ມໍລະດົກວັດທະນະທຳທີ່ບໍ່ມີຮູບຮ່າງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ: ໝູ່ບ້ານໂບເກ້ເທິງແມ່ນ້ຳລຽນ

ປີ 2019, ຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນເມືອງ ບາໂຕ (ກວາງນາມ) ໄດ້ຈັດຕັ້ງພິທີປະກາດມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງແຫ່ງຊາດ ໃຫ້ແກ່ອາຊີບຕ່ຳແຜ່ນແພພື້ນເມືອງຂອງຊາວເຜົ່າ ຮ່າຍີ່ ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ລານເຕີງ, ຕາແສງ ບາແທງ.

Báo Thanh niên•05/04/2025

ນັບແຕ່ສະໄໝບູຮານ, ຊາວເຜົ່າ ຮ່າຍີ່ຢູ່ແຂວງ ບ໋າໂຕ ( ກວາງຫງາຍ ) ຮູ້ວິທີຖັກແສ່ວເພື່ອເຮັດເຄື່ອງນຸ່ງ, ເຄື່ອງຂອງເຮືອນ, ແຕ່ມາຮອດປະຈຸບັນ, ມີພຽງແຕ່ໝູ່ບ້ານ ເລີນເຕິງ (ຕາແສງ ບ່າຈ່າງ, ເມືອງ ບ່າໂຕ) ຍັງຄົງຮັກສາອາຊີບນີ້.

ຮັກສາເຄື່ອງຫັດຖະກໍາຂອງບ້ານ

ຫວ່າງມໍ່ໆນີ້, ມີໝູ່ເພື່ອນຄົນໜຶ່ງໄດ້ສະແດງໃຫ້ພວກເຮົາເຫັນຊຸດເສື້ອຜ້າ, ສາຍແຂນ, ແລະ ອື່ນໆທີ່ຊາວເຜົ່າ Hre. ປະຫລາດໃຈກັບການປະດິດສ້າງແລະຄວາມຄິດສ້າງສັນ, ພວກເຮົາແນ່ໃຈວ່າເຫຼົ່ານີ້ແມ່ນຜະລິດຕະພັນທີ່ຖັກແສ່ວຕາມການອອກແບບຂອງຜູ້ອອກແບບ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ເມື່ອຖາມຢ່າງລະອຽດ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຊອກຮູ້ວ່າ, ຜູ້ທີ່ອອກແບບ ແລະ ໄດ້ຮັບການຕີລາຄາບັນດາຜະລິດຕະພັນທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະນີ້ແມ່ນຍິງຊາວ Hre ຈາກບ້ານ Lang Teng.

ມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ: ໝູ່ບ້ານໂບກແຄມແມ່ນ້ຳລຽນ - ພາບ 1.

ເດັກຍິງຊາວເຜົ່າ Hre ໃນບ້ານ Teng ໃກ້ກັບການຖັກແສ່ວ brocade. ພາບ: D.MINH

ບ້ານ Lang Teng ມີຫຼາຍກວ່າ 200 ຄົວເຮືອນ, ຫ່າງຈາກທາງຫຼວງແຫ່ງຊາດ 24 ປະມານ 3 – 4 ກິໂລແມັດ. ຄືກັນກັບໝູ່ບ້ານ Hre ອື່ນໆທີ່ຕັ້ງຢູ່ເທິງແມ່ນ້ຳ Lieng ທີ່ສະຫງົບງຽບ, Lang Teng ມີຈຸດພິເສດຂອງຕົນເອງ. ນັ້ນແມ່ນສະຖານທີ່ແຫ່ງນີ້ມີກຸ່ມເຮືອນເສົາສ້າງບ້ານ ເຮີ ໃນເມື່ອກ່ອນ, ໃນນັ້ນມີບັນດາວັດຖຸພັນ ແລະ ຮູບພາບທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຊີວິດປະຈຳວັນຂອງຊາວຕາແສງ ບາແທ່ງ, ໃນນັ້ນສ່ວນຫຼາຍແມ່ນມາຈາກບ້ານ ເລແທງ.

ສິ່ງທີ່ພິເສດກວ່ານັ້ນແມ່ນແມ່ຍິງບ້ານເຕົງຍັງຄົງຮັກສາອາຊີບຕ່ຳແຜ່ນແພຢູ່, ໃນຂະນະທີ່ແມ່ຍິງໃນໝູ່ບ້ານເຮີອື່ນໆກໍ່ລືມອາຊີບນີ້ໄປ.

ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ອາຊີບຕຳ່ຫູກຂອງລຸງເຕິງໄດ້ມີຊີວິດຊີວາຂຶ້ນຍ້ອນນາງສາວຊາວພູທີ່ມີຄວາມມຸ່ງມາດປາຖະໜາແລະມີຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຮັກສາອາຊີບຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງທີ່ບັນພະບຸລຸດໄດ້ປະໄວ້. ນັ້ນແມ່ນນາງ Pham Thi Y Hoa (ອາຍຸ 34 ປີ). ບໍ່ພຽງແຕ່ຮັກສາອາຊີບຫັດຖະກຳຂອງບັນພະບຸລຸດເທົ່ານັ້ນ, ນາງຍັງມີຄວາມມັກຮັກໃນການປະດິດຄິດແຕ່ງການຖັກແສ່ວຂອງເຜົ່າ ແລນແຕງ ໃຫ້ພັດທະນາຢ່າງແຂງແຮງຢູ່ຕະຫຼາດ.

ມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ: ໝູ່ບ້ານໂບກເທິງແມ່ນ້ຳລຽນ - ພາບ 2.

ທ່ານນາງ ຮວາແລະການອອກແບບນະວັດຕະກຳຂອງດອກໄມ້ Lang Teng. ຮູບພາບ: NVCC

ດ້ວຍຄວາມຄິດຄືວ່າ, ນາງຮ່ວາໄດ້ໄປຮຽນການຖັກແສ່ວຈາກນັກສິລະປະກອນເກົ່າ ແລະ ຄົ້ນຄ້ວາເພື່ອອອກແບບບັນດາລວດລາຍ, ຮັບປະກັນວ່າຜ້າແພເປັນແບບດັ້ງເດີມທີ່ມີລວດລາຍຕົ້ນຕໍລ້ວນແຕ່ສວຍງາມ ແລະ ທັນສະໄໝ. ສິ່ງທີ່ສໍາຄັນກວ່ານັ້ນ, ເມື່ອຜະລິດຕະພັນປາກົດ, ມັນໄດ້ຮັບການຍອມຮັບຈາກທຸກໆຄົນ.

ຍ້ອນຄວາມມານະພະຍາຍາມຮັກສາເຄື່ອງຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງ, ໃນເບື້ອງຕົ້ນ, ນາງຮ່ວາໄດ້ບັນລຸຜົນສຳເລັດຢ່າງແນ່ນອນ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ນາງບໍ່ພຽງແຕ່ຜະລິດຊຸດອາພອນ, ເສື້ອຜ້າເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີບັນດາປະເພດຜະລິດຕະພັນເປັນຈຳນວນຫລາຍຄື: ຜ້າປູໂຕະ, ຜ້າພັນຄໍ, ສາຍຮັດ, ຖົງໜັງສືຜ່ານແດນ, ກະເປົາ, ເສື້ອຜ້າ, ໂສ້ງເສື້ອ, ກະເປົ໋າ, ປື້ມບັນທຶກ... ໃນນັ້ນ, ສາຍພົວພັນ ແລະ ຜ້າພັນຄໍບັນລຸໄດ້ໃບຢັ້ງຢືນ OCOP ລະດັບ 4 ດາວຂອງແຂວງ.

ມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ: ໝູ່ບ້ານໂບກແຄມແມ່ນ້ຳລຽນ - ຮູບ 3.

ຜະລິດຕະພັນທໍລະນີດຢູ່ໝູ່ບ້ານເຕື່ອງຖືກຂາຍຢູ່ຕະຫລາດ. ພາບ: K.DOAN

ປີ 2023, ຜ້າພັນຄໍ, ຜ້າປູໂຕະ, ສາຍພົວພັນ ແລະ ຜ້າໂຖຂອງນາງ ຮ່ວາຮວາ ໄດ້ຮັບເລືອກເຟັ້ນເປັນຂອງຂວັນຢູ່ກອງປະຊຸມການຕ່າງປະເທດຂອງ 17 ປະເທດ. ໃນປີ 2023 ແລະ 2024, ສະຖານທີ່ຂອງນາງໄດ້ຜະລິດຊຸດອາພອນ 1.300 ຜືນ, ເສື້ອຜ້າ 700 ຜືນ, ເສື້ອຍາວຂອງຜູ້ຊາຍ, ສ້າງລາຍຮັບໄດ້ກວ່າ 1 ຕື້ດົ່ງ. ມີກຳມະກອນປະມານ 30 ຄົນຢູ່ແຂວງ ລານເຕິງ ມີວຽກເຮັດງານທຳຈາກອາຊີບຕ່ຳແຜ່ນແພພື້ນເມືອງ, ສ້າງລາຍຮັບ 3 – 5 ລ້ານດົ່ງ/ເດືອນ.

ເວລາຂອງການປູກຝ້າຍສໍາລັບ BROCADE

ຜູ້ເຖົ້າແກ່ໃນໝູ່ບ້ານເຕິງມັກເລົ່າຄືນວ່າ, ໃນເມື່ອກ່ອນ, ບັນພະບຸລຸດຂອງຊາວເຜົ່າ ຮ່າຍີ່ຢູ່ທີ່ນີ້ປູກຝ້າຍເພື່ອຖັກແສ່ວ. ຕາມປົກກະຕິ, ໃນທ້າຍລະດູໃບໄມ້ປົ່ງ, ຝ້າຍຈະອອກດອກສີຂາວຢູ່ຕາມເນີນພູລຽບຕາມແມ່ນ້ຳລຽນ, ແລະ ແມ່ຍິງຊາວເຜົ່າ Hre ໄປເລືອກເອົາມັນເພື່ອຖັກແສ່ວ.

ເມື່ອຫວນເຖິງສະໄໝຢູ່ບ້ານເຕົງ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຮັບຄຳຮູ້ຈາກຊ່າງຕັດຫຍິບ, ນາງ ຟ້າມທິໝໍ້ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ຊາວບ້ານກໍ່ຂຸດເອົາຮາກປ່າມາຕົ້ມແລ້ວແຊ່ເສັ້ນໃຍຜ້າໃຫ້ເກີດສີດຳ ແລະ ສີແດງ. ເຄື່ອງນຸ່ງພື້ນເມືອງຂອງຊາວເຜົ່າ Hre ແມ່ນຜູ້ຍິງນຸ່ງກະໂປງ 2 ຊັ້ນ, ກະໂປງປີກສີດຳ, ຜ້າພັນຫົວ, ສາຍຄໍ ແລະລູກປັດຮອບຄໍ. ຜູ້ຊາຍນຸ່ງໂສ້ງເສື້ອຍາວ, ບໍ່ໃສ່ເສື້ອ ຫຼືໃສ່ເສື້ອແຂນສັ້ນ... ສີຫຼັກຂອງເຄື່ອງນຸ່ງແມ່ນສີດຳ ແລະ ສີແດງ.

ຕາມນັກຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳ, ດ່ານງອກຄຍແລ້ວ, ມີ 4 ກຸ່ມ Hre ຕັ້ງຢູ່ເຂດພູດອຍ ກວາງຫງາຍ. ຕາມນັ້ນແລ້ວ, ພຽງແຕ່ກຸ່ມ Hre ຢູ່ເມືອງ Son Ha (ເອີ້ນວ່າ Hre Nuoc Rin) ແລະ ກຸ່ມ Lang Teng (ເອີ້ນວ່າ Hre Nuoc Lieng) ມີອາຊີບຕຳ່ຫູກ; ບໍ່ພົບກຸ່ມ Hre ທາງທິດຕາເວັນຕົກຂອງເມືອງ Ba To ແລະ ກຸ່ມ Hre ຢູ່ເມືອງ Minh Long (ກວາງຫງາຍ) ບໍ່ໄດ້ພົບເຫັນ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ມີພຽງຊາວເຜົ່າຈຳເທົ່ານັ້ນທີ່ຍັງຄົງຮັກສາອາຊີບຕ່ຳແຜ່ນແພ.

ມໍລະດົກວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ: ໝູ່ບ້ານໂບກເທິງແມ່ນ້ຳລຽນ - ພາບ 4.

ເຄື່ອງນຸ່ງທີ່ມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງທີ່ເຮັດດ້ວຍການຖັກແສ່ວດ້ວຍມືຢູ່ໃນບ້ານ Teng. ຮູບພາບ: Y HOA

ທ່ານໝໍ ໂງຊວນ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ, ການຖັກແສ່ວ, ຜະລິດຕະພັນຂອງຊາວເຜົ່າ ແລນແຕງ ແມ່ນຄ້າຍຄືກັນກັບບັນດາຊົນເຜົ່າຢູ່ເຂດ ໄຕງເຊີນ ແລະ ເຂດພູດອຍພາກກາງ, ແຕ່ຈຸດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງເຜົ່າ ແລນແຕງ ແມ່ນບັນດາລວດລາຍພື້ນເມືອງກ່ຽວກັບຜ້າແພ.

ຕາມທ່ານໝໍກອຍແລ້ວ, ເພື່ອໃຫ້ມີສີສັນຂອງລວດລາຍ, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ນຳໃຊ້ຮາກ ແລະ ໃບ ເພື່ອປະສົມສີດຳ ແລະ ສີແດງ. ຮູບແບບເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້ອະທິບາຍເຖິງຊີວິດທໍາມະຊາດ, ທໍາມະຊາດ, ແຕ່ບໍ່ມີຕົວເລກຂອງມະນຸດຫຼືສັດ. ພິເສດແມ່ນບັນດາລວດລາຍຂອງເຜົ່າຮ້າງບໍ່ມີວົງແຫວນ, ເຊິ່ງໝາຍຄວາມວ່າວົງດົນຕີດຳເນີນໄປຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ, ຊ້ຳບໍ່ໜຳ, ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນແນວຄິດພັດທະນາຂອງຊາວເຜົ່າ Hre ຢູ່ແຂວງ Lang Teng ໃນເມື່ອກ່ອນ. ຢູ່ທີ່ນັ້ນ, ສີດຳເທິງດອກໄມ້ແມ່ນສີນ້ຳ, ແຜ່ນດິນໂລກ, ຊີວິດຂອງມະນຸດ, ແລະ ທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງ; ແລະສີແດງແມ່ນຂອງພຣະ.

ປະຈຸບັນ, ອາຊີບຕຳ່ແຜ່ນແພຢູ່ໝູ່ບ້ານ ເຕີນ ໄດ້ປັບຕົວເຂົ້າກັບຕະຫຼາດແລ້ວ, ຍ້ອນຊາວບ້ານບໍ່ໄດ້ປູກຝ້າຍແລ້ວ, ແຕ່ນຳໃຊ້ເສັ້ນດ້າຍຜ້າ, ຜະລິດຕາມສັ່ງ, ຜະລິດຕະພັນຈຶ່ງມີສີສັນ ແລະ ສວຍງາມກວ່າ, ແຕ່ບັນດາລວດລາຍພື້ນເມືອງຍັງຕິດພັນກັບຜ້າແພຂອງໝູ່ບ້ານ.

ພິເສດໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ເພື່ອສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມເຄົາລົບນັບຖື, ຊາວເຜົ່າ ໂລນ ເຄີຍນຸ່ງເສື້ອຜ້າໃນເວລາໝູ່ບ້ານ, ເມືອງມີງານບຸນຫຼືເມື່ອມີຄົນກັບຄືນເມືອຫາປູ່ຍ່າຕາຍາຍ. ເມື່ອໜຶ່ງນາງຮ່ວາປະຕິເສດບໍ່ຖັກແສ່ວຜ້າແພ Lang Teng ດ້ວຍເຄື່ອງຈັກ ແລະ ເຊື່ອວ່າຈິດວິນຍານຂອງດອກໄມ້ Hre ຢູ່ພາກພື້ນ ນູອກລຽວ ແມ່ນການທໍດ້ວຍມື. ບໍ່ພຽງແຕ່ມີຄວາມຮັກແພງເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີວິທີປົກປັກຮັກສາແຫຼ່ງວັດທະນະທຳຂອງໝູ່ບ້ານ. (ຕໍ່)

ທີ່ມາ: https://thanhnien.vn/doc-dao-di-san-van-hoa-phi-vat-the-lang-tho-cam-ben-song-lieng-185250405224152925.htm