NASA'nın yapay zekalı astronotları Mars'ı nasıl fethedecek?

(Dan Tri) - NASA bir soru soruyor: Yapay zeka ile donatılmış süper makineler, Mars'ı fethetmek için yapılacak ilk uçuşlarda insanların yerini alabilir mi?

NASA'nın yapay zeka astronotu gelecekte Mars'ı fethedecek (İllüstrasyon fotoğrafı: BGR).

Mars'taki zorlu koşullarda astronotların sağlığı konusunda endişeler yaşayan NASA, gelecekteki keşif görevleri için yeni bir yön düşünüyor: Yapay zeka (YZ) ile donatılmış modern robotlar kullanmak.

Bu özel "kaşiflerin" yiyeceğe, suya, oksijene veya radyasyon kalkanına ihtiyacı yok; ancak Mars'ın zorlu ortamına dayanabiliyor, barınaklar inşa edebiliyor, kaynakları çıkarabiliyor ve insanlar Kızıl Gezegen'e ayak basmadan önce altyapıyı hazırlayabiliyorlar.

Bu vizyon gerçeğe dönüşüyor. NASA'nın Otonom Sistemler ve Operasyonlar Programı, yapay zekanın uzay araçlarını yönetme, mürettebatı destekleme ve iletişimde gecikmeler olsa bile otonom operasyonları mümkün kılma yeteneğini kanıtladı.

Yapay zekalı astronotların kullanılması, özellikle maliyet tasarrufu ve uzun ve uzak uzay yolculuklarında insanlara yönelik risklerin en aza indirilmesi gibi pek çok fayda sağlıyor.

Ancak bu durum, uzay araştırmalarında insanların rolü hakkında derin felsefi soruları da gündeme getiriyor. Eğer makineler Mars'a ayak basan ilk "insanlar" ise, bu insanlığın evreni fethetme hayali için ne anlama geliyor?

Yapay zeka çağında uzay yolculuğu

Robotların amacı insanların yerini almak değil (İllüstrasyon: BGR).

Dünya Dışı Zeka Araştırma Enstitüsü (SETI) ve Mars Enstitüsü'nde gezegen bilimci olan Pascal Lee, onlarca yıldır insanları Kızıl Gezegen'e göndermenin zorluklarını araştırıyor.

Gerçek bir keşif gezisinin tehlikelerini ve karmaşıklıklarını daha iyi anlamak için, Arktik'ten yüksek çöllere kadar Dünya'nın zorlu ortamlarında Mars simülasyon görevlerini yönetti.

Bay Lee, "yapay süper astronotlar" göndermenin yakın gelecekte Mars'a ulaşmanın en pratik yolu olabileceğine inanıyor. Gelişmiş yapay zeka ile güçlendirilen bu robotik keşif araçları, geleneksel keşif araçlarından farklı olacak.

Otonom olarak hareket edebiliyor, iletişim gecikmelerine rağmen gerçek zamanlı kararlar alabiliyor ve insanlar gibi bitkinlik çekmeden Kızıl Gezegen'in zorlu koşullarına dayanabiliyorlar.

Temmuz 2025'te düzenlenen Uzay Robotları Konferansı'nda Bay Lee, amacın insanların yerini almak olmadığını, Mars'a yerleşmenin yüzyıllar sürecek bir çaba olacağını, makinelerin hem öncülük edip hem de Mars'ı fethetme hayalini besleyeceğini kabul etmek olduğunu vurguladı.

Bu fikri gerçeğe dönüştürmek için NASA, Valkyrie insansı platformundan yapay zeka asistanlarıyla yapılan deneylere (Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki Astrobee gibi) kadar çeşitli robotik programlar uyguladı. Ayrıca, yapay zekayı uçuş planlamasına aktif olarak entegre ediyor.

Mars'ta insan ayak izi bırakma hayali devam ederken, ileriye dönük gerçekçi yol, "silikon öncülerinin" önce gelerek gezegende insan varlığına zemin hazırlamasını içerebilir.

Uzay keşfini yeniden tanımlıyoruz

Robotlar insanların yerini almıyor, aksine onların uzantısı oluyorlar (İllüstrasyon: BGR).

Mars'a insan yerine makine gönderme ihtimali, uzay araştırmaları hakkında uzun süredir var olan varsayımları sorguluyor. Nesiller boyunca, yabancı bir ülkeye bayrak diken bir astronotun görüntüsü, insanlığın ilerlemesinin simgesi olmuştur.

Ancak yapay zeka geliştikçe, uzay yolculuğu yapabilen bir medeniyete dönüşme yolumuzu yeniden tasarlamamız gerekiyor. Keşif artık sadece insan dayanıklılığıyla ilgili değil, aynı zamanda akıllı sistemleri kendimizin bir uzantısı gibi hareket edecek şekilde nasıl tasarlayıp güçlendirdiğimizle de ilgili.

Bilim insanı Pascal Lee, bu değişimi son derece insani bir bakış açısıyla yorumladı. Robot kaşifleri bizim yerimize geçecekler olarak değil, torunlarımız olarak görüyor.

Onlar, insanlığın güvenli bir şekilde gidemediği yerlere ilerlemek için yarattığı "teknolojik çocuklar" olacaklar.

Tıpkı ebeveynlerin çocuklarını umut ve endişeyle dünyaya göndermesi gibi, insanlık da sorumluluğun yerine getirilmesini sağlayarak gururla yapay zeka astronotlarını Mars'a gönderebilir.

Başarıları bizim yaratıcılığımızı, mücadeleleri bizim sınırlarımızı yansıtacak ve yabancı bir dünyadaki varlıkları, insanlı bir Mars misyonu hayalini canlı tutacak.

Bu anlamda, Mars'ı fethetme hikayesi yalnızca bir teknoloji testi değil, aynı zamanda keşfi nasıl tanımladığımızın, "içgüdüsel" ilişkinin (insanlar ve modern makineler arasındaki) ve insanlığın geleceğinin bir yansımasıdır.

Kaynak: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/phi-hanh-gia-ai-cua-nasa-se-chinh-phuc-sao-hoa-nhu-the-nao-20251008010426553.htm