ນໍາເອົາວັດທະນະທໍາໄປສູ່ຫົວໃຈຂອງນັກຂຽນຫນຸ່ມ

ກປ.ອອນໄລ - ການຝຶກຊ້ອມສິລະປະວັນນະຄະດີ “ລະດູຮ້ອນສີຂຽວ” ປີ 2025 ຈັດຕັ້ງໂດຍສະມາຄົມວັນນະຄະດີ ແລະສິລະປະ ດັກລັກ ໃນເດືອນ ພະຈິກ ໄດ້ກາຍເປັນການເດີນທາງໃໝ່ຂອງນັກປະພັນໜຸ່ມເພື່ອກັບຄືນສູ່ຮາກຖານ, ປະສົບການ ແລະ ຮູ້ສຶກເຖິງ “ລົມຫາຍໃຈ” ຂອງປ່າໃຫຍ່.

Báo Đắk Lắk•06/12/2025

ໃນເວລາ 2 ອາທິດ, ນັກຮຽນຮູ້ວັນນະຄະດີ ແລະ ສິລະປະ 45 ຄົນທີ່ມາຈາກໂຮງຮຽນມັດທະຍົມ, ໂຮງຮຽນມັດທະຍົມສຶກສາ, ມະຫາວິທະຍາໄລ ແລະ ໂຮງຮຽນຊົນ ເຜົ່າພູອຽນ ໄດ້ສຳຫຼວດ ແລະ ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບການເຮັດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ, ເຮືອນຍາວພື້ນເມືອງຂອງຊາວເອເດ, ຊີວິດຂອງຊ້າງ, ວັດທະນະທຳຄ້ອງຂອງຊາວເຜົ່າເອເດ, ຊາວໄທ...

ຊາວຄ້າຍຢູ່ຄ້າຍ ຮ່າຊາງ ໄດ້ມີໂອກາດ “ເປັນສັກຂີພິຍານ” ແລະ ແມ່ນແຕ່ກິ້ງແຂນເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມໃນງານຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງທີ່ເບິ່ງຄືວ່າມີຢູ່ໃນຄວາມຊົງຈຳເທົ່ານັ້ນ.

ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ດົ່ງບັກ (ຕາແສງ ລຽນເຊີນລາ), ຮູບພາບຂອງໄວໜຸ່ມ, ຍິງສາວທີ່ໄດ້ຮັບຟັງນັກສິລະປິນເລົ່ານິທານກ່ຽວກັບອາຊີບເຮັດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຂອງຊາວເຜົ່າ Mnong Rlam ໄດ້ກາຍເປັນບັນດາອາລົມຈິດ. ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ M'nong Rlam ບໍ່ຕ້ອງການລໍ້, ບໍ່ເຄືອບ, ແຕ່ຖືກ kneaded ດ້ວຍມືທັງຫມົດແລະໄຟໄຫມ້ຢູ່ໃນອາກາດເປີດ. ມັນແມ່ນຂະບວນການຂອງການອອກແຮງງານສິລະປະຫຍາບຄາຍ, ແຊ່ນ້ໍາໃນເຫື່ອແລະລົມຫາຍໃຈຂອງແຜ່ນດິນໂລກ.

ການຖົມດິນເຜົາດ້ວຍມືຂອງຕົນເອງເທື່ອລະກ້າວເປັນໝໍ້ຫຼືໄຫຊ່ວຍໃຫ້ໄວໜຸ່ມຫຼາຍຄົນເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບປັດຊະຍາການດຳລົງຊີວິດທີ່ສອດຄ່ອງກັບທຳມະຊາດຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ.

ດ້ວຍມືຂອງນາງ ຟ້າມຫງອກແອງ (ນັກສຶກສາມະຫາວິທະຍາໄລກົດໝາຍ ຮ່າໂນ້ຍ ແຂວງ ດັກລັກ) ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: “ແຕ່ກ່ອນ, ຂ້າພະເຈົ້າພຽງແຕ່ຮູ້ຈັກເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາຜ່ານປຶ້ມ ແລະ ເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາທີ່ວາງວາງສະແດງຢູ່ຫໍພິພິທະພັນເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ເມື່ອໄດ້ນວດດິນເຜົານີ້ດ້ວຍຕົນເອງ, ຂ້າພະເຈົ້າເຂົ້າໃຈວ່າ ໄຫ ແລະ ໝໍ້ ແຕ່ລະກ້ອນບໍ່ແມ່ນພຽງແຕ່ວັດຖຸສິ່ງຂອງເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ເມື່ອຮູ້ສຶກເຖິງຄວາມອົບອຸ່ນຂອງໝູ່ບ້ານ. ກັບຊີວິດແມ່ນອຸປະກອນຄວາມຮູ້ສຶກທີ່ຂ້ອຍບໍ່ສາມາດຊອກຫາໄດ້ຈາກບ່ອນອື່ນ, ມັນຊ່ວຍໃຫ້ຂ້ອຍຂຽນດ້ວຍຄວາມຊື່ສັດຫຼາຍ, ຄືກັບດິນເຜົາແລະໄຟ.

ຊາວແຄມຝັ່ງໄດ້ຮັບປະສົບການເຮັດເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາກັບຊາວເຜົ່າມົ້ງ.

ຄຽງຄູ່ກັບເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ, ມັນເປັນໄປບໍ່ໄດ້ທີ່ຈະບໍ່ເວົ້າເຖິງຄ້ອງ - ສຽງຂອງປ່າທີ່ຍິ່ງໃຫຍ່. ການຮຽນຮູ້ວັດທະນະທຳຄ້ອງຢູ່ເຮືອນຍາວຂອງຊາວເຜົ່າເອເດ ຫຼືໃນພິທີບູຊາໄຟຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ ແມ່ນປະສົບການທີ່ໜ້າສົນໃຈສຳລັບຊາວເຜົ່າເມື່ອງ. ທ່ານບໍ່ພຽງແຕ່ຢືນຢູ່ນອກສັງເກດການເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງໄດ້ຮັບການຊຸກຍູ້ໃຫ້ພະຍາຍາມເຄາະ, ລອງຈັງຫວະ, ແລະ ເຂົ້າຮ່ວມໃນການຮ້ອງເພງ xoang ເພື່ອຮູ້ສຶກເຖິງແຮງສັ່ນສະເທືອນຂອງທອງແດງ ແລະ ໄມ້ໄຜ່.

ຜ່ານການພົບປະແລກປ່ຽນຂອງນັກສິລະປະການ ຫວູລານ ກ່ຽວກັບບັນດາຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຊາວເຜົ່າ ເອເດ, ຈາກບ່ອນເຮືອນຍາວ, ສຽງຄ້ອງ ຈົນເຖິງວິທີການປະຊາຄົມສາມັກຄີ, ອະນຸລັກຮັກສາເອກະລັກຂອງຊາດ, ຊາວເຜົ່າ ເຊີດັງ ໄດ້ກ້າວເຂົ້າສູ່ ໂລກ ທີ່ທັງຄຸ້ນເຄີຍ ແລະ ແປກປະຫຼາດ - ເຊິ່ງທຸກລາຍລະອຽດ, ທຸກວັດຖຸມີເລື່ອງເລົ່າປະຫວັດສາດ ແລະ ຄວາມຮູ້ພື້ນບ້ານອັນລ້ຳຄ່າ.

ນັກສິລະປິນ ຫວູລານ ໄດ້ແບ່ງປັນກ່ຽວກັບຄວາມໝາຍຂອງງານບຸນ, ຮີດຄອງປະເພນີ, ຮີດຄອງປະເພນີ ແລະ ເລື່ອງພື້ນເມືອງຂອງບັນດາເຜົ່າຢູ່ເຂດພູດອຍພາກກາງ.

ທ່ານເນັ້ນໜັກວ່າບັນດາຄຸນຄ່ານີ້ສືບຕໍ່ສືບທອດກັນມາແຕ່ລຸ້ນສູ່ລຸ້ນ, ເຮັດໃຫ້ຊາວໜຸ່ມຮັບຮູ້ວ່າ ວັດທະນະທຳບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນມໍລະດົກເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນແຫຼ່ງກຳລັງໜູນຢ່າງມີຫົວຄິດປະດິດສ້າງ, ເຊື່ອມໂຍງອະດີດເຂົ້າກັບປະຈຸບັນ.

ຄວາມຮູ້ທີ່ໄດ້ແບ່ງປັນໂດຍນັກສິລະປະກອນ ຫວູລານ ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ບັນດານັກວິລະຊົນ “ສຳຜັດ” ຈິດໃຈວັດທະນະທຳເຂດພູດອຍພາກກາງ, ກາຍເປັນວັດຖຸອັນລ້ຳຄ່າໃຫ້ແກ່ບັນດາການປະດິດສ້າງວັນນະຄະດີ ແລະສິລະປະໃນອະນາຄົດ.

ເປັນຄັ້ງທຳອິດ, ຊາວເຜົ່ານຸ່ງໄດ້ຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳຄ້ອງ ແລະ ງານບຸນບັ້ງໄຟຂອງຊາວເຜົ່າ Mnong ຢູ່ຕາແສງ ລຽນເຊີນລາ.

ດ້ວຍສາຍຕາທີ່ເຫລື້ອມໃສເມື່ອແນມເບິ່ງລຸ້ນໜຸ່ມທີ່ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນຮໍ່າຮຽນກ່ຽວກັບມໍລະດົກວັດທະນະທຳຂອງຊາວລາວ, ຊ່າງຫັດຖະກຳ Aê Thư, ຫົວໜ້າໝູ່ບ້ານ Cư Dluê (ຕາແສງ ຮ່ວາຝູ) ມີຄວາມຕື່ນຕົວວ່າ: “ພວກຂ້າພະເຈົ້າດີໃຈຫຼາຍທີ່ໄດ້ເຫັນຊາວຫນຸ່ມ Kinh, ໄທ, Tay… ປະຊາຊົນມາທີ່ນີ້, ນັ່ງຟັງພວກຂ້າພະເຈົ້າເລົ່ານິທານ, ລອງຕີຄ້ອງ. ຈະຈື່ຈຳໄດ້, ຈະບໍ່ມີໃຜຫຼິ້ນຄ້ອງອີກ, ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງວ່າເລື່ອງເຫຼົ່ານີ້ຈະໄດ້ຮັບການປະພັນແລະຂຽນເປັນຢ່າງດີໂດຍລູກຫຼານຂອງໝູ່ບ້ານເພື່ອໃຫ້ຄົນຢູ່ຫ່າງໄກໄດ້ເຂົ້າໃຈເຖິງຄວາມງາມຂອງວັດທະນະທຳເຂດພູສູງພາກກາງ.”

ນັກສິລະປິນ ຫວູລານ ໄດ້ແບ່ງປັນຄວາມຮູ້ກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳຊົນເຜົ່າເອເດ ໃຫ້ບັນດານັກເຄື່ອນໄຫວຢູ່ເຮືອນຍາວ Ede.

ການເດີນທາງປະສົບການມໍລະດົກຂອງ Trai Ha Xanh ບໍ່ສາມາດສໍາເລັດໂດຍບໍ່ມີການຮຽນຮູ້ກ່ຽວກັບອາຫານການກິນຂອງຊົນເຜົ່າສ່ວນຫນ້ອຍ.

ເປັນຄັ້ງທຳອິດ, ໜຸ່ມສາວໄດ້ຊົມເຊີຍບັນດາລວດລາຍອັນສະຫຼາດ, ໄດ້ຍິນເລື່ອງລາວຂອງແຕ່ລະກະທູ້ ແລະ ສີຍ້ອມທຳມະຊາດແຕ່ລະອັນທີ່ບັນຈຸຄວາມຝັນ ແລະ ຄວາມເຊື່ອຂອງແມ່ຍິງຊາວໄທ ແລະ ຊາວເຜົ່າ ເອເດ, ແລະ ໄດ້ສຳຜັດກັບລົດຊາດພູດອຍ ແລະ ປ່າໄມ້, ແລະ ເຂົ້າໃຈຄວາມຮູ້ຂອງຊົນເຜົ່າພື້ນເມືອງໃນການເລືອກເຟັ້ນສ່ວນປະກອບ ແລະ ການກະກຽມອາຫານຂອງປະຊາຊົນ.

ນີ້ແມ່ນການແລກປ່ຽນ ແລະ ຜັນຂະຫຍາຍວັດທະນະທຳ ເຊິ່ງໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ “ນັກສິລະປິນ” ໃນອະນາຄົດ ໄດ້ຮັບຮູ້ວ່າ ເອກະລັກວັດທະນະທຳຂອງຫວຽດນາມ ແມ່ນຮູບປັ້ນທີ່ສວຍງາມທີ່ປະກອບດ້ວຍຫຼາຍສີສັນ ແລະ ວັດຖຸພັນທີ່ແຕກຕ່າງກັນ.

ນັກຂຽນ Nie Thanh Mai, ຫົວໜ້າຄະນະຈັດຕັ້ງຂອງ Green Summer Camp ເນັ້ນໜັກວ່າ: “ນັກປະພັນ ຫຼື ນັກສິລະປິນບໍ່ສາມາດຂຽນໄດ້ດີກ່ຽວກັບເລື່ອງໃດອັນໜຶ່ງ ຖ້າຫົວໃຈຂອງເຂົາເຈົ້າຍັງບໍ່ທັນໄດ້ສຳຜັດຢ່າງແທ້ຈິງ, ການນຳບັນດານັກຕັ້ງແຄ້ມໄປຮອດບັນດາໝູ່ບ້ານເຂດພູສູງພາກກາງ ເພື່ອໃຫ້ເຂົາເຈົ້າໄດ້ເຫັນຄວາມລຳບາກ, ຄວາມວິຕົກກັງວົນຂອງເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ, ຄວາມສັກສິດຂອງເຄື່ອງປັ້ນດິນເຜົາ ບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບຄວາມເຄົາລົບນັບຖືຢ່າງເລິກເຊິ່ງອີກດ້ວຍ. ວິທີທີ່ຍືນຍົງທີ່ສຸດ: ຜ່ານຫົວໃຈແລະປາກກາຂອງລຸ້ນຫນຸ່ມ”…

ທີ່ມາ: https://baodaklak.vn/tin-noi-bat/202512/dua-van-hoa-cham-den-trai-tim-cua-nhung-cay-but-tre-88305a3/