รถไฟกลางคืน

ภาพประกอบ: LE DUY

รถไฟออกเดินทางเวลาสองทุ่ม คืนนั้น ดวงจันทร์สว่างไสวดุจกระจกที่แขวนอยู่บนท้องฟ้า ส่องประกายลงมาบนรางรถไฟทุกเส้น และใบไม้ที่ร่วงหล่นริมทางทุกต้น ฉันนั่งข้างหน้าต่าง ปล่อยให้จิตวิญญาณล่องลอยไปตามแสงจันทร์ และราวกับโชคชะตาอันเงียบสงบ คืนนั้น ฉันได้พบกับชีวิตมากมาย ได้ฟังเรื่องราวชีวิตมากมาย เรื่องราวของผู้คนมากมาย จนสามารถเข้าใจถึงสิ่งที่อยู่ห่างไกลออกไปได้

1. เธอขึ้นรถไฟจาก สถานี เว้ ถือตะกร้าสินค้าเก่าๆ กลิ่นธูปหอมลอยฟุ้งจากห่อผ้าที่มัดแน่น รถไฟเคลื่อนออกจากสถานี เธอนั่งลง ยิ้มอย่างไม่ใส่ใจ “ฉันไปภาคเหนือแค่ปีละไม่กี่ครั้ง ส่งสินค้าให้ร้านค้าที่คุ้นเคยสองสามร้าน”

เสียงของเธอแผ่วเบา แฝงไปด้วยกลิ่นควันไฟจากภูเขา เธอเล่าว่าครอบครัวของเธออาศัยอยู่บนที่สูง และทำอาชีพทำธูปตลอดทั้งปี “ตัดไผ่ในวันที่อากาศแจ่มใส และอบเชยแห้งในวันที่ลมพัดแรง การทำธูปต้องทำด้วยมือ แต่การดำรงชีวิตอยู่กับอาชีพนี้คือการใช้ชีวิตอย่างมีความสุข” ดวงตาของเธอหรี่ลงด้วยความรู้สึกเก่าแก่ “ปีที่แล้วผลผลิตไม่ดี เด็กๆ ต้องออกจากโรงเรียนเพื่อตามเพื่อนไปทำงานในเมือง เป็นเวลานานที่ไม่มีใครกลับบ้าน ฉันไม่รู้ว่าอนาคตของพวกเขาจะเป็นอย่างไร” คำพูดของเธอฟังดูเบาบาง แต่ฟังดูเหมือนธูปไหม้ไปครึ่งหนึ่ง

ฉันไม่รู้จะพูดอะไรดี มีเพียงกลิ่นธูปหอมในตะกร้าผ้าที่หอมกรุ่นขึ้นอย่างกะทันหัน เมื่อเธอลงจากรถไฟ ร่างเล็กๆ ของเธอก็ค่อยๆ หายไปที่ปลายขบวน ทิ้งไว้เพียงกลิ่นหอมบางเบาแต่ติดตรึงใจ มีคนเดินผ่านเราไปเพียงระยะสั้นๆ แต่กลับทิ้งกลิ่นหอมติดตรึงใจไว้เช่นเธอ – หญิงสาวแปลกหน้าผู้เดินเตร็ดเตร่ไปตามแสงจันทร์ หว่านความรู้สึกเห็นอกเห็นใจและสงสารลงในหัวใจของผู้คนอย่างเร่งรีบ

รถไฟยังคงเคลื่อนตัวช้าๆ ผู้ที่เข้ามาแทนที่เป็นผู้โดยสารสูงอายุ ผมของเขาเปื้อนไปด้วยสีแห่งกาลเวลา เขาเล่าว่าเขาเคยเป็นครูสอนวรรณคดี เกษียณไปสิบปีแล้ว ตอนนี้อาศัยอยู่คนเดียวที่ห่าติ๋ญ “ผมไปเยี่ยมเพื่อนเก่าที่ ฮานอย ไม่รู้ว่าอีกไม่กี่เดือนจะไปได้หรือเปล่า เลยต้องขอใช้โอกาสนี้ไปก่อน” ผมพยักหน้า เห็นแววตาเบิกบานของเขาเล็กน้อย

เขาเล่าถึงช่วงเวลาหลายปีที่สอนหนังสือในพื้นที่เสี่ยงภัยน้ำท่วม นักเรียนที่ไปโรงเรียนโดยเรือไม้ไผ่ และห้องเรียนที่ทรุดโทรม “ผมแก่แล้ว ผมอาจลืมกินข้าว ลืมเพื่อนเก่า แต่ผมไม่อาจลืมดวงตาของนักเรียนยากจนที่อ่านบทกวีดีๆ ได้ พวกเขาสว่างไสวราวกับตะเกียงน้ำมันในยามค่ำคืน” ผมมองเสื้อโค้ทเก่าๆ ของเขา กระเป๋าเป้ใบเก่า และดวงตาของเขา ถึงแม้จะทึบแสง แต่มันก็เปล่งประกายความอบอุ่นอย่างแปลกประหลาด ราวกับไฟอุ่นๆ ท่ามกลางความอับชื้นในวันที่น้ำท่วม

2. เด็กสาวนั่งอยู่ตรงข้ามกับเรา ผมของเธอถูกรวบขึ้นสูง ใบหน้าของเธอดูสง่างาม ตลอดค่ำคืน ดวงตาของเธอมองออกไปยังแสงจันทร์ที่ส่องผ่านหน้าต่าง แน่นอนว่าในแววตาอันกว้างใหญ่นั้น มีคลื่นมากมายซัดสาดอยู่รอบตัว เมื่อเธอรู้สึกใกล้ชิดพอ เธอก็ไม่ลังเลที่จะบอก น้ำตายังคงไหลรินทุกครั้งที่พูดประโยคที่ติดขัด: “ฉันไปหาพ่อ”

เขาจากไปตั้งแต่ฉันยังเด็ก สัปดาห์ที่แล้วมีคนโทรมาบอกว่าเขาอยู่ที่แคมป์ปศุสัตว์ใกล้ชายแดน” เธอเงียบไปครู่หนึ่ง แล้วพูดต่อด้วยน้ำเสียงที่แหบพร่า “ฉันคิดว่าฉันไม่ต้องการพ่อ แต่ยิ่งฉันอายุมากขึ้น ฉันก็ยิ่งรู้สึกว่างเปล่า มีช่องว่างที่ไม่มีใครสามารถเติมเต็มได้และจะไม่มีวันเติมเต็ม แม่ของฉันเสียชีวิตตั้งแต่ยังเด็ก และฉันเติบโตมาในครอบครัวที่แปลกแยก บางทีผู้คนอาจต้องกลับมาแก้ไขข้อบกพร่องของตัวเอง แม้ว่าฉันจะไม่รู้ว่าเขาต้องการลูกสาวคนนี้หรือไม่ก็ตาม”

ฉันมองเด็กสาวคนนั้น บอบบางแต่กลับแข็งแกร่งอย่างประหลาด ปรากฏว่าบางครั้ง ไม่ว่าชายคนนั้นจะยอมรับลูกที่ไม่มีใครยอมรับอย่างยินดีหรือไม่ แค่รู้ว่าญาติคนเดียวของเขายังมีชีวิตอยู่ก็อุ่นใจแล้ว นอกหน้าต่าง พระจันทร์บางราวกับเส้นด้ายสีเงิน ห้อยอยู่เหนือยอดไม้ ลอดผ่านสายตาฉัน รถไฟยังคงวิ่งต่อไป บรรทุกความสุขส่วนตัวที่ไร้ชื่อติดตัวไปด้วย

3. ตั้งแต่เด็ก ๆ ฉันคุ้นเคยกับการเดินทางไกลด้วยรถไฟตลาดเก่า โดยเดินทางไปเว้กับแม่เพื่อรับการรักษาพยาบาล รถไฟมีเสียงดัง เบาะไม้แข็ง แม่ยอมยกที่นั่งให้คนแปลกหน้า กอดฉันแล้วนอนบนพื้น ฉันจำกลิ่นครามบนเสื้อของแม่ได้ ห่อลูกพลัมเค็มที่แม่ยื่นให้ฉัน และแสงจันทร์ที่ลอดผ่านหน้าต่างเข้ามาได้ แสงเหล่านั้นช่างน่าเศร้าแต่ก็งดงามจนใจสลาย

พอโตขึ้นก็ขึ้นรถไฟสายท่งเญิ๊ตไปเรียนหนังสือที่ โฮจิมิน ห์ สองวันหนึ่งคืน ฉันนั่งอยู่บนเก้าอี้แข็งๆ ศีรษะพิงกระเป๋าเป้ ขาซุกตัวอยู่ใต้เก้าอี้ ทุกครั้งที่กลับเข้าเมือง ฉันจะนำของขวัญที่แม่ห่ออย่างประณีตกลับมาฝากมากมาย ไม่ว่าจะเป็นกล้วยหอมหนึ่งกำ กุ้งแห้งหนึ่งกระปุก บั๋ญเต๊ตหนึ่งห่อ... ทั้งหมดนี้ล้วนเปี่ยมล้นด้วยความรักที่ไม่อาจเอ่ยถ้อยคำได้

รถไฟพาฉันไม่เพียงแต่ผ่านผืนแผ่นดินอันยาวไกลเท่านั้น แต่ยังผ่านช่วงเวลาแห่งการเติบโตอีกด้วย ตลอดการเดินทางอันยาวนานในวัยเยาว์อันงดงาม ฉันได้เรียนรู้วิธีการใช้ชีวิต จดจำ เรียนรู้ที่จะรัก และเรียนรู้ที่จะก้าวข้ามอุปสรรคต่างๆ รถไฟเก่าๆ เหล่านั้นอาจดูทรุดโทรม เชื่องช้า และแข็งกระด้าง แต่พวกมันคือบทเรียนแรกๆ ที่สอนทักษะมากมายให้ฉันก้าวเข้าสู่ชีวิต ท่ามกลางความไหวเอนของรถไฟ บทเรียนแห่งความอดทน การแบ่งปัน และการใช้ชีวิตอย่างมีเมตตาท่ามกลางชีวิตที่เร่งรีบ

ดังนั้น ท่ามกลางการเดินทางที่ทันสมัยกว่า ฉันจึงมักเลือกขึ้นรถไฟเพื่อได้ยินเสียงคุ้นเคยอีกครั้ง เพื่อให้หัวใจได้หลีกหนีจากความว่างเปล่า และเมื่อพระจันทร์ขึ้น ฉันก็สามารถหวนนึกถึงรถไฟที่แสนน่าสงสารในอดีตได้อย่างเงียบงัน ที่นั่น ฉันเคยขดตัวอยู่ในอ้อมกอดแม่ เคยร้องไห้เงียบๆ ทุกครั้งที่ต้องเดินทางไกลจากบ้าน เคยจุดประกายความฝันแรกด้วยตั๋วรถไฟที่ถูกที่สุดที่พอจะซื้อได้

บางทีเพราะฉันได้ผ่านการเดินทางเหล่านั้นมา ฉันจึงมองเห็นอย่างแจ่มชัดว่าสุดท้ายแล้ว ชีวิตก็เหมือนรถไฟกลางคืน มีคนมาและไป บางคนนั่งพักเพียงระยะสั้นๆ แล้วก็จากไป แต่การจากลาอย่างเร่งรีบเหล่านั้นต่างหากที่นำความทรงจำ ความรัก และแม้กระทั่งความเสียใจกลับคืนมา และในค่ำคืนที่แสงจันทร์ส่องจ้าที่สุด เมื่อแสงจันทร์ส่องผ่านหน้าต่างรถไฟ หากหัวใจสงบนิ่งและลึกซึ้งพอ มันจะได้ยินเสียงการเคลื่อนไหวที่อ่อนโยนที่สุดของชีวิตนี้

ดิ่ว เฮือง

ที่มา: https://baoquangtri.vn/van-hoa/202508/chuyen-tau-dem-77451d1/