Iran mówi o „taktycznym wycofaniu”, USA w stanie najwyższej gotowości i żąda dowodu w postaci działań

Iran zaczął wykazywać oznaki dobrej woli w negocjacjach ze Stanami Zjednoczonymi, jednak w obecnym chaotycznym kontekście Waszyngton uważa, że ​​droga do porozumienia będzie bardzo długa, jeśli Teheran nie podejmie konkretnych działań, aby to udowodnić.

Najwyższy Przywódca Iranu Ali Chamenei powiedział, że jest otwarty na wznowienie negocjacji ze Stanami Zjednoczonymi. (Źródło: AP)

Niewielka szansa

27 sierpnia Najwyższy Przywódca Iranu, ajatollah Ali Chamenei, oświadczył, że jest otwarty na wznowienie negocjacji ze Stanami Zjednoczonymi w sprawie szybko rozwijającego się programu nuklearnego Iranu, zapewniając jednocześnie, że współpraca z „wrogiem” jest „nieszkodliwa”.

W przemówieniu transmitowanym w telewizji Chamenei stwierdził, że nie ma przeszkód dla wznowienia współpracy ze Stanami Zjednoczonymi. Zaznaczył jednak: „Nie musimy pokładać nadziei w drugiej stronie ani czekać na jej akceptację”.

To oświadczenie jest postrzegane jako sygnał umożliwiający rządowi prezydenta Masuda Pezeshkiana przekroczenie „czerwonych linii” i rozpoczęcie negocjacji z USA w sprawie irańskiego programu nuklearnego. Pan Chamenei ma decydujący głos w kwestiach strategicznych Iranu.

Stanowisko Najwyższego Przywódcy Alego Chameneiego tym razem przypomina także postawę Iranu, gdy w 2015 r. Iran zawarł porozumienie nuklearne ze światowymi mocarstwami, na mocy którego program nuklearny Teheranu został znacząco ograniczony w zamian za zniesienie sankcji gospodarczych .

Nadal jednak nie jest jasne, jak duże pole manewru będzie miał prezydent Pezeshkian, aby naciskać na rozmowy z Waszyngtonem, zwłaszcza że Bliski Wschód wciąż targany jest konfliktem izraelsko-Hamasowym, a USA przygotowują się do listopadowych wyborów prezydenckich.

Po tym, jak ówczesny prezydent USA Donald Trump jednostronnie wycofał Stany Zjednoczone z porozumienia w 2018 r., 85-letni najwyższy przywódca Iranu czasami wzywał do rozmów z Waszyngtonem, a czasami je odrzucał.

W ostatnich latach toczyły się pośrednie rozmowy między Iranem a Stanami Zjednoczonymi, w których pośredniczyły Oman i Katar, dwa kraje będące partnerami Stanów Zjednoczonych w rozmowach na temat Iranu na Bliskim Wschodzie. Komentarze Chameneiego padły dzień po wizycie premiera Kataru w tym kraju.

Po stronie Waszyngtonu, po nowym posunięciu Iranu, Departament Stanu USA poinformował agencję AP : „Będziemy oceniać irańskich przywódców po ich czynach, a nie po słowach. Od dawna twierdzimy, że uważamy dyplomację za najlepszy sposób na osiągnięcie skutecznego i trwałego rozwiązania w sprawie irańskiego programu nuklearnego.

„Jednak obecnie jesteśmy od tego dalecy, biorąc pod uwagę eskalację działań Iranu na wszystkich frontach, w tym eskalację konfliktu nuklearnego i brak współpracy z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (MAEA), organem nadzorującym ONZ w dziedzinie energii jądrowej. Jeśli Iran chce zademonstrować powagę lub nowe podejście, powinien zaprzestać eskalacji konfliktu nuklearnego i rozpocząć znaczącą współpracę z MAEA”.

Od momentu upadku umowy Iran zniósł wszelkie ograniczenia, jakie nałożyła ona na swój program, i wzbogacił uran do poziomu 60% czystości - blisko 90% poziomu niezbędnego do produkcji broni, według szacunków USA.

Kamery monitoringu zainstalowane przez Międzynarodową Agencję Energii Atomowej (MAEA) zostały zniszczone, a Iran zakazał działalności niektórym najbardziej doświadczonym inspektorom tej agencji. Irańscy urzędnicy coraz częściej grożą, że mogą dążyć do uzyskania broni jądrowej.

Mniej ustępstw, brak zaufania

Tymczasem napięcia między Iranem a Izraelem osiągnęły punkt kulminacyjny z powodu konfliktu Izraela z Hamasem w Strefie Gazy.

Teheran przeprowadził w kwietniu bezprecedensowy atak dronów i rakiet na Izrael. Zabójstwo przywódcy Hamasu Ismaiła Haniji w Teheranie również skłoniło Iran do groźby odwetu wobec Izraela.

Prezydent Pezeshkian odniósł sukces w swojej kampanii, częściowo dzięki obietnicy ponownego nawiązania współpracy z Zachodem na drodze negocjacji.

Wypowiedzi Chameneiego jako najwyższego przywódcy Iranu mogą to ułatwić. Nowy minister spraw zagranicznych Iranu, Abbas Araghchi, był również głęboko zaangażowany w negocjacje dotyczące porozumienia z 2015 roku.

W swoim przemówieniu pan Chamenei wspomniał o wyrażeniu „taktyczny odwrót”: „Po zrobieniu wszystkiego, co możliwe, czasami konieczny jest taktyczny odwrót, ale nie powinniśmy porzucać naszych celów ani poglądów przy pierwszym sygnale trudności”.

W najbliższej przyszłości po obu stronach można spodziewać się trudności. Podczas gdy Iran właśnie zmienił prezydenta, w USA również odbędą się wybory prezydenckie 5 listopada. Iran obawia się powrotu Donalda Trumpa do władzy.

Stany Zjednoczone prowadzą pośrednie rozmowy z Iranem pod rządami prezydenta Joe Bidena i nadal nie jest jasne, w jaki sposób będą one prowadzone, jeśli wiceprezydent Harris zostanie wybrana.

Pani Harris w swoim przemówieniu na Konwencji Narodowej Demokratów w zeszłym tygodniu powiedziała: „Nigdy nie zawaham się podjąć działań niezbędnych do obrony naszych sił zbrojnych i naszych interesów przed Iranem”.

RANE Network, firma zajmująca się analizą ryzyka, przewiduje, że jeśli pani Harris wygra, prawdopodobieństwo osiągnięcia porozumienia w sprawie Iranu wzrośnie, gdy tylko zakończy się konflikt izraelsko-hamasowski.

Według RANE, po rozpoczęciu rozmów Iran prawdopodobnie będzie domagał się większych zabezpieczeń dotyczących możliwości wycofania się Stanów Zjednoczonych z nowej umowy, tak jak Stany Zjednoczone wycofały się z poprzedniej umowy w 2018 r.

Iran raczej nie pójdzie na żadne ustępstwa w kwestii programu nuklearnego, takie jak demontaż bardziej zaawansowanych wirówek, ponieważ chce mieć możliwość jak najszybszego wznowienia swojego programu nuklearnego w przypadku wycofania się USA z nowej umowy, biorąc pod uwagę obawy o trwałość nowej umowy.

Source: https://baoquocte.vn/iran-noi-den-rut-lui-chien-thuat-my-canh-giac-cao-do-va-yeu-cau-chung-minh-bang-hanh-dong-284350.html