Ngày 15-10, tại phiên bế mạc Đại hội đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Giám đốc Sở KH-CN TPHCM Lâm Đình Thắng trình bày tham luận về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (KH-CN, ĐMST, CĐS) - đột phá chiến lược của TPHCM trong thời kỳ mới theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về Chuyển đổi số quốc gia.
Địa phương tiên phong
Theo Giám đốc Sở KH-CN TPHCM, thế giới đang bước vào giai đoạn cạnh tranh ngày càng gay gắt về tri thức, công nghệ và ĐMST. Điều đó cho thấy, KH-CN, ĐMST, CĐS không chỉ là công cụ hỗ trợ phát triển mà đã trở thành động lực cốt lõi định hình năng lực cạnh tranh và vị thế chiến lược của mỗi quốc gia, đô thị.
Đồng chí Lâm Đình Thắng phân tích, Nghị quyết 57 đã mở ra cơ hội để TPHCM phát huy vai trò đầu tàu trong phát triển vùng Đông Nam bộ - vùng kinh tế năng động nhất cả nước - và trở thành một cực tăng trưởng ĐMST của quốc gia. Thành phố được giao trọng trách dẫn dắt quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát triển kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế xanh và tuần hoàn, gắn với yêu cầu phát triển nhanh, bền vững và hội nhập sâu rộng.
“TPHCM đang được định vị là địa phương tiên phong, không chỉ về quy mô kinh tế mà còn về năng suất, công nghệ và năng lực đổi mới, đóng vai trò lan tỏa trong chiến lược phát triển vùng và cả nước”, đồng chí Lâm Đình Thắng thông tin.
Hiện TPHCM có hơn 21.000 cá nhân hoạt động trong lĩnh vực KH-CN, trên 135 nhóm nghiên cứu mạnh và năng động, tham gia hợp tác quốc tế, tạo ra nhiều sản phẩm có chất lượng cao, có sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và thế giới. Hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST đang tiến gần đến Top 100 thành phố có hệ sinh thái khởi nghiệp năng động nhất toàn cầu.
Hiện nay, hệ sinh thái quy tụ hơn 2.000 startup, hàng chục không gian sáng tạo, cùng các tổ chức trung gian, vườn ươm, quỹ đầu tư mạo hiểm và quỹ đầu tư tư nhân hoạt động tích cực.
Thành phố phát triển 4 hệ sinh thái trọng điểm (nông nghiệp, Edtech, AI-IoT, y tế), tổ chức hàng trăm sự kiện huấn luyện, kết nối, hỗ trợ hàng ngàn lượt doanh nghiệp và cá nhân tham gia.
Lĩnh vực CĐS ghi nhận bước tiến rõ nét. Thành phố đã triển khai hiệu quả nền tảng chính quyền số, hoàn thiện kho dữ liệu mở và dữ liệu dùng chung trong các lĩnh vực y tế, giao thông, giáo dục, tài nguyên - môi trường. Việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến đã giúp thành phố cắt giảm về thủ tục hành chính.
Theo đó, thành phố đã giảm gần 300 thủ tục liên quan đến sản xuất kinh doanh, tương đương hơn 1.900 ngày làm việc. Thành lập các tổ công tác chuyên trách để hỗ trợ trực tiếp và kịp thời cho các nhà đầu tư chiến lược. Nhờ đó, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, lĩnh vực KH-CN thu hút 1,6 tỷ USD (chiếm 40%) vốn FDI. Hiện thành phố có hơn 140 doanh nghiệp KH-CN, đứng thứ 2 cả nước.
Triển khai Nghị quyết 57, TPHCM đã chủ động xác định các định hướng rõ ràng, quyết tâm thúc đẩy phát triển bằng những đột phá chiến lược trong KH-CN, ĐMST, CĐS.
Trong đó, thành phố đã hoàn thành các chỉ tiêu của Đề án phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp ĐMST giai đoạn 2021–2025; hình thành hạ tầng hỗ trợ khởi nghiệp với 18 trung tâm, 55 cơ sở ươm tạo, 10 không gian đổi mới sáng tạo.
Đồng thời đưa vào hoạt động tòa nhà Trung tâm Đổi mới sáng tạo TPHCM - mô hình tích hợp nghiên cứu, thử nghiệm, tăng tốc khởi nghiệp và chia sẻ dữ liệu mở. Tiếp tục vận hành nền tảng dữ liệu dùng chung và kho dữ liệu mở tại nhiều sở, ngành, tạo nền tảng cho chuyển đổi số trong cung cấp dịch vụ công và quản lý nhà nước.
Trụ cột trong mô hình tăng trưởng mới
Tuy nhiên, quá trình triển khai nghị quyết cũng bộc lộ nhiều hạn chế. Nguyên nhân do cơ chế quản lý còn nặng tính hành chính, thiếu đồng bộ; chưa có các tổ chức KH-CN công lập theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực; chưa hình thành được cơ chế hợp tác công - tư, công - công bền vững để đầu tư và khai thác hiệu quả hạ tầng công nghệ cao.
Theo đồng chí Lâm Đình Thắng, hướng tới năm 2030, thành phố cần tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp đột phá về KH-CN, ĐMST, CĐS, tận dụng tối đa khung pháp lý hiện hành. Trước hết, cần khẳng định vai trò trụ cột của KH-CN và CĐS trong mô hình tăng trưởng mới, thúc đẩy chuyển dịch sang kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2030, đóng góp năng suất các nhân tố tổng hợp đạt 60% GRDP, kinh tế số chiếm từ 30% - 40% GRDP; tổng chi xã hội cho R&D đạt 2% - 3% GRDP, bố trí ít nhất 3% - 4% tổng chi ngân sách hàng năm cho KH-CN, ĐMST và CĐS; phủ sóng 5G toàn vùng và hình thành ít nhất 5 tổ chức KH-CN đạt chuẩn quốc tế.
Để đạt được mục tiêu đó, thành phố cần tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý KH-CN, chuyển từ hành chính sang linh hoạt, minh bạch, tăng cường tự chủ; hình thành các tổ chức KH-CN công lập mạnh, theo hướng đa ngành, đa lĩnh vực, làm hạt nhân kết nối giữa nhà nước, doanh nghiệp và trường, viện.
Đầu tư phát triển hạ tầng KH-CN và không gian thử nghiệm theo tiêu chuẩn quốc tế; tập trung phát triển các ngành công nghệ mũi nhọn và các trung tâm R&D, phòng thí nghiệm trọng điểm, thu hút tập đoàn công nghệ và doanh nghiệp đa quốc gia đến đầu tư nghiên cứu và thử nghiệm; đẩy mạnh liên kết giữa viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và quỹ đầu tư mạo hiểm. Thúc đẩy mô hình hợp tác công - tư, công - công trong phát triển tiềm lực KH-CN, nhất là trong triển khai các chương trình nghiên cứu lớn, sản phẩm chiến lược.
Cùng với đó, đẩy nhanh phát triển hạ tầng số; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thu hút chuyên gia quốc tế, liên kết đào tạo trong và ngoài nước, tạo môi trường sáng tạo linh hoạt để hình thành đội ngũ nhà khoa học, kỹ sư, doanh nhân công nghệ dẫn dắt các ngành mũi nhọn.
Giám đốc Sở KH-CN TPHCM khẳng định, KH-CN, ĐMST, CĐS không còn là một sự lựa chọn, mà là con đường bắt buộc để thành phố giữ vững vai trò đầu tàu phát triển, hiện thực hóa khát vọng trở thành trung tâm ĐMST hàng đầu Đông Nam Á. Đây là giai đoạn quyết định để TPHCM chuyển mình thành trung tâm tri thức và công nghệ khu vực, đưa KH-CN, ĐMST, CĐS trở thành động lực tăng trưởng chủ yếu, nâng cao đời sống người dân, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, và hiệu quả quản trị nhà nước.
- Giai đoạn 2020 – 2025, đầu tư từ ngân sách và xã hội cho KH-CN ước đạt 1%/GRDP, tương đương 76.049 tỷ đồng.
- Hơn 60% nhiệm vụ KH-CN ứng dụng trực tiếp cho doanh nghiệp, sở, ban ngành trên địa bàn TPHCM.
- Tỷ lệ doanh nghiệp có hoạt động đổi mới sáng tạo đạt bình quân 37,8%.
- Đóng góp năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đạt trên 50,7%.
Nguồn: https://www.sggp.org.vn/but-pha-tu-khoa-hoc-cong-nghe-dinh-hinh-nang-luc-canh-tranh-post818097.html
Comment (0)