những phân tích khoa học, sâu sắc, giúp bạn đọc có nhận thức đầy đủ hơn về đặc điểm, tính chất, ý nghĩa và bài học lịch sử của Cách mạng Tháng Tám 1945 đặt trong hoàn cảnh lịch sử của dân tộc Việt Nam, tình hình của khu vực, bối cảnh của thế giới.

Sự phân tích một cách tổng thể, nhìn nhận, đánh giá bối cảnh, sự tác động dưới nhiều chiều cạnh, giúp tác giả khẳng định một cách rõ ràng, bằng những luận chứng chặt chẽ, khoa học, khách quan, cụ thể: Thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 không phải là một “cơ may”, một sự “tình cờ” do kết quả của việc xuất hiện một “khoảng trống quyền lực” như của quan niệm một số học giả phương Tây. Dù có xuất hiện điều kiện khách quan thuận lợi như vậy thì điều kiện đó cũng mở ra cơ hội gần tương tự như nhau trên toàn bán đảo Đông Dương và trong toàn bộ khu vực Đông Nam Á, nhưng trên thực tế cách mạng chỉ nổ ra và thắng lợi ở Việt Nam và với mức độ nhất định ở Indonesia.

Thêm nữa, ngay tại Việt Nam thì cơ hội thuận lợi cũng mở ra như nhau cho nhiều lực lượng và đảng phái, nhưng cuối cùng, chỉ có lực lượng cách mạng do Đảng Cộng sản Đông Dương và Mặt trận Việt Minh lãnh đạo mới chớp đúng thời cơ và đoàn kết, huy động được toàn thể lực lượng dân chúng đứng lên giành được chính quyền trên quy mô toàn quốc. Một cuộc cách mạng diễn ra trên phạm vi rộng lớn và thắng lợi nhanh chóng, ít đổ máu, điều đó có thể thấy rằng những yếu tố chủ quan, yếu tố bên trong, mà vai trò lãnh đạo và tổ chức của Đảng Cộng sản Đông Dương và Việt Minh mới là những yếu tố quyết định nhất đối với thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám.

Đồng thời, công trình nghiên cứu này cũng góp phần khẳng định giá trị bền vững của tư tưởng đại đoàn kết dân tộc, của đường lối độc lập dân tộc gắn liền với những xu thế tiến bộ nhất của thời đại. Đó là những di sản vô giá mà Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nhân dân ta đã để lại cho dân tộc ta hôm nay và mai sau.

Việc xuất bản cuốn sách Cách mạng Tháng Tám năm 1945 ở Việt Nam: Khi toàn dân tộc quyết “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” có ý nghĩa thiết thực, góp phần làm sáng tỏ hơn những giá trị trường tồn của sự kiện lịch sử trọng đại này, đồng thời giáo dục, bồi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và trách nhiệm của các thế hệ người Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay. Đây là công trình nghiên cứu có giá trị, cần thiết đối với các nhà nghiên cứu, giảng dạy, sinh viên, học sinh và đông đảo bạn đọc quan tâm đến lịch sử dân tộc.

Trong khi ở nước ngoài đã có một số công trình khá nổi tiếng của cá nhân các nhà sử học về lịch sử cuộc Cách mạng Tháng Tám thì công trình của Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Hồng Tung là chuyên khảo đầu tiên của một nhà khoa học Việt Nam về sự kiện này. Cuốn sách sẽ là một đóng góp mới vào cuộc đối thoại học thuật toàn cầu của giới nghiên cứu về lịch sử, đất nước, văn hóa và con người Việt Nam với tính cách là một thành viên xứng đáng của cộng đồng nhân loại tiến bộ.

PTT

Nguồn: https://baohaiphong.vn/cong-trinh-nghien-cuu-cong-phu-khach-quan-ve-cach-mang-thang-tam-519327.html