Phi hành gia Harrison H. Schmitt là nhà khoa học duy nhất từng đi bộ trên Mặt Trăng và bị dị ứng với bụi ở đó.
Harrison H. Schmitt lấy mẫu vật Mặt Trăng trong nhiệm vụ Apollo 17. Ảnh: NASA
Schmitt phát hiện chứng dị ứng của ông trên đường quay trở lại module hạ cánh. Ông đi bộ trên Mặt Trăng vào tháng 12/1972, nhiệm vụ có người lái cuối cùng tới Mặt Trăng trước khi chương trình Apollo kết thúc. Trong lúc ở trên bề mặt thiên thể, nhà địa chất học dành thời gian thu thập mẫu vật đất đá quanh thung lũng Taurus-Littrow, gần khu vực Biển Serenity. Khi cởi bộ đồ vũ trụ ở module hạ cánh, Schmitt tiếp xúc với bụi Mặt Trăng phân bố quanh cabin.
“Lần đầu tiên ngửi bụi, tôi bị dị ứng, nêm trong mũi tôi sưng lên. Bạn có thể nhận thấy qua giọng nói của tôi. Nhưng dần dần cơn dị ứng qua đi. Lần thứ 4 hít bụi Mặt Trăng, tôi không chú ý tới nó nữa”, Schmitt kể lại.
Schmitt không phải người duy nhất bị dị ứng với bụi Mặt Trăng. Một bác sĩ phẫu thuật từng phải ngừng làm việc khi cởi bộ đồ vũ trụ ở module chỉ huy do độ nặng của phản ứng. Theo Schmitt, vấn đề có nhiều ảnh hưởng tới các nhiệm vụ tương lai. “Đối với một số cá nhân, chúng ta cần tìm hiểu liệu họ có dị ứng hay không nếu tiếp xúc thời gian dài với bụi Mặt Trăng”, nhà khoa học nhấn mạnh.
Tất cả phi hành gia khác đều bị “viêm mũi dị ứng Mặt Trăng” ở mức độ nào đó, theo Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA). Các triệu chứng mà họ trải qua bao gồm hắt hơi nhẹ và ngạt mũi sẽ mau chóng qua đi, dù thỉnh thoảng có thể kéo dài vài ngày.
Giới nghiên cứu đang tìm cách giải quyết vấn đề dị ứng có thể nghiêm trọng hơn do hiện tượng tĩnh điện. Trên Trái Đất, các hạt bụi đất trở nên trơn nhẵn do xói mòn từ gió và nước, trong khi trên Mặt Trăng, do không có những điều kiện đó, bụi rất nhọn và sắc. Mặt Trăng không có khí quyển ngăn bức xạ nên lớp đất mang tĩnh điện, đôi khi hạt bụi bay vào không trung, dễ bao phủ thiết bị và bám vào phổi người hơn.
Kích thước hạt bụi Mặt Trăng đặc biệt đáng ngại và cần được giải quyết khi đưa phi hành gia trở lại đây. Hạt bụi nhỏ hơn 50 lần so với sợi tóc người có thể tồn tại hàng tháng trong phổi, theo Kim Prisk, nhà sinh lý học phổi nghiên cứu bay vũ trụ. Hạt bụi càng ở lại lâu, ảnh hưởng có hại càng lớn.
An Khang (Theo IFL Science)
