ป้องกันการเกิดคราบพลัคในหลอดเลือดแดงได้อย่างไร?

SKĐS - คราบพลัคในหลอดเลือดแดงถือเป็น 'ฆาตกรเงียบ' ที่ทำให้หลอดเลือดตีบ อุดตันการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆ และอาจแตกออกอย่างกะทันหัน ทำให้เกิดลิ่มเลือด ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะหัวใจวายหรือโรคหลอดเลือดสมองได้...

1. วิธีการตรวจหาคราบพลัคในหลอดเลือดแดงในระยะเริ่มต้น

เนื้อหา

• 1. วิธีการตรวจหาคราบพลัคในหลอดเลือดแดงในระยะเริ่มต้น
• 1.1 การวัดความดันโลหิตสม่ำเสมอ: ดัชนีพื้นฐาน เตือนล่วงหน้าถึงคราบพลัคในหลอดเลือดแดง
• 1.2 การตรวจอัตราการเต้นของหัวใจ: ตรวจจับความผิดปกติที่นำไปสู่เหตุการณ์
• 1.3 การทดสอบการขึ้นบันได: การประเมินสมรรถภาพหัวใจและหลอดเลือด
• 1.4 ดัชนีข้อเท้า-แขน (ABI): การตรวจการไหลเวียนของเลือดแดงในขาส่วนล่าง
• 1.5 การเฝ้าระวังอาการ + ECG ที่บ้าน: เมื่อใดจึงควรระมัดระวัง?
• 2. ป้องกันการเกิดคราบพลัคในหลอดเลือดแดงได้อย่างไร?
• 2.1. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อหัวใจ
• 2.2. การออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• 2.3. การควบคุมน้ำหนักและรอบเอว
• 2.4. การควบคุมปัจจัยเสี่ยง
• 2.5. การเลิกบุหรี่ – ขั้นตอนที่สำคัญที่สุด
• 2.6. ควบคุมความเครียดและนอนหลับให้เพียงพอ

การตรวจพบคราบพลัคในหลอดเลือดแดงตั้งแต่ระยะเริ่มแรกสามารถช่วยป้องกันโรคหัวใจวายและโรคหลอดเลือดสมองได้ ต่อไปนี้คือวิธีที่จะช่วยตรวจพบคราบพลัคได้ตั้งแต่เนิ่นๆ:

1.1 การวัดความดันโลหิตสม่ำเสมอ: ดัชนีพื้นฐาน เตือนล่วงหน้าถึงคราบพลัคในหลอดเลือดแดง

ความดันโลหิตสูงเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญที่สุดประการหนึ่งของโรคหลอดเลือดแดงแข็ง และการสะสมของคราบพลัคยังทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้นด้วย

การวัดความดันโลหิตที่บ้าน (เช้าและเย็น หลังจากพัก 5 นาที) สามารถช่วยตรวจหาภาวะความดันโลหิตสูงเรื้อรังได้ ตามแนวทางปัจจุบัน ความดันโลหิตต่ำกว่า 120/80 มิลลิเมตรปรอท ถือว่าปกติ ส่วนระดับความดันโลหิต ≥130/80 มิลลิเมตรปรอท มักถือว่าเป็นความดันโลหิตสูงที่ต้องติดตามหรือรักษาตามสถานการณ์ หากค่าความดันโลหิตที่วัดได้ที่บ้านสูงอย่างต่อเนื่อง ควรนำสมุดบันทึกความดันโลหิตไปแสดงให้แพทย์ดู เพื่อประเมินความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือดและตรวจเพิ่มเติม

วิธีการทำ: ใช้เครื่องวัดความดันโลหิตที่ข้อมือหรือต้นแขนที่มีชื่อเสียง (ผ่านการตรวจสอบ) นั่งนิ่งๆ เป็นเวลา 5 นาที วางปลอกวัดในตำแหน่งที่ถูกต้อง วัด 2-3 ครั้งในแต่ละครั้ง แล้วบันทึกไว้

ความหมาย: ความดันโลหิตสูงอย่างต่อเนื่องเป็นสัญญาณของหลอดเลือดแดงที่ทำงานหนักหรือแข็งตัว ซึ่งเป็นสัญญาณว่าจำเป็นต้องตรวจหัวใจ

การวัดความดันโลหิตเป็นประจำเป็นวิธีหนึ่งที่สามารถช่วยตรวจพบคราบพลัคในหลอดเลือดแดงได้ในระยะเริ่มต้น

1.2 การตรวจอัตราการเต้นของหัวใจ: ตรวจจับความผิดปกติที่นำไปสู่เหตุการณ์

อัตราการเต้นของหัวใจขณะพักปกติอยู่ที่ 60–100 ครั้งต่อนาที นอกจากความถี่แล้ว การเต้นของหัวใจที่ไม่สม่ำเสมอ (ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ) ความรู้สึกกระพือปีก หัวใจเต้นผิดจังหวะ หรือใจสั่น อาจเป็นสัญญาณของภาวะแทรกซ้อนจากโรคหลอดเลือดหัวใจหรือความผิดปกติของไฟฟ้าหัวใจอันเนื่องมาจากภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด

การตรวจชีพจรด้วยตนเอง (ที่ข้อมือหรือคอ) เป็นเวลา 60 วินาที หรือการติดตามอย่างต่อเนื่องโดยใช้สมาร์ทวอทช์/อุปกรณ์สวมใส่ ถือเป็นการตรวจคัดกรองเบื้องต้นที่มีประโยชน์ หากตรวจพบภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะอย่างต่อเนื่อง ควรรายงานข้อมูลดังกล่าวให้แพทย์ทราบทันที

วิธีทำที่บ้าน: รู้สึกถึงชีพจรที่บริเวณเรเดียล (ข้อมือ) หรือคอ (คอโรทิด) และนับจังหวะการเต้นเป็นเวลา 60 วินาที หรือใช้เครื่องมือสวมใส่ที่วัดชีพจรของคุณและแจ้งเตือนคุณ

ข้อจำกัด: อุปกรณ์สวมใส่สามารถเตือนจังหวะการเต้นของหัวใจที่ไม่สม่ำเสมอได้ แต่ไม่สามารถใช้แทน ECG (คลื่นไฟฟ้าหัวใจ) เพื่อการวินิจฉัยได้ คำเตือนใดๆ ก็ตามต้องได้รับการยืนยัน จากแพทย์

1.3 การทดสอบการขึ้นบันได: การประเมินสมรรถภาพหัวใจและหลอดเลือด

เวลาและปฏิกิริยาตอบสนองของร่างกายเมื่อขึ้นบันได 4 ขั้น (ประมาณ 60 ขั้น) เป็นดัชนีชี้วัดการออกกำลังกายอย่างง่ายที่สะท้อนถึงสมรรถภาพการทำงานของหัวใจและปอด งานวิจัยและรายงานทางคลินิกแสดงให้เห็นว่าคนสุขภาพดีมักจะทำสำเร็จได้ภายในเวลาไม่ถึง 60-90 วินาที โดยไม่เกิดอาการหายใจลำบากอย่างรุนแรง

หากคุณรู้สึกวิงเวียน เจ็บหน้าอก อ่อนเพลียอย่างมาก หรือหมดแรงขณะปีนเขา สิ่งเหล่านี้เป็นสัญญาณเตือนของภาวะเลือดไหลเวียนหรือการทำงานของหัวใจบกพร่อง ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับคราบพลัค การทดสอบนี้มีประโยชน์สำหรับการติดตามความคืบหน้าเมื่อเวลาผ่านไป แต่ไม่สามารถใช้แทนการประเมินโดยผู้เชี่ยวชาญได้

วิธีการทำ: หลังจากพักผ่อนแล้ว ให้เดินขึ้นบันได 60 ขั้นด้วยจังหวะที่รวดเร็วแต่ปลอดภัย โดยบันทึกเวลาและอาการต่างๆ (เช่น เจ็บหน้าอก เวียนศีรษะ หายใจไม่ออก หากมี) ทำซ้ำอีกครั้งหลังจากนั้นอีกสองสามสัปดาห์เพื่อเปรียบเทียบ

หากเกิดอาการเจ็บหน้าอก เวียนศีรษะ หรือเป็นลมขณะออกแรง ให้หยุดการทดสอบทันทีและรีบไปพบแพทย์ฉุกเฉิน

การทดสอบการเดินขึ้นบันได - เตือนถึงภาวะการไหลเวียนโลหิตหรือการทำงานของหัวใจบกพร่อง ซึ่งอาจเกี่ยวข้องกับคราบพลัค

1.4 ดัชนีข้อเท้า-แขน (ABI): การตรวจการไหลเวียนของเลือดแดงในขาส่วนล่าง

ABI หรืออัตราส่วนความดันโลหิตระหว่างข้อเท้ากับแขน เป็นการทดสอบง่ายๆ เพื่อคัดกรองโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลาย (PAD) ซึ่งเป็นอาการแสดงของโรคหลอดเลือดแดงแข็งแบบระบบ ค่า ABI ปกติมักจะอยู่ระหว่าง 1.0 ถึง 1.4 โดย ABI ≤0.90 บ่งชี้ว่า PAD เกิดจากการตีบ/อุดตันของหลอดเลือดแดง ส่วน ABI >1.4 อาจบ่งชี้ว่าหลอดเลือดแดงแข็งและไม่สามารถกดตัวได้ การวัด ABI ด้วยตนเองที่บ้านต้องใช้อุปกรณ์ (เครื่องวัดความดันโลหิต หูฟังตรวจแบบดอปเปลอร์ หรือเครื่องตรวจแบบดอปเปลอร์แบบพกพา) หากไม่มีดอปเปลอร์ การวัดแบบง่ายๆ ยังสามารถให้ข้อบ่งชี้เบื้องต้นได้ แต่ความแม่นยำจะน้อยกว่า

ขั้นตอนพื้นฐาน: วัดความดันโลหิตซิสโตลิกที่แขนทั้งสองข้างและข้อเท้าทั้งสองข้าง ABI = ความดันข้อเท้า / ความดันแขน (ด้านที่สูงกว่า) บันทึกผลลัพธ์แต่ละรายการ

นัยสำคัญ: ABI ที่ผิดปกติต้องได้รับการประเมินจากผู้เชี่ยวชาญด้วยอัลตราซาวนด์หลอดเลือด CT/CTA หรือการรักษาทางการแพทย์เพื่อลดความเสี่ยงต่อหลอดเลือดและหัวใจ

1.5 การเฝ้าระวังอาการ + ECG ที่บ้าน: เมื่อใดจึงควรระมัดระวัง?

การจดบันทึกอาการ (อาการเจ็บหน้าอก หายใจไม่ออกเมื่อออกแรง อ่อนเพลียผิดปกติ เหงื่อออก เวียนศีรษะ) จะช่วยเชื่อมโยงอาการทางคลินิกกับการวัดที่บ้าน

อุปกรณ์ ECG แบบสวมใส่และสมาร์ทวอทช์ที่รองรับ ECG กำลังได้รับความนิยมมากขึ้น และสามารถตรวจจับภาวะหัวใจห้องบนสั่นพลิ้วหรือภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะอื่นๆ ได้ ซึ่งช่วยตรวจพบปัญหาได้ตั้งแต่ระยะแรกเริ่ม แต่อุปกรณ์เหล่านี้มีความไว/ความจำเพาะจำกัด และไม่สามารถใช้แทน ECG แบบ 12 ลีดหรือการตรวจโดยผู้เชี่ยวชาญได้ ความผิดปกติใดๆ ที่พบจากอุปกรณ์ที่บ้านควรได้รับการยืนยันและอธิบายโดยแพทย์

หมายเหตุเมื่อใช้เครื่อง: โปรดอ่านคำแนะนำอย่างละเอียด บันทึกการบันทึก ECG เพื่อแจ้งให้แพทย์ทราบ หากเครื่องแสดงคำเตือนสีแดง/ฉุกเฉินพร้อมกับอาการรุนแรง ให้ไปพบแพทย์ทันที

2. ป้องกันการเกิดคราบพลัคในหลอดเลือดแดงได้อย่างไร?

คราบพลัคในหลอดเลือดแดงสะสมอย่างเงียบๆ เป็นเวลานานหลายปี และมีความเชื่อมโยงอย่างใกล้ชิดกับระดับคอเลสเตอรอลในเลือดสูง ความดันโลหิตสูง น้ำตาลในเลือดสูง การอักเสบเรื้อรัง และวิถีชีวิตที่ไม่ดีต่อสุขภาพ การป้องกันเชิงรุกสามารถชะลอหรือแม้กระทั่งย้อนกลับการลุกลามของโรคหลอดเลือดแดงแข็งได้ มาตรการต่อไปนี้ได้รับการเน้นย้ำโดยองค์การอนามัย โลก (WHO) สมาคมโรคหัวใจแห่งสหรัฐอเมริกา (AHA) และคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญอื่นๆ อีกมากมาย:

2.1. รักษาสุขภาพหัวใจให้แข็งแรง

การรับประทานอาหาร อย่างมีหลักการ เป็นรากฐานของการป้องกันหลอดเลือดแดงแข็งตัว ซึ่งควร:

- เพิ่ม : ผักใบเขียว ผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี ถั่ว ปลาทะเล (อุดมไปด้วยโอเมก้า 3)

- ลด : ไขมันอิ่มตัว (ไขมันสัตว์, เนื้อแดง), ไขมันทรานส์ (อาหารทอด, คุกกี้อุตสาหกรรม), น้ำตาลขัดสี, อาหารจานด่วน

- เน้นน้ำมันที่ดีต่อสุขภาพ: น้ำมันมะกอก น้ำมันคาโนลา น้ำมันดอกทานตะวัน

- จำกัดเกลือ : < 5 กรัม/วัน (ประมาณ 1 ช้อนชา) เพื่อควบคุมความดันโลหิต

การศึกษามากมายแสดงให้เห็นว่าการรับประทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียนหรือ DASH ช่วยลดคอเลสเตอรอล "ชนิดไม่ดี" (LDL) ปรับปรุงสุขภาพหลอดเลือดแดง และลดความเสี่ยงของการเกิดอาการหัวใจวายและโรคหลอดเลือดสมอง

อาหารเมดิเตอร์เรเนียนช่วยปรับปรุงสุขภาพหลอดเลือดแดงและป้องกันหลอดเลือดแดงแข็งตัว

2.2. การออกกำลังกายสม่ำเสมอ

การออกกำลังกายช่วยเพิ่มระดับคอเลสเตอรอล HDL "ชนิดดี" ลดไขมันในเลือด และปรับปรุงการไหลเวียนโลหิต ส่งผลให้:

- ออกกำลังกายอย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ด้วยความเข้มข้นปานกลาง (เดินเร็ว ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ) เพิ่มการฝึกความแข็งแรง 2 วันต่อสัปดาห์เพื่อปรับการเผาผลาญให้เหมาะสม

- หลีกเลี่ยงการนั่งนานเกินไป: ยืนขึ้นและเคลื่อนไหวเบาๆ ทุกๆ 45 - 60 นาที

การเดินเพียงวันละ 30 นาทีก็ช่วยลดความเสี่ยงของหลอดเลือดแดงแข็งตัวได้อย่างมีนัยสำคัญ ตามผลการศึกษาเกี่ยวกับหลอดเลือดหัวใจจำนวนมาก

2.3. การควบคุมน้ำหนักและรอบเอว

ภาวะอ้วนลงพุง (รอบเอวมากกว่า 90 เซนติเมตรในผู้ชาย และมากกว่า 80 เซนติเมตรในผู้หญิง) เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดแดงแข็ง โรคหัวใจและหลอดเลือด และโรคเบาหวาน ดังนั้น หากคุณมีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน ควรตั้งเป้าหมายลดน้ำหนัก 5-10% ของน้ำหนักตัว โดยเน้นการลดไขมันในช่องท้องด้วยโภชนาการที่เหมาะสมและการออกกำลังกายแบบแอโรบิก

2.4. การควบคุมปัจจัยเสี่ยง

โรคบางชนิดทำให้มีการสะสมของคราบพลัคเพิ่มขึ้น:

- ความดันโลหิตสูง : ดังนั้น จึงจำเป็นต้องควบคุมความดันโลหิตให้น้อยกว่า 130/80 mmHg ตามคำแนะนำของแพทย์

- คอเลสเตอรอลสูง: ควรตรวจไขมันในเลือดเป็นประจำ บางครั้งอาจต้องใช้ยา statin หรือยาลดไขมันตามที่แพทย์สั่ง

- โรคเบาหวาน: ควบคุมระดับ HbA1c ให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ปฏิบัติตามการรักษา และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์

- กลุ่มอาการเมตาบอลิก: การรักษาแบบเข้มข้นเพื่อหลีกเลี่ยงภาวะแทรกซ้อนทางหลอดเลือดและหัวใจ

- การตรวจสุขภาพประจำปีทุก 6 - 12 เดือน ช่วยประเมินความเสี่ยงและปรับการรักษาได้ในระยะเริ่มต้น

2.5. การเลิกบุหรี่ – ขั้นตอนที่สำคัญที่สุด

การสูบบุหรี่ทำลายเยื่อบุหลอดเลือดแดง กระตุ้นการอักเสบ และเพิ่มการสะสมของคราบพลัค หลังจากเลิกสูบบุหรี่ 1 ปี ความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจจะลดลง 50% และหลังจาก 5-10 ปี ความเสี่ยงจะเกือบเท่ากับคนที่ไม่เคยสูบบุหรี่เลย

การหลีกเลี่ยงควันบุหรี่มือสองก็มีความสำคัญเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับผู้ที่มีโรคหัวใจอยู่แล้ว

2.6. ควบคุมความเครียดและนอนหลับให้เพียงพอ

ความเครียดที่สะสมเป็นเวลานานจะเพิ่มระดับคอร์ติซอล ความดันโลหิต และความผิดปกติของไขมันในร่างกาย ดังนั้นคุณควรนอนหลับ 7-8 ชั่วโมงต่อคืน ฝึกการผ่อนคลาย เช่น การหายใจเข้าลึกๆ การทำสมาธิ โยคะ การเดิน การฟังเพลง และจำกัดการใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์หรือคาเฟอีนในตอนกลางคืน

นอกจากนี้ การตรวจสุขภาพประจำปีและการตรวจวัดไขมันในเลือดยังช่วยตรวจพบหลอดเลือดแดงแข็งในระยะก่อนแสดงอาการได้อีกด้วย

กรุณาชมวิดีโอเพิ่มเติม:

ที่มา: https://suckhoedoisong.vn/cach-nao-phong-ngua-mang-bam-dong-mach-169251126153649453.htm